Κρίσιμα είναι τα επόμενα τρίμηνα για να κερδίσει η Ελλάδα το στοίχημα της αποτελεσματικής χρήσης του ευρωπαϊκού «μπαζούκα ρευστότητας» που υπερβαίνει τα 70 δισ. ευρώ μετά τη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, στην οποία κατέληξαν χθες τα ξημερώματα οι ηγέτες της ΕΕ. Ο προσανατολισμός του κυβερνητικού «στρατηγείου» είναι τα κεφάλαια να επενδυθούν στη μακροχρόνια μεταμόρφωση της χώρας, δίνοντας βαρύτητα στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στη στήριξης της επιχειρηματικότητας, αλλά και στη μείωση των φορολογικών βαρών.
Μέχρι τον Οκτώβριο η Αθήνα πρέπει να καταρτίσει εθνικό σχέδιο, στο οποίο θα περιγράφεται η μεταρρυθμιστική ατζέντα για την περίοδο 2021 – 2023. Εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα αξιολογήσει και εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ελλάδα δύναται να λάβει το πρώτο μέρος των 32 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο Ταμείο Ανάκαμψης, ίσως εντός του πρώτου τριμήνου του 2021. Από τις Βρυξέλλες δεν αποκλείουν να γίνουν κάποιες «διευθετήσεις – γέφυρα» για χρηματοδοτήσεις από φέτος. Η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης φέρνει 8 καλά νέα για την Ελλάδα:
1. Υψηλό το ποσό για τη χώρα μας παρά τα παζάρια. Η Ελλάδα παραμένει από τις κερδισμένες του συνολικού πακέτου, καθώς θα λάβει περισσότερα χρήματα σε μορφή επιδοτήσεων από ό,τι σε δάνεια. Το ποσό παραμένει υψηλό, παρά τα τριήμερα παζάρια των «σκληρών» της Ευρώπης, δηλαδή αυξημένο των αναλογούντων κεφαλαίων, με βάση τη συνηθισμένη μέθοδο υπολογισμού. Επίσης, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η Ελλάδα θα καταβάλει σε μια επταετία περίπου 1,5 – 2 δισ. ευρώ περισσότερα στον ενωσιακό προϋπολογισμό για τις «επιστροφές» προς τις πλουσιότερες χώρες, όμως θα λάβει 19 δισ. ευρώ επιδοτήσεων.
2. Περισσότερες οι επιχορηγήσεις σε αναλογία με τα δάνεια. Το Ταμείο, το οποίο χρηματοδοτείται μέσω κοινού δανεισμού, με την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του κοινοτικού προϋπολογισμού, θα είναι τριετές (δεσμεύσεις πόρων μεταξύ 2021-23), με τις εκταμιεύσεις να γίνονται έως και το 2026. Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει περίπου 32 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 19,5 δισ. αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,5 δισ. ευρώ δάνεια.
3. Δάνεια χωρίς Μνημόνια και τρόικα. Οι χρηματοδοτήσεις δεν θα συνδέονται με όρους τύπου Μνημονίου και εποπτείας α λα τρόικα, ωστόσο θα υπάρχει επίβλεψη για τα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μεταρρυθμιστικών σχεδίων. Η εκταμίευση θα απαιτήσει την έγκριση της ειδικής πλειοψηφίας των κυβερνήσεων της ΕΕ και θα συνδέεται με την επίτευξη οροσήμων. Εάν οποιαδήποτε κράτος της ΕΕ εκτιμά πως αυτοί οι στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί, μπορεί να ζητήσει από τους ευρωπαίους ηγέτες να το συζητήσουν εντός τριών μηνών.
4. Ενισχύεται η περιφερειακή πολιτική για την Ελλάδα. Η χώρα μας, εκτός από τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, εμφανίζεται κερδισμένη στα περιφερειακά προγράμματα, αφού σε αυτά προστίθενται σχεδόν 40 δισ. ευρώ από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, μέσω ΕΣΠΑ και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για την περίοδο 2021 – 2027. Οι επιδοτήσεις υποχρεώνουν την Ενωση να δημιουργήσει κεφάλαια για την αποπληρωμή των δανεικών μέχρι το 2058.
5. Εμπροσθοβαρής η χρήση των πόρων τα κρίσιμα έτη 2021 – 2023: Στα σημαντικά κέρδη είναι η εμπροσθοβαρής χρήση των πόρων του Ταμείου, δίνοντας έτσι στην ελληνική οικονομία τις απαραίτητες ενέσεις ρευστότητας τα δύο πρώτα κρίσιμα έτη προκειμένου να στηριχθεί η ανάκαμψη. Τo 70% είναι πόροι που θα δεσμευτούν τα έτη 2021, 2022, ενώ τα υπόλοιπο 30% μέχρι το τέλος του 2023.
6. Αναδρομικότητα επιλεξιμότητας: Σημαντικό είναι ότι αποφασίστηκε η αναδρομικότητα επιλεξιμότητας, δηλαδή οι σχετικές δράσεις που ξεκίνησαν από την 1η Φεβρουαρίου 2020 και μετά μπορεί να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση υπό την προϋπόθεση ότι επιδιώκουν τους στόχους των αντίστοιχων προγραμμάτων.
7. Αμετάβλητα τα κονδύλια για αγρότες: Η Ελλάδα, με τα χρήματα από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (προϋπολογισμό της ΕΕ) πέτυχε την αύξηση των πόρων που θα πάρει από το Ταμείο Συνοχής και παράλληλα για τους αγρότες, αφού παραμένουν σταθεροί από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, το οποίο δίνει την ευελιξία να ενταχθεί στο συνολικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.
8. Δεύτερο «μαξιλάρι» ρευστότητας για επενδυτική χρήση: Σημαντικό βήμα, επίσης, προς ισχυρότερο δημοσιονομικό συντονισμό, το οποίο αφαιρεί βάρος από την Ελλάδα, είναι η απόφαση του κοινού χρέους. Η συμφωνία εξουσιοδοτεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δανειστεί δισεκατομμύρια ευρώ και τα ομόλογα μπορούν να αποπληρωθούν έως τα τέλη του 2058. Αυτό δίνει στη χώρα μας δημοσιονομική ανάσα, δημιουργώντας ένα άτυπο, δεύτερο οικονομικό «μαξιλάρι» για τα επενδυτικά μέτρα στήριξης.
Οπως διευκρίνισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σε δημόσιες τοποθετήσεις του, τα χρήματα που μπορεί να αντλήσει η Ελλάδα δεν θα συνοδεύονται από μνημονιακούς όρους. Εξήγησε ότι τα χρήματα θα δεσμευτούν μέσα στην προσεχή τριετία, ενώ οι εκταμιεύσεις θα γίνουν μέσα σε διάστημα 6-7 χρόνων. Σχολιάζοντας την απόφαση, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπή Μαργαρίτης Σχοινάς δήλωσε (Σκάι 100,3) πως «η Ελλάδα είναι η μεγάλη κερδισμένη», προσθέτοντας ότι θα είναι πρωτοφανείς οι μέθοδοι εκταμίευσης. «Είναι μια ευκαιρία για μια νέα μεγάλη αρχή στην Ελλάδα» τόνισε. Στη συνέχεια εξήγησε πως οι πόροι δεν θα διατεθούν μέσω μνημονιακής αιρεσιμότητας αλλά θα υπάρχουν συμβόλαια μεταρρυθμίσεων. Το «χειρόφρενο» θα ενεργοποιείται όταν θα ξεφεύγει η δημοσιονομική πορεία από τα συμφωνηθέντα και το ζήτημα θα συζητείται στο Eurogroup.
