ΗΠΑ-ΚΙΝΑ: Ενας νέος ψυχρός πόλεμος;

Είναι αυτή ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα μια νέα εκδοχή του Ψυχρού Πολέμου; Οι αισιόδοξοι απαντούν αρνητικά με το επιχείρημα πως οι δυο αυτές υπερδυνάμεις δεν διαθέτουν πια τους συμμάχους που είχαν κάποτε οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ για να επαναλάβουν μια σύγκρουση ανάλογη με εκείνη της Ανατολής με τη Δύση. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο μιλάει ωστόσο για σύγκρουση ιδεολογιών, κατηγορώντας τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ πως είναι «ένας πραγματικός πιστός του μαρξισμού λενινισμού». Για «σύγκρουση συστημάτων και αξιών» κάνει λόγο και ο αναλυτής Ορβιλ Σελ. Εχει λόγους λοιπόν να απαισιοδοξεί κανείς. Αλλά ποια είναι τα μέτωπα αυτού του νέου Ψυχρού Πολέμου;

Οικονομική υπεροχή

Ολα άρχισαν το 2016, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε στην προεκλογική του εκστρατεία για «βιασμό της αμερικανικής οικονομίας επί χρόνια  από την Κίνα» και για «αδράνεια των προηγούμενων κυβερνήσεων. Οταν κέρδισε τις εκλογές, ο Τραμπ δήλωσε αρχικά φίλος και θαυμαστής του «βασιλιά της Κίνας». Στη συνέχεια όμως θυμήθηκε τον προεκλογικό του εαυτό και επέβαλε δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές, η αξία των οποίων είναι πολλά δισ. δολάρια. Την ίδια ώρα, ο Σι Τζινπίνγκ προπαγάνδιζε τη «νέα εποχή» και ετοίμαζε το σχέδιο «Made in China 2025», στόχος του οποίου είναι η κατάκτηση της κορυφής της τεχνολογίας. Για την Ουάσιγκτον, σημειώνει η Κοριέρε ντέλα Σέρα, ο κολοσσός της Huawei είναι η πέμπτη φάλαγγα αυτού του σχεδίου.

Ναυτική αυτοκρατορία  

«Δεν θα επιτρέψουμε στο Πεκίνο να χτίσει μια ναυτική αυτοκρατορία» δήλωσε ο Πομπέο στις 13 Ιουλίου. Κι αυτή ήταν η τυπική διακήρυξη της Ουάσιγκτον για το επίδικο που θέτει εδώ και χρόνια τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ, τη Μαλαισία, το Μπρουνέι και την Ινδονησία απέναντι στην Κίνα στη Νότια Θάλασσα της Κίνας. Το Πεκίνο διεκδικεί την «αδιαμφισβήτητη ιστορική κυριαρχία» του, βασίζοντας αυτή τη διεκδίκηση σε έναν χάρτη πάνω στον οποίο η εθνικιστική κυβέρνηση του Τσιανγκ Κάι Σεκ είχε χαράξει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μια διακεκομμένη γραμμή στον ωκεανό. Αυτή η «γραμμή των εννέα σημείων» περιλαμβάνει τα αρχιπελάγη των νήσων Παρασέλ και Σπράτλι, δηλαδή περισσότερα από τρία εκατομμύρια θάλασσας ή έναν υδάτινο διάδρομο, από τον οποίο κάθε χρόνο περνούν 5 τρισ. δολάρια σε αγαθά και πρώτες ύλες. Σαν να μην έφτανε αυτό, στον βυθό εκτιμάται πως αναπαύονται άλλα 11 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Ταϊβάν και Χονγκ Κονγκ  

Για τον Σι Τζινπίνγκ, το θέμα της Ταϊβάν δεν μπορεί να μείνει σε εκκρεμότητα. Η «αναπόφευκτη» επανένωση πρέπει και μπορεί να γίνει είτε με πολιτικά είτε με στρατιωτικά μέσα. Επιβάλλοντας όμως τον νόμο εθνικής ασφάλειας στο Χονγκ Κονγκ έχασε οριστικά τη δυνατότητα να πείσει το Τάιπεϊ ακόμη και να συζητήσει το μοντέλο «Μία χώρα δυο συστήματα». Ο κινέζος πρόεδρος παίζει σε πολλά ταμπλό και με πολλούς αντιπάλους συγχρόνως. Δημιούργησε, τόσο με μια μεγάλη χώρα σαν την Ινδία όσο και με μια μικρή σαν το Μπουτάν, νέες εντάσεις στα σύνορα. Αναζωπύρωσε το μέτωπο Νιαγιού/Σενκακού με την Ιαπωνία. Προκάλεσε την αντίδραση της Δύσης για τη  διαχείριση της κρίσης στο Χονγκ Κονγκ.

Μικροβιακές καχυποψίες

Ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει να μιλάει για «κινεζικό ιό» επιρρίπτοντας στο Πεκίνο την ευθύνη για την εξάπλωση του Covid-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο ιός δεν είναι ασφαλώς κινεζικός. Είναι αλήθεια πάντως πως το κινεζικό καθεστώς υποτίμησε στην καλύτερη περίπτωση, ή επιχείρησε να αποκρύψει στη χειρότερη, τη σοβαρότητα της κατάστασης στην Ουχάν. Είναι επίσης αλήθεια πως η καραντίνα που επέβαλε, πρώτος αυτός, λειτούργησε και έγινε παράδειγμα διαχείρισης για τον υπόλοιπο κόσμο. Η Ουάσιγκτον από την πλευρά της επιμένει με τον Μάικ Πομπέο να κάνει λόγο για «τεράστιες αποδείξεις» των κινεζικών ευθυνών. Ως τώρα πάντως δεν έχει παρουσιάσει ούτε μία.

Παιχνίδια κατασκόπων

Το τελευταίο πεδίο μάχης ανάμεσα στις δυο υπερδυνάμεις έγινε η ίδια η διπλωματία. Η Ουάσιγκτον κατήγγειλε το Πεκίνο πως επιχειρεί να κλέψει την «αμερικανική πνευματική ιδιοκτησία» εξαπολύοντας, μεταξύ άλλων, χάκερ στα αμερικανικά εργαστήρια που εργάζονται πυρετωδώς για το εμβόλιο του Covid-19. Το κινεζικό προξενείο στο Χιούστον υποτίθεται πως βοηθούσε τους κινέζους επιστήμονες που είχαν διεισδύσει στα αμερικανικά ιδρύματα για να κάνουν βιομηχανική κατασκοπεία. Οπως έγινε γνωστό, το FBI ανέκρινε κινέζους πολίτες σε 25 αμερικανικές πόλεις επειδή δεν είχαν δηλώσει τη «σχέση που είχαν στο παρελθόν ή εξακολουθούν να έχουν με τον κινεζικό στρατό». Τρεις από αυτούς συνελήφθησαν: ένας γιατρός, μια νευρολόγος και ένας ειδικός σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης, ενώ μια τέταρτη κατέφυγε στο προξενείο της Κίνας στο Σαν Φρανσίσκο. Στο μεταξύ, η Ουάσιγκτον έκλεισε το προξενείο της Κίνας στο Χιούστον. Και το Πεκίνο, σε αντίποινα, έκλεισε το προξενείο των ΗΠΑ στην Τσενγκτού.