Αυξάνεται η βία μεταξύ ανηλίκων – Στοιχεία που σοκάρουν

Τα απαξιωτικά και προσβλητικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν τη θέση τους στον άγριο ξυλοδαρμό πριν από μερικές ημέρες ενός 13χρονου κοριτσιού από τρεις 17χρονες κοπέλες στη Λαμία.

Το ανήλικο κορίτσι, το οποίο φέρει εκδορές, μώλωπες, τραύματα στο κεφάλι ενώ έχει και σπασμένο πλευρό, νοσηλεύεται στο νοσοκομείο της πόλης. Σύμφωνα με την οικογένεια τα τρία μεγαλύτερα κορίτσια τη χτυπούσαν κυρίως στο κεφάλι επί 15 ολόκληρα λεπτά ενώ μία εξ αυτών είχε στην κυριολεξία κάτσει πάνω στη 13χρονη, προκειμένου να την ακινητοποιήσει.

Ολα ξεκίνησαν, όπως φαίνεται, όταν το θύμα του άγριου ξυλοδαρμού πήγε να ζητήσει τον λόγο για σχόλια τα οποία έκανε μία εκ των 17χρονων στο Διαδίκτυο. Τότε η… απάντηση του μεγαλύτερου κοριτσιού ήταν ένα χαστούκι ενώ κατέφθασαν στο σημείο και τα άλλα δύο κορίτσια για… ενισχύσεις.

Το συγκεκριμένο περιστατικό βίας μεταξύ ανηλίκων, δυστυχώς, δεν είναι το πρώτο αλλά, σύμφωνα με τους ειδικούς, ούτε το τελευταίο αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα καταπολέμησης του φαινομένου.

Εφηβική παραβατικότητα

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο κοινωνιολόγος Χαράλαμπος Στέρτσος, η εφηβική παραβατική συμπεριφορά οφείλεται είτε σε παθολογικές – ψυχολογικές καταστάσεις είτε στο γεγονός ότι τα παιδιά αντιγράφουν συμπεριφορές με τις οποίες έρχονται συχνά αντιμέτωπα, κυρίως εντός της οικογένειας.

«Ενα μεγάλο μέρος της εφηβικής παραβατικότητας δεν φτάνει στην επιφάνεια παρά μένει σαν επτασφράγιστο μυστικό εντός της οικογένειας, της παρέας, του στενού κοινωνικού κύκλου». Το bullying υποκρύπτει προβλήματα ένταξης και κοινωνικοποίησης των ανηλίκων που γίνονται θύτες, «τα οποία πυροδοτούνται συνήθως μέσα από την ίδια την οικογένεια, όπου υπάρχουν τέτοιες συμπεριφορές, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν τιμωρούνται. Ετσι, στη συνείδηση των παιδιών μια αντίστοιχη βίαιη συμπεριφορά αποκτά βάση. Αυτά τα παιδιά στερούνται αισθημάτων συμπάθειας και ενστίκτων αγαθότητας και δικαιοσύνης».

Σύμφωνα με τον Στέρτσο, όταν το 2009 ξεκινούσε στη χώρα μας η οικονομική κρίση, οι εκτιμήσεις των ειδικών έκαναν λόγο για αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών, του σχολικού εκφοβισμού και της βίας γενικότερα, «γεγονός που επαληθεύτηκε με τα φαινόμενα bullying, τα οποία συναντάμε ως επί το πλείστον εντός του σχολικού πλαισίου».

Αρνητικά ποσοστά

Είναι ενδεικτικό πως μελέτες κατατάσσουν την Ελλάδα στην 4η θέση ανάμεσα σε 41 ευρωπαϊκές χώρες στην εκδήλωση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού. Σε έρευνα («Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων – μαθητών») που πραγματοποίησε το 2018 το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας Κώστας Στεφανής (ΕΠΙΨΥ), ένας στους πέντε εφήβους ανέφερε ότι είχε υποστεί bullying στο σχολείο τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους δύο μήνες πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας. Μάλιστα, το 2,6% των εφήβων ανέφερε πως αυτό συνέβαινε αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα. Αξίζει να σημειωθεί πως 14,2% των ερωτηθέντων ανέφεραν πως έκαναν οι ίδιοι εκφοβισμό σε άλλους μαθητές τουλάχιστον 1-2 φορές το ίδιο χρονικό διάστημα. Στην έρευνα του 2018 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.863 μαθητών της ΣΤ’Δημοτικού, της Β’ Γυμνασίου και της Α’ Λυκείου από 238 σχολικές μονάδες ενώ η έρευνα διενεργήθηκε με την έγκριση του υπουργείου Παιδείας.

Στο Διαδίκτυο

Σε ό,τι αφορά τις μορφές που εκδηλώνεται το bullying, βάσει της έρευνας πιο συχνά είναι τα λεκτικά πειράγματα ενώ ακολουθούν η διάδοση ψεμάτων και φημών, τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου καθώς και ο αποκλεισμός από κοινές παρέες και δραστηριότητες. Οπως απάντησαν οι έφηβοι στην έρευνα του ΕΠΙΨΥ, η χρήση σωματικής βίας ή οι άσχημοι χαρακτηρισμοί για τη θρησκεία ή την εθνικότητα είναι μορφές βίας που δεν συναντιούνται τόσο συχνά.

Στις περιπτώσεις βίας μεταξύ ανηλίκων, όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, σημαντικό αρνητικό ρόλο έχει παίξει η απρόσκοπτη είσοδος των παιδιών στο Διαδίκτυο. «Τα παιδιά σήμερα σερφάρουν στο Ιντερνετ χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, τις περισσότερες φορές. Εκεί έρχονται σε επαφή με τη βία, σκηνές παραβατικότητας και εύκολα μπαίνουν στη διαδικασία να τις μιμηθούν. Η ασφάλεια των παιδιών στο Διαδίκτυο είναι μια συζήτηση που δεν έχει γίνει σοβαρά στη χώρα μας. Ακούμε εκκλήσεις φορέων αλλά δεν υπάρχει μια τόσο οργανωμένη εκπαιδευτική πολιτική» επισημαίνει ο κοινωνιολόγος Χαράλαμπος Στέρτσος.

Κι ενώ, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ τον Μάρτιο του 2019, τα κορίτσια υποφέρουν περισσότερο από το διαδικτυακό bullying απ’ ό,τι τα αγόρια – περίπου το 12% των κοριτσιών ηλικίας 15 ετών δήλωσαν πως έχουν πέσει θύματα ιντερνετικού εκφοβισμού σε αντίθεση με το 8% των αγοριών στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ – σε Ελλάδα, Δανία, Ισραήλ και Ισπανία το ποσοστό είναι ίδιο και για τα δύο φύλα.