Αναζήτηση
Η ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Τουρκίας θα πρέπει να κάνει στροφή 180 μοιρών προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και να υπάρξει κατ’ επέκταση ουσιαστικός διάλογος, διαμηνύει η ειδική σύμβουλος του ύπατου εκπροσώπου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali Ναταλί Τότσι μέσω της συνέντευξής της στα «ΝΕΑ».
Η ιταλίδα διεθνολόγος υπογραμμίζει ότι η προσέγγιση της Τουρκίας από την ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσει από την προσπάθεια σταθεροποίησης στη Λιβύη, ώστε να αναπτυχθούν οι κατάλληλοι δίαυλοι επικοινωνίας για να επιλυθούν τα πιο πολύπλοκα ζητήματα του «φακέλου» Ανατολική Μεσόγειος και Κύπρος. Προς την κατεύθυνση αυτή θεωρεί απαραίτητη τη δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού, ενώ όσον αφορά τη στάση της Ελλάδας θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνει πιο διαλλακτική και να στραφεί προς τον δρόμο της συνεννόησης με την Αγκυρα.
«Οταν είσαι αντιμέτωπος με έναν περίπλοκο παίκτη όπως η Τουρκία, τον οποίο κανείς άλλος δεν γνωρίζει καλύτερα από ό,τι η Ελλάδα, έναν παίκτη που αισθάνεται ότι το κύμα έχει γυρίσει και είναι στο πλευρό του, και βλέποντας την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, είναι αναπόφευκτο το ερώτημα “τι κάνουμε”. Συνεχίζουμε όπως είμαστε, που σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο είδος αντίδρασης με σκληρές λέξεις, χωρίς δράση – ας το παραδεχτούμε ότι δεν φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες – ή θα κάνουμε στροφή 180 μοιρών και θα πούμε ότι υπάρχουν ζητήματα στα οποία δεν μπορούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία, αλλά και πράγματα όπου μπορούμε. Και δουλεύοντας στα ζητήματα που μπορούμε θα προχωρήσουμε ίσως και στα υπόλοιπα» επισημαίνει η κυρία Τότσι. «Στο ζήτημα “Λιβύη” είναι σχετικά πιο εύκολη η επίτευξη ενός διαλόγου με την Τουρκία έναντι του φακέλου Ανατολική Μεσόγειος και Κύπρος. Δεν έχουμε θεμελιωδώς διαφορετικά συμφέροντα στη Λιβύη. Η Τουρκία θα μπορούσε να έχει συμφέρον να υπάρξει σταθεροποίηση στη Λιβύη, εάν καταφέρουμε να την εμπλέξουμε σε διάλογο».
Οπως επεξηγεί η ευρωπαία αξιωματούχος, η οποία ήταν και σύμβουλος της Φεντερίκα Μογκερίνι και ο ιθύνων νους της παγκόσμιας στρατηγικής της ΕΕ, «η Τουρκία έχει συμφέρον να διασφαλίσει ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης είναι φίλος της, και το κάνει. Εμείς έχουμε συμφέρον να διασφαλίσουμε ότι η φιλική αυτή κυβέρνηση δεν έχει μόνο την ικανότητα, αλλά και την προθυμία να σταθεροποιήσει τη χώρα. Στη Λιβύη πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα είδος εναγκαλισμού της Τουρκίας. Το ζήτημα, βέβαια, είναι ο διάλογος για τη Λιβύη να οδηγήσει τελικά σε πιο εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία, που μπορεί στη συνέχεια να βοηθήσει στην επίλυση πιο περίπλοκων ζητημάτων, είτε πρόκειται για τον φάκελο της Ανατολικής Μεσογείου και της Κύπρου, είτε για τη μετανάστευση, είτε για τη Συρία. Θα πρέπει να ξεκινήσουμε από κάτι, και η Λιβύη είναι πιο ώριμο ζήτημα για την επίτευξη στόχων, και με το οποίο μπορούμε να αποκαταστήσουμε μια βάση εμπιστοσύνης με την Τουρκία, που έχουμε σπαταλήσει εντελώς».
Υπάρχει εναλλακτική για να σταματήσει η επιθετική στάση της Τουρκίας; «Θα μπορούσαμε να είμαστε επιθετικοί, να είμαστε πραγματικά έτοιμοι να δράσουμε, αλλά μπορεί κανείς να φανταστεί τους Ευρωπαίους να το κάνουν αυτό; Κοιτάξτε την επιχείρηση “Ειρήνη”. Εντοπίστηκε φορτηγό πλοίο ύποπτο για μεταφορά τουρκικών όπλων στη Λιβύη, και απλά αφέθηκε ελεύθερο. Χάνουμε εντελώς την αξιοπιστία μας, εάν δεν μπορούμε να δράσουμε. Πρέπει να αλλάξουμε στρατηγική. Η στρατηγική πρέπει να είναι συνεπής και πρέπει να είναι συνεπής στη δράση, όχι μόνο στις λέξεις» δηλώνει.
ΚΟΙΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Πώς, όμως, θα προχωρήσει μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική; «Πρέπει να δράσουμε σε διαφορετικά επίπεδα, και εδώ το πρόβλημα είναι η Γαλλία. Η Γερμανία θα πρέπει να δουλέψει με το Παρίσι. Μόλις το Παρίσι συμβαδίσει με μια κοινή στρατηγική, επιβεβαιώνοντας ότι δεν θα την ανατρέψει, τότε η δράση θα είναι κοινή της ΕΕ, δράση του κ. Μπορέλ. Πρέπει να υπάρξει συνεργασία των κρατών-μελών και δεδομένου ότι το γαλλο-γερμανικό ντουέτο έχει επιστρέψει στη δράση, είναι τώρα η στιγμή για να ενεργήσει από κοινού και σε αυτό το μέτωπο» προτείνει η κορυφαία αναλύτρια.
Θα διευκολύνει η πρωτοβουλία του Βερολίνου; «Πρόκειται για κίνηση σε λάθος σειρά. Μπορεί να μετριάσει τη συμπεριφορά της Αγκυρας, όμως το πρόβλημα είναι ότι και το ίδιο το Βερολίνο, όπως όλοι οι Ευρωπαίοι, αυτή τη στιγμή έχει πρόβλημα με την Αγκυρα. Θα πρέπει πρώτα να υπάρχει ένα επίπεδο εμπιστοσύνης και μετά διαμεσολάβηση. Πρόκειται για βασική γνώση σε πρωτοετή μαθήματα μελέτης των συγκρούσεων και των ειρηνευτικών διαδικασιών. Η διαμεσολάβηση μπορεί να πετύχει είτε διότι υπάρχει εμπιστοσύνη είτε διότι λόγω ισχύος δεν υπάρχει επιλογή. Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο με το Βερολίνο και η Γερμανία δεν είναι ο δυναμικός διαμεσολαβητής που θα φέρει όλους δυναμικά στον δρόμο της συμμόρφωσης που απαιτείται για να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη».
Πόσο πιο επιθετικός μπορεί να γίνει ο Ερντογάν; «Η τάση είναι ξεκάθαρη. Οσο περισσότερο νιώθει ότι υπάρχει ανταγωνισμός τόσο πιο επιθετικός γίνεται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Γνωρίζουμε τον Ερντογάν. Η δράση και η αντίδραση είναι πάντα η ίδια. Θα προχωρήσει μέχρι να τον αφήσουμε και “να τον αφήσουμε” παραδόξως σημαίνει να βρισκόμαστε σε ανταγωνισμό μαζί του, σε ανταγωνισμό ρητορικής» λέει η Τότσι. Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα; «Επιστρέφοντας στη διπλωματία του σεισμού του 1999, εάν η Ελλάδα είναι η χώρα της ΕΕ που λέει «ας στραφούμε προς τη συνεννόηση με την Τουρκία» θα είναι δύσκολο για τους άλλους εταίρους να διαφωνήσουν. Εδώ η Ελλάδα θα έχει πραγματική μόχλευση, με έναν τρόπο που δεν έχει επιλέγοντας τη γραμμή “πρέπει να είμαστε διεκδικητικοί, πρέπει να είμαστε αντιπαραθετικοί”. Γιατί τότε καταφέρνει να παίρνει μόνο κάποιες δηλώσεις, αλλά ποιος νοιάζεται για αυτές» καταλήγει η σύμβουλος του Μπορέλ.
