Τον δημοσιονομικό κατάλληλο χρόνο για τις μόνιμες μειώσεις φόρων αναζητεί η κυβέρνηση. Ο βασικός άγνωστος «Χ» παραμένει η επιδημική κρίση, και φυσικά οι συνέπειες στα δημόσια οικονομικά και στην αγορά. Αν και ο οίκος αξιολόγησης Fitch επιβεβαίωσε το βράδυ της Παρασκευής το μακροπρόθεσμο αξιόχρεο της Ελλάδας στη βαθμίδα «BB» – με σταθερές προοπτικές -, χτυπάει καμπανάκι για την αδύναμη προοπτική της ανάπτυξης και για τα πολύ υψηλά επίπεδα του δημόσιου χρέους.
Το οικονομικό επιτελείο έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιβεβαιωθούν τα σενάρια μονιμοποίησης ή χρονικής επέκτασης των έκτακτων μειώσεων φόρων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης της οικονομίας, όπως η μείωση του ΦΠΑ από 24% σε 13% στο τουριστικό πακέτο, στις μεταφορές και την εστίαση. Οι εν λόγω αποφάσεις εντάσσονται στον γενικότερο σχεδιασμό της κυβέρνησης για μόνιμη μείωση του φορολογικού βάρους από το φθινόπωρο.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δηλώνει πως όταν τελειώσει η πανδημία, η χώρα θα επιστρέψει στην ορθή δημοσιονομική πολιτική που θα περιλαμβάνει μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών. Ηδη η κυβέρνηση έχει προχωρήσει στη μείωση του ΕΝΦΙΑ μεσοσταθμικά από το 22% στο 9% και στη μείωση των ασφαλιστικών κατά 0,9%. Οπως τονίζεται από το οικονομικό επιτελείο, όλα θα εξαρτηθούν από την έκταση της υγειονομικής κρίσης και την πορεία αντιμετώπισής της. Σχετικά με τις προσωρινές μειώσεις φόρων που έγιναν λόγω πανδημίας, αυτές θα αξιολογηθούν από Οκτώβριο.
Τι θα γίνει ο τουρισμός
Μεγάλο βαρίδι για την ανάκαμψη είναι ο τουρισμός. Αποτελεί κλάδο υψίστης σημασίας για την ελληνική οικονομία, δεδομένου πως τα έσοδα του 2019 ανήλθαν σε περίπου 19 δισ. ευρώ, ενώ οι εργαζόμενοι είναι πάνω από 360.000. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Eurobank Research αναμένεται μεγάλη συρρίκνωση του πλεονάσματος των υπηρεσιών το 2020 (21,1 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές το 2019 ή 11,3% του ΑΕΠ). Δύο παράγοντες συμβάλλουν σε αυτό το εκτιμώμενο αποτέλεσμα: Πρώτον, ο βαθμός ευαισθησίας του τουριστικού τομέα στην υγειονομική κρίση είναι υψηλός και δεύτερον, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο της Ελλάδας, ήτοι η διαφορά ανάμεσα στις εξαγωγές και τις εισαγωγές ταξιδιωτικών υπηρεσιών, έχει πολύ μεγάλη συνεισφορά στο πλεόνασμα των υπηρεσιών (73,1% ή €15,4 δισ. σε τρέχουσες τιμές το 2019).
Στην αξιολόγησή του ο οίκος Fitch εκτιμά, επίσης, ότι η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί εφέτος κατά 7,9% και ότι θα αναπτυχθεί με ρυθμό 5,1% το 2021. Αναφέρει, παρά ταύτα, ότι ο ρυθμός της ανάκαμψης είναι πολύ αβέβαιος και υπάρχουν σημαντικοί καθοδικοί κίνδυνοι στις προβλέψεις μας, ιδιαίτερα σε περίπτωση νέων σημαντικών εξάρσεων του κορωνοϊού. Αναφορικά με τα δημόσια οικονομικά, ο οίκος εκτιμά ότι ο συνδυασμός των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οι αυτόματοι σταθεροποιητές και η μειωμένη οικονομική δραστηριότητα θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης 7,8% του ΑΕΠ φέτος από πλεόνασμα 1,9% το 2019, ενώ υπολογίζει ότι τα δημοσιονομικά μέτρα που αυξάνουν το έλλειμμα φέτος αντιστοιχούν περίπου στο 6% του ΑΕΠ. Προβλέπει ότι το έλλειμμα θα μειωθεί στο 5,1% του ΑΕΠ το 2021 και περαιτέρω στο 3,4% το 2022. Σημειώνει δε ότι η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας υπέρ των συνταξιούχων που είχαν προσφύγει για τις περικοπές των συντάξεών τους μετά το 2012 θα επηρεάσει τα μελλοντικά δημοσιονομικά αποτελέσματα και για τον λόγο αυτόν έχει λάβει υπόψη στις προβλέψεις του για το έλλειμμα έναν αντίκτυπο της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ τόσο για το 2021 όσο και για το 2022.