Σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη μεγάλου αριθμού ασυμπτωματικών ασθενών με COVID-19 στη Θεσσαλονίκη προκαλεί ο εντοπισμός σημαντικών συγκεντρώσεων του ιού SARS-CoV-2 στα αστικά υγρά απόβλητα της συμπρωτεύουσας. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιεί διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εταιρεία Υδρευσης και Αποχέτευσης της πόλης, ύσερα από τρεις συνεχόμενες εβδομάδες του Μαΐου κατά τη διάρκεια των οποίων ο ιός δεν ανιχνευόταν στα λύματα, από τις αρχές Ιουνίου η παρουσία του είναι και πάλι αισθητή. Συγκεκριμένα, οι πρόσφατες τιμές είναι αντίστοιχες των τιμών που καταγράφονταν στα τέλη Απριλίου, όταν δηλαδή η πανδημία βρισκόταν σε έξαρση και η χώρα είχε τεθεί σε καθεστώς καραντίνας.
Οπως ανακοίνωσαν χθες οι ερευνητές, λόγω της σοβαρότητας των ευρημάτων, προχώρησαν σε επαναληπτικές αναλύσεις σε όλα τα δείγματα του Ιουνίου και τα αποτελέσματα επαληθεύθηκαν στο ακέραιο. Οι μετρήσεις γίνονται τρεις φορές την εβδομάδα στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης και τα ευρήματα έχουν γνωστοποιηθεί στην Πολιτεία από τις 18 Ιουνίου.
ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ. Αντίστοιχες μετρήσεις σε δείγματα αστικών λυμάτων για τον εντοπισμό συγκεντρώσεων SARS-CoV-2 πραγματοποιούνται από τον Απρίλιο και στα αστικά λύματα της Αττικής. Την έρευνα εκπονούν επιστήμονες του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με επικεφαλής τον καθηγητή και διευθυντή του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, Αθανάσιο Τσακρή, με τη συμμετοχή του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας Νικόλαου Θωμαΐδη και σε συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ.
ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΑ ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ. Τα στοιχεία που προέκυψαν οδηγούν τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι έχουν αυξηθεί τα ασυμπτωματικά ή μετρίως συμπτωματικά κρούσματα που δεν χρήζουν νοσοκομειακής περίθαλψης, καθώς η αυξημένη ανίχνευση SARS-CoV-2 στα υγρά απόβλητα δεν συνοδεύεται από αύξηση της εισαγωγής κρουσμάτων κορωνοϊού στα νοσοκομεία της πόλης. Η εικόνα αυτή συμβαδίζει με τα δεδομένα που καταγράφουν άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
«Το ΑΠΘ θα συνεχίσει μαζί με την ΕΥΑΘ να παρακολουθεί συστηματικά την παρουσία του γονιδιώματος του ιού στα λύματα ως δείκτη του επιπέδου διασποράς του στον πληθυσμό με στόχο την έγκαιρη επιστημονική ενημέρωση και υποστήριξη της ελληνικής Πολιτείας στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και με στόχο να προλάβουμε πιθανή έξαρση του ιού πριν υπάρξει αύξηση κρουσμάτων στα νοσοκομεία» δήλωσε ο πρύτανης του ΑΠΘ και συντονιστής του έργου από την πλευρά του Αριστοτελείου, καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου. «Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε τις μετρήσεις και πέραν της Θεσσαλονίκης, σε δείγματα λυμάτων από τουριστικούς προορισμούς και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες της Κεντρικής Μακεδονίας» πρόσθεσε ο ίδιος.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ. Η ομάδα του ΑΠΘ χρησιμοποιεί μεθοδολογία εξορθολογισμού των μετρήσεων, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε λύματα και βασίζεται σε εξελιγμένα φυσικοχημικά μοντέλα που εκτιμούν παρεμποδίσεις ή αλλοιώσεις στην ανιχνεύσιμη ποσότητα του ιού από διαλυμένες ή διεσπαρμένες ουσίες στα λύματα.
Οι επιστήμονες επισήμαναν ότι φιλοδοξούν να υπηρετήσουν την Πολιτεία υπό τον θεσμικό ρόλο ενός Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Επιδημιολογίας Λυμάτων για την παρακολούθηση του ιού, αξιοποιώντας την υπό δημιουργία τράπεζα δεδομένων και δειγμάτων λυμάτων στο ΑΠΘ σε ενδεχόμενη πιθανή επανεμφάνιση της πανδημίας το φθινόπωρο.
Αλλωστε, οι μετρήσεις στα αστικά λύματα αντιμετωπίζονται διεθνώς ως ένα σημαντικό εργαλείο ανίχνευσης της σιωπηλής εξάπλωσης του SARS-CoV-2. Αντίστοιχες έρευνες πραγματοποιούνται σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όχι ως υποκατάστατα των ατομικών τεστ, αλλά ως πυξίδα για τη διενέργειά τους ενώ παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την εξέλιξη του ιού. Είναι ενδεικτικό ότι στην Ιταλία, όπως έγινε γνωστό πριν από δύο εβδομάδες, ο ιός εντοπίστηκε σε δείγματα λυμάτων που είχαν ληφθεί τον Δεκέμβριο του 2019, γεγονός που αναμένεται να μελετηθεί και ίσως να αλλάξει τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για το πότε και πού γεννήθηκε η νόσος COVID-19 πριν αρχίσει να εξαπλώνεται στον κόσμο.