Μια δυναμική έκκληση για εθνική ενότητα απηύθυνε ο Δημοκρατικός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, ο Τζο Μπάιντεν, από το Γκέτισμπεργκ της Πενσιλβάνια, τον τόπο μιας από τις φονικότερες μάχες του αμερικανικού εμφυλίου, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ συνέχιζε να διασπείρει από τον Λευκό Οίκο fake news και διχαστικό λόγο μέσω Τwitter και η υπεύθυνη για την προεκλογική του καμπάνια ομάδα έστελνε μαζικά e-mail με στόχο τη συλλογή δωρεών και θέματα όπως «ΓΥΡΙΣΑ! Σας έλειψα;», «Νιώθω καλύτερα από ό,τι τα τελευταία 20 χρόνια!» και «Μην φοβάστε τον COVID!».
Οι συνεργάτες του επιμένουν πως «πηγαίνει πραγματικά καλά» και επέστρεψε για δουλειά στο Οβάλ Γραφείο αμέσως μετά την τριήμερη νοσηλεία του. Ο Τραμπ εξακολουθεί ωστόσο να λαμβάνει θεραπευτική αγωγή για τον κορωνοϊό και ο κίνδυνος μιας υποτροπής παραμένει. Οι συνέπειες που θα έχει η μόλυνσή του απομένει να φανούν – όπως σημειώνει πάντως στο «New Yorker» η Ρόμπιν Ράιτ, οι προεδρικές ασθένειες έχουν αλλάξει πολλάκις τον ρου της Ιστορίας.
Πρώτο παράδειγμα: Τον Φεβρουάριο του 1945, μόλις δύο μήνες πριν από τον θάνατό του, ο πρόεδρος Ρούζβελτ – παραλυμένος από την πολιομυελίτιδα, εξασθενημένος εξαιτίας της καρδιακής ανεπάρκειας, με την πίεσή του να φτάνει στα 260/150 – ταξίδεψε στη Γιάλτα, ένα θέρετρο στις ακτές της Κριμαίας, προκειμένου να συναντηθεί με τον σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν και τον βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Ο Στάλιν υποστήριξε πως οι γιατροί του τον είχαν διατάξει να μην ταξιδέψει μακριά, στην πραγματικότητα όμως απλώς φοβόταν φριχτά τα αεροπορικά ταξίδια. Ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ ήταν τότε σκιά του εαυτού του, δέχθηκε όμως να κάνει το ταξίδι των 6.000 μιλίων διότι διακυβευόταν το τελικό στάδιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – και η επόμενη μέρα.
Στη Συμφωνία της Γιάλτας, οι τρεις ηγέτες προετοίμασαν το έδαφος για τον μεταπολεμικό κόσμο – αυτό τουλάχιστον νόμιζε ο Ρούζβελτ. Συμφώνησαν στην αξίωση του Στάλιν να μοιραστεί η Γερμανία, στο όνειρο του Ρούζβελτ για έναν ΟΗΕ και στην εκχώρηση τμημάτων της Ασίας στη σοβιετική σφαίρα.
Συμφώνησαν επίσης να επιτρέψουν στις ελευθερωμένες από τους ναζί χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να συγκροτήσουν κυβερνήσεις «αντιπροσωπευτικές όλων των δημοκρατικών στοιχείων» και να διευκολύνουν τη διενέργεια άμεσων, ελεύθερων εκλογών.
Ο Στάλιν συμφώνησε συγκεκριμένα στη διενέργεια πρόωρων εκλογών στη στρατηγικής σημασίας Πολωνία. Η συνέχεια είναι γνωστή: αθέτησε τις δεσμεύσεις του και το ίδιο το πνεύμα της Γιάλτας· οι σπόροι του Ψυχρού Πολέμου και του διχασμού της Ευρώπης είχαν πλέον φυτευτεί. Ο Ρούζβελτ πέθανε στις 12 Απριλίου χωρίς να ενημερώσει ποτέ τον διάδοχό του, τον Χάρι Τρούμαν, για τις συνομιλίες στη Γιάλτα. Οι εντάσεις με τη Ρωσία συνέχισαν να ρουφούν την ενέργεια κάθε αμερικανού προέδρου.
«Πιστεύω πως στη Γιάλτα», θα έγραφε αργότερα ο Αβερελ Χάριμαν, ο αμερικανός ειδικός απεσταλμένος στη Ευρώπη, ο Ρούζβελτ «δεν είχε τη δύναμη να είναι όσο ισχυρογνώμων θα ήθελε». Οι συνομιλίες τραβούσαν σε μάκρος και ο αμερικανός πρόεδρος ήταν αισθητά κουρασμένος. «Υποθέτω πως αν η υγεία του ήταν καλύτερη, θα μπορούσε να είχε επιμείνει περισσότερο και να επιβάλει τη θέση του σε διάφορα σημεία».
Δεύτερο παράδειγμα: τον Απρίλιο του 1919, ενόσω διαπραγματευόταν στο Παρίσι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γούντροου Ουίλσον κόλλησε γρίπη. Ανέβασε πυρετό, εμφάνισε δύσπνοια, είχε άγριες παραισθήσεις, συχνά έμοιαζε αποπροσανατολισμένος. Η ασθένειά του σχεδόν τορπίλισε τις εξάμηνες ειρηνευτικές συνομιλίες. Και οι θέσεις του άλλαξαν όταν επέστρεψε στο διαπραγματευτικό τραπέζι.
Ο Γουίλσον είχε ταχθεί αρχικά εναντίον μιας υπερβολικής τιμωρίας της Γερμανίας και υπέρ της αυτοδιάθεσης σε μια μεταπολεμική δημοκρατία. Οι Γάλλοι απαιτούσαν τεράστιες αποζημιώσεις για τον πόλεμο και την εγκαθίδρυση στρατιωτικών ουδέτερων ζωνών με τη Γερμανία.
Μετά την ασθένειά του ο Γουίλσον υπαναχώρησε σε πολλές θέσεις του. Η τελική Συνθήκη των Βερσαλλιών ήταν τόσο σκληρή που τροφοδότησε τον οργισμένο γερμανικό εθνικισμό που ανέβασε στην εξουσία τον Αδόλφο Χίτλερ.
«Δεν ξέρω αν ο κόσμος θα ήταν ένα κρεβάτι γεμάτο ροδοπέταλα, η ροή της Ιστορίας πάντως θα ήταν πιθανότατα διαφορετική αν δεν ήταν αυτή η κατάσταση της υγείας του Γουίλσον, και του Ρούζβελτ» σχολίασε μιλώντας στο «New Yorker» ο Μάθιου Αλτζιο, συγγραφέας του βιβλίου «Ο πρόεδρος είναι ένας άρρωστος άνθρωπος».
«Ηταν άρρωστοι στη διάρκεια των δύο μεγαλύτερων γεγονότων του 20ού αιώνα». Σε μια κρίσιμη καμπή βρίσκεται κατά γενική ομολογία και σήμερα ο κόσμος. Ακόμα και πριν νοσήσει με COVID-19, όμως, o Τραμπ έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του ώστε να πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.
