H Kλάουντια Ροτ, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής της Γερμανίας από το 2013, ανήκει στους σφοδρούς επικριτές του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Πράσινη βουλευτής, πρώην πρόεδρος των Οικολόγων (2001-2013), καταδικάζει απερίφραστα τόσο τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί όσο και τις απειλές κατά της Ελλάδας και ζητά καθαρή γλώσσα από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τις έρευνες στην ΑΟΖ της Κύπρου, τις απειλές για έρευνες στην ΑΟΖ της Ελλάδας, προχώρησε την περασμένη εβδομάδα στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ποιο μήνυμα έστειλε στην Ευρώπη;
Το μήνυμα του Ερντογάν είναι σαφές: Θέλω να ενταφιάσω την πολιτική και πολιτιστική κληρονομιά του Ατατούρκ, τώρα είμαι εγώ το Νο. 1 στη χώρα και στην ιστορία της. Αυτό συνάδει απόλυτα με τον εν εξελίξει μετασχηματισμό του πολιτικού συστήματος της Τουρκίας σε αυταρχικό καθεστώς. Ωστόσο, αυτή η απόφαση, η οποία ελήφθη ως επίδειξη εξουσίας και ισχύος του προέδρου, συνιστά ταυτόχρονα το χαμηλότερο σημείο της θητείας του, καθώς συνεχίζει να μην έχει απαντήσεις στην εσωτερική, οικονομική, κοινωνικοπολιτική κρίση της Τουρκίας.
Πόσο συμβατός με τις αξίες της Ευρώπης είναι ο δρόμος που ακολουθεί ο Ερντογάν;
Ο Ερντογάν εργάζεται εδώ και χρόνια με συνέπεια να εγκαθιδρύσει ένα αυταρχικό καθεστώς στην Τουρκία, περιορίζοντας ουσιαστικά τις εξουσίες του κοινοβουλίου και υποβαθμίζοντας τη Δικαιοσύνη σε εργαλείο διώξεων για πολιτικούς σκοπούς. Γι’ αυτό και σωστά μπήκαν στον πάγο οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Διότι η ΕΕ έχει ήδη αρκετά προβλήματα με εθνικιστές και αυταρχικούς πολιτικούς στις γραμμές της.
Τότε, τι νόημα έχει η διατήρηση του καθεστώτος της υποψήφιας προς ένταξη χώρας για την Τουρκία; Μήπως απαιτείται ένας συνολικός επαναπροσδιορισμός των σχέσεων με την Τουρκία;
Αυτό είναι σημαντικό κυρίως για τις πολιτικές δυνάμεις και τους πολίτες της Τουρκίας που βλέπουν το μέλλον τους στη δημοκρατία, στο κράτος δικαίου, σε κοινά με την ΕΕ θεμέλια αξιών. Δεν πρέπει να τους εγκαταλείψουμε αδιαφορώντας για τα ιδανικά τους και τις ελπίδες τους. Εχουμε καθήκον να στηρίξουμε αυτούς τους ανθρώπους και να υποστηρίξουμε τον αγώνα τους για ένα δημοκρατικό μέλλον της Τουρκίας. Γι’ αυτό συνεχίζει να είναι πολύ σημαντικό το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας και μέσω αυτού ο μηχανισμός άσκησης επιρροής στην εξέλιξη της Τουρκίας.
Πόσο σας ανησυχεί η επίκαιρη όξυνση της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας εξαιτίας των τουρκικών απειλών για έρευνες υδρογονανθράκων ανοιχτά του Καστελλoρίζου;
Οι επαναλαμβανόμενες απειλές, υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από αρκετά ελληνικά νησιά και η συνεχής τροφοδότηση εντάσεων με τη γείτονα χώρα δεν είναι αποδεκτές. Αυτά τα παιχνίδια ισχύος προκαλούν σε όλους μας μεγάλη ανησυχία. Είναι αυτονόητο ότι η ΕΕ πρέπει να βρει μια καθαρή και σαφή γλώσσα. Περιμένω όμως πρωτίστως από το ΝΑΤΟ ότι αυτό θα συζητηθεί και θα διευκρινιστεί εντός της Συμμαχίας και σε όλα τα επίπεδα.
Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ μεσολαβεί και ως γερμανική προεδρία στην ΕΕ μεταξύ Αγκυρας και Αθήνας. Προσωρινά φαίνεται να απέδωσε η μεσολάβηση, αλλά τι πιθανότητες επιτυχίας βλέπετε σε βάθος χρόνου;
Κάθε μεσολάβηση σε μια τέτοια κρίσιμη κατάσταση είναι σημαντική και πρέπει να υποστηριχθεί. Μπορεί να αποτρέψει τα χειρότερα, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει μια συνεπή, βασισμένη σε αξίες πολιτική. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ πρέπει να αντιδράσουν στη σχέση τους με την Τουρκία στη βάση των αξιών τους και να μην επιτρέψουν να γίνουν όμηροι του Ερντογάν, όπως στο λεγόμενο «ντιλ» για το Προσφυγικό.
Μήπως λοιπόν είναι η ώρα για κυρώσεις στην Τουρκία; Η γερμανική κυβέρνηση είναι επ’ αυτού πολύ επιφυλακτική.
Οι κυρώσεις είναι κατά κανόνα το έσχατο μέσο που χρησιμοποιείται στη μεταχείριση δύστροπων κυβερνήσεων. Στην περίπτωση της Τουρκίας, ΕΕ και ΝΑΤΟ δεν εξαντλούν καν αυτό που είναι ως μέσο πίεσης απολύτως νομιμοποιημένο και εύλογο: να σταματήσουν π.χ. όλες οι χώρες της ΕΕ τις πωλήσεις πολεμικού υλικού. Και η Γερμανία να μην προσφέρει πλέον εγγυήσεις «Hermes» για συμφωνίες επενδύσεων στην Τουρκία. Αυτές οι αποφάσεις θα μπορούσαν να ληφθούν ήδη τώρα, χωρίς την επιβολή συστηματικών κυρώσεων στην Τουρκία.
