Αναζήτηση
Θα αποφέρει καρπούς μια νέα μεσολαβητική πρωτοβουλία της Γερμανίας, που ανακοίνωσε η ίδια η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, για επανέναρξη του διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας ύστερα από δύο σοβαρές κρίσεις σε έναν μήνα και την Αγκυρα να προκαλεί με το «Ορούτς Ρέις» εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας; Μια νέα επίσκεψη του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας στην Αθήνα, που εξετάζεται να πραγματοποιηθεί την προσεχή Τρίτη, ίσως να «ξεκλειδώσει» τις εξελίξεις.
Ουδείς από την Αθήνα επιθυμεί αυτή τη χρονική στιγμή να διακινδυνέψει μία πρόβλεψη για το χρονοδιάγραμμα επιστροφής στο τραπέζι του διαλόγου αν πρώτα δεν δει το «Ορούτς Ρέις» και τα τουρκικά πολεμικά πλοία να αποχωρούν από την περιοχή του Καστελλορίζου. Ο έλληνας Πρωθυπουργός διεμήνυσε σε όλους τους τόνους προ ημερών – και στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη των ευρωπαίων ηγετών – ότι η Αθήνα είναι πανέτοιμη για διάλογο με την Τουρκία αλλά όχι υπό την απειλή των όπλων και όσο η Αγκυρα προκαλεί ένταση σε ξηρά, θάλασσα και αέρα στην ευρύτερη περιοχή. Αυτός είναι ο μοναδικός και απαράβατος όρος που έχει θέσει η ελληνική κυβέρνηση για την επανέναρξη συνομιλιών με την Τουρκία για τη μοναδική διαφορά των δύο χωρών – όπως υπογραμμίζει παγίως η Αθήνα – που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Η τουρκική Navtex έχει ισχύ μέχρι αύριο, Κυριακή 23 Αυγούστου και κατά συνέπεια όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Αγκυρα και στο τι προτίθεται να κάνει από εδώ και στο εξής ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, όπως σημείωναν στα «ΝΕΑ» διπλωματικές πηγές, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς αν θα ξεκινήσει και πάλι ο διάλογος Ελλάδας – Τουρκίας.
Θεωρείται πάντως βέβαιο πως αν η Τουρκία αποφασίσει τελικώς να σταματήσει τις προκλητικές της ενέργειες και απομακρύνει από την περιοχή του Καστελλορίζου το «Ορούτς Ρέις» και τον στόλο της, αναμένεται να ενεργοποιηθούν άμεσα οι δίαυλοι επικοινωνίας Ελλάδας – Τουρκίας. Είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει δηλαδή εκ νέου (ενδεχομένως στις 28 Αυγούστου, όπως προέβλεπε το αρχικό γερμανικό χρονοδιάγραμμα) μία επαφή της επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, Ελένης Σουρανή και του εκπροσώπου της τουρκικής Προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν, οι οποίοι είχαν συναντηθεί στις 12 Ιουλίου στην τριμερή του Βερολίνου. Χωρίς να αποκλείεται τίποτα σε αυτή τη φάση, καθώς οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές και τα δεδομένα αλλάζουν διαρκώς, το πιθανότερο είναι εξίσου ανοικτό μια επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου να πραγματοποιηθεί με τη μορφή των διερευνητικών επαφών υψηλόβαθμων αξιωματούχων των υπουργείων εξωτερικών των δύο χωρών. Από το 2002 έχουν γίνει 60 τέτοιες συναντήσεις, οι οποίες διακόπηκαν το 2016. Μετά την τελευταία μεσολάβηση της Γερμανίας στα τέλη Ιουλίου, όλα έδειχναν ότι Αθήνα και Αγκυρα είναι έτοιμες για να ενεργοποιήσουν τον 61ο γύρο αυτών των διερευνητικών επαφών. Αλλωστε στις αρχές Αυγούστου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας είχε επιβεβαιώσει ότι οι διερευνητικές επαφές για τις θαλάσσιες ζώνες θα μπορούσαν να ξεκινήσουν και μέσα στον Αύγουστο (η εκτίμηση ήταν για την εβδομάδα της 24ης Αυγούστου). Τελικά η Αγκυρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας – Αιγύπτου για την ΑΟΖ επέλεξε αντί της επιστροφής στο τραπέζι του διαλόγου, να επιστρέψει στο πεδίο των προκλήσεων στέλνοντας το «Ορούτς Ρέις» εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Σε περίπτωση πάντως που τελικώς ξεκινήσει ένας νέος γύρος διερευνητικών επαφών το Μαξίμου έχει σημειώσει ότι επικεφαλής της ελληνικής διπλωματικής ομάδας θα είναι ο πρέσβης ε.τ. Παύλος Αποστολίδης, ο οποίος ηγείται της ομάδας από το 2010. Ο πρώην διοικητής της ΕΥΠ θεωρείται έμπειρος διπλωμάτης και πρόσωπο-κλειδί. Το 1984 ανέλαβε σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στην Αγκυρα, έχει διατελέσει πρεσβευτής της Ελλάδας στην Κυπριακή Δημοκρατία, μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας στην ΕΕ. Η τελευταία συνάντησή του στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών ήταν τον Μάρτιο του 2016 με τον τούρκο τότε υφυπουργό εξωτερικών Εξωτερικών Φεριντούν Σινιρλίογλου (πρόκειται για τον τούρκο διπλωμάτη που βρίσκεται σήμερα στη Νέα Υόρκη ως μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Εθνη).
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Άμυνας, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι επίκειται και επανέναρξη των επαφών στρατιωτικών αντιπροσωπειών στο πλαίσιο των ΜΟΕ.
Προβλήματα και σενάρια
Πάντως, ακόμη κι αν συμφωνηθεί η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως ξεκινά ο διάλογος Ελλάδας – Τουρκίας. Τα «αγκάθια» είναι πολλά και στην Αθήνα εξετάζουν πολλά σενάρια που μπορούν να συμβούν.
Υπάρχει η πιθανότητα να έχει συμφωνηθεί η έναρξη των διερευνητικών και η Αγκυρα να την «τορπιλίσει» εκ νέου με το επιχείρημα ότι η ελληνική κυβέρνηση φέρνει προς ψήφιση στη Βουλή τις συμφωνίες για την ΑΟΖ με Αίγυπτο και Ιταλία. Ενδέχεται επίσης στα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου η Τουρκία να στείλει ένα ερευνητικό σκάφος στα νότια της Κρήτης στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού συμφώνου. Τότε η Ελλάδα είναι βέβαιο ότι θα αποχωρήσει από όποια διαδικασία διαλόγου. Και βέβαια δεν μπορεί να αποκλειστεί η Τουρκία να αποφασίσει να ανανεώσει την ισχύουσα Navtex του «Ορούτς Ρέις», που σημαίνει ότι δεν μπορεί να ξεκινήσει κανένας διάλογος.
