Στην Ελλάδα σχεδόν ένας στους πέντε κατοίκους στις πόλεις κατοικεί σε ζώνες με ημερήσιο θόρυβο που ξεπερνά τα ανώτερα εθνικά επιτρεπτά όρια, ενώ ένας στους τέσσερις κατοικεί σε ζώνες με νυχτερινό θόρυβο που ξεπερνά τα ανώτερα εθνικά επιτρεπτά όρια για τη νύχτα.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως το 18% του συνόλου του πληθυσμού κατοικεί σε ζώνες που ο θόρυβος ξεπερνά το επιτρεπτό (θεσμοθετημένο) όριο του θορύβου για την ημέρα (που είναι τα 70 ντεσιμπέλ) και το 26% το επιτρεπόμενο όριο για τη νύχτα (που είναι τα 60 ντεσιμπέλ). Σημειώνεται πως στο 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον (7th ΕΑΡ) και σε όλα γενικά τα πρόσφατα κείμενα της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) ως υψηλά επίπεδα θορύβου για την ημέρα θεωρούνται τα 55 ντεσιμπέλ (db) και για τη νύχτα τα 50 db. Στην Ελλάδα, μόνο το 8% του αστικού πληθυσμού διαμένει σε ζώνες κάτω του ημερήσιου ορίου (της 7th EAP που είναι τα 55 dp) και μόνο το 25% σε ζώνες με επίπεδα θορύβου κάτω του νυχτερινού ορίου (του 7th EAP που είναι τα 50 dp). Τα προαναφερόμενα ποσοστά προέρχονται από τη σύνθεση των έως σήμερα μελετών Στρατηγικής Χαρτογράφησης Θορύβου για 16 Πολεοδομικά Συγκροτήματα (προσμετρώντας τρεις περιοχές της Αθήνας: Κέντρο, βόρεια και νότια προάστια) συνολικού πληθυσμού 3,14 εκατομμυρίων κατοίκων (οι χαρτογραφήσεις κυμαίνονται από το 2012 έως το 2015).
Το πρόβλημα του θορύβου είναι ένα ζήτημα που η αντιμετώπισή του έχει μείνει πίσω. Γι’ αυτό μέσα στο επόμενο διάστημα θα προχωρήσει, όπως λένε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, και η ένταξη – με σχετικό διαγωνισμό – των υπόλοιπων περιοχών στον σχεδιασμό για τη χαρτογράφηση των επιπέδων του ήχου. Την ίδια ώρα, οι κατευθυντήριες γραμμές από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είναι ακόμη πιο αυστηρές. Με βάση μελέτες του ΠΟΥ, ο ετήσιος μέσος όρος νυχτερινής έκθεσης σε θόρυβο δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 40 db. Ειδικότερα, όταν ο μέσος όρος ξεπερνά τα 55 db, μακροπρόθεσμα είναι δυνατόν να προκληθεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης και εν συνεχεία ισχαιμική καρδιακή νόσος, προβλήματα στο καρδιακό σύστημα, υπέρταση, ακόμη και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κατατάσσει τον θόρυβο στη 2η θέση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλούν προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία, αμέσως μετά την επίδραση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα [(στην Ελλάδα τουλάχιστον 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν κάθε χρόνο εάν μειώνονταν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης – και ειδικότερα οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων (ΡΜ 2.5)].
Οι επιπτώσεις του θορύβου στον άνθρωπο είναι πολλαπλές και ποικίλες, ξεκινώντας από έναν απλό εκνευρισμό ή δυσφορία και καταλήγοντας σε μόνιμες βλάβες, όπως απώλεια ακοής, έλλειψη συγκέντρωσης, ψυχολογικές διαταραχές και καρδιαγγειακές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η μακροχρόνια έκθεση σε περιβαλλοντικό θόρυβο εκτιμάται ότι προκαλεί 16.600 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη, με περίπου 32 εκατομμύρια άτομα να πάσχουν από οχλήσεις και 13 εκατομμύρια από διαταραχές ύπνου.
Ο θόρυβος που προκαλείται από την οδική κυκλοφορία αποτελεί το κύριο αίτιο των προαναφερόμενων περιπτώσεων. Ειδικότερα, έχει εκτιμηθεί πως το 26% περίπου του αστικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης (100 εκατ. κάτοικοι) εκτίθεται σε υψηλά επίπεδα θορύβου, ενώ περισσότερο από το 18% (70 εκατομμύρια άτομα) εκτίθεται σε υψηλά επίπεδα νυχτερινού θορύβου από την οδική κυκλοφορία που έχουν συχνά δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Οπως αναφέρεται στην έκδοση «Περιβάλλον και Υγεία 2019», σύμφωνα με μελέτες, αποδεικνύεται πως ο θόρυβος προκαλεί επιπλέον αύξηση της χοληστερίνης, διαταραχές της προσωπικότητας, κόπωση και διαταραχές του πεπτικού συστήματος.
Οπως λένε μελετητές, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κατασκευάζονται κανόνια θορύβου και σούπερ μεγάφωνα και χρησιμοποιούνται από την αστυνομία και τον στρατό για να αντιμετωπίζονται διαδηλωτές κ.ά. Κατά τους ίδιους, η εκπομπή ισχυρότατων ήχων προκαλεί φόβο και κατά αυτόν τον τρόπο το μεγάφωνο λειτουργεί σαν όπλο, εξαναγκάζοντας κάποιον να κλείσει τα αφτιά του για να μην πονέσει…
Κατά τους ειδικούς, ο θόρυβος αποτελεί πλέον ένα συνεχώς επιδεινούμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας, με τα παιδιά και τους νέους να βρίσκονται στο επίκεντρο, μια και ο κίνδυνος γι’ αυτά μεγαλώνει, αφού η έκθεσή τους ξεκινά σε πολύ με μικρότερη ηλικία σε σχέση με παλαιοτέρα έτη.
Βασική πηγή ο κυκλοφοριακός θόρυβος
Οι επιπτώσεις του θορύβου δεν περιορίζονται μόνο στον άνθρωπο, αλλά έχουν αντίκτυπο και στην άγρια πανίδα. Η έκταση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων αυτού του φαινομένου, για παράδειγμα η αλλαγή των οδών αποδημίας και η απομάκρυνση των ζώων από τις προτιμώμενες ζώνες διατροφής και αναπαραγωγής, βρίσκεται προς περαιτέρω διερεύνηση. Ο εξωτερικός θόρυβος περιβάλλοντος ποικίλλει ως προς τη διάρκεια και τη γεωγραφική του θέση. Οι βασικές πηγές ηχορύπανσης είναι οι οδικές, σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές, η βιομηχανία και οι κατασκευές καθώς κι άλλες υπαίθριες δραστηριότητες. Οι σοβαρότερες επιπτώσεις προκαλούνται από τον κυκλοφοριακό θόρυβο και αυτό είναι πρόβλημα – ιδιαιτέρως για το αστικό περιβάλλον. Περίπου το 75% του πληθυσμού της Ευρώπης κατοικεί στις πόλεις και ο όγκος της κυκλοφορίας συνεχίζει να αυξάνεται.
