Η πανδημία έχει πλήξει τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Η νέα πραγματικότητα του COVID-19 εμποδίζει τους ανθρώπους να έχουν αλληλεπίδραση με τον κόσμο, εκτός της οικιακής τους σφαίρας. Η σύνδεση με τον έξω κόσμο γίνεται σε απευθείας σύνδεση με τα online συστήματα ψυχαγωγίας. Αν αυτό ακούγεται σαν ένα δυστοπικό όραμα, είναι αυτό που μόλις συνέβη και δημιουργεί τις συνθήκες για να γίνουν – ή να μη γίνουν – άλλες ταινίες.

Η οικονομία του κινηματογράφου προσανατολίζεται γύρω από τις μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες. Ακόμα και αν η πρεμιέρα της τελευταίας ταινίας του «Τζέιμς Μποντ» αναβλήθηκε για την άνοιξη του 2021, τα στούντιο αποφάσισαν να μην κυκλοφορήσουν καινούργιες ταινίες αυτή τη σεζόν καθώς υπολογίζουν ότι σε Ευρώπη και Αμερική το 80% του κοινού δεν θα φύγει από το σπίτι. Γιατί ο Οκτώβριος αποδεικνύεται πολύ διαφορετικός από τον Ιούλιο.

Το καλοκαίρι υπήρχε η σκέψη ότι θα μπορούσε να γυριστεί κάποια ταινία, αλλά τώρα τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου. Το μέλλον της κινηματογραφικής βιομηχανίας εξαρτάται από το μέλλον της επιστήμης και από την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας με εμβόλιο. Η COVID έχει ένα δικό της σχέδιο.

Το 2021 θα υπάρξουν πάρα πολλές ταινίες επιστημονικής φαντασίας και υπερηρώων που θα κυκλοφορήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ενώ οι ταινίες χαμηλού κόστους παραγωγής, ο ανεξάρτητος κινηματογράφος εκτός Χόλιγουντ, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της περιορισμένης διανομής αφού οι κλειστές αίθουσες προβολών δεν μπορούν να ανοίξουν όλες.

Οι ειδικοί της κινηματογραφικής βιομηχανίας εντοπίζουν τις αδυναμίες του συστήματος που εξαρτάται από την πρόβλεψη των εισπράξεων για τις μεγάλες παραγωγές, αλλά και από τον προγραμματισμό των μελλοντικών παραγωγών λαμβάνοντας υπόψη τις προτιμήσεις του κοινού. Ωστόσο η πανδημία, όπως εξηγεί ο Στίβεν Γκέιντος, υπεύθυνος περιεχομένου του κινηματογραφικού ιστότοπου Variety, απλώς «επιτάχυνε τη φωτιά.

Πριν από τον κοροναϊό, ο τομέας δέχθηκε πιέσεις από το streaming, από την τεχνολογία και από τη δημογραφική αλλαγή στις τάσεις. Ταινίες με δραματικό χαρακτήρα αποφέρουν ένα μικρό κλάσμα ετήσιου εισοδήματος σε ένα στούντιο. Ολα τα πρότζεκτ για νέα γυρίσματα έχουν να κάνουν με τους χαρακτήρες κόμικ της Marvel, τη συνέχεια του “Star Wars”, την Pixar, τις ταινίες φαντασίας και τα οικογενειακά κινούμενα σχέδια».

«Βροχή» υπερηρώων το ’21

Σε όλον τον κόσμο η αδυναμία πολλών από τις κινηματογραφικές αίθουσες να ανοίξουν με πληρότητα (αν όχι καθόλου) είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, επισημαίνουν οι ειδικοί. Η ζημιά στις κυκλοφορίες των ταινιών που είχαν ανακοινωθεί για το 2020 έχει ήδη συμβεί. Η ταινία «Black Widow» της Marvel, η οποία αρχικά αναμενόταν να ανοίξει τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, προετοιμάζεται τώρα για κυκλοφορία στις 7 Μαΐου 2021.

Αυτό σημαίνει ότι το στούντιο που ανήκει στην Disney έχει πλέον τέσσερις ταινίες που θα κυκλοφορήσουν το επόμενο έτος. Τα στούντιο της Sony Pictures τον ερχόμενο Μάρτιο και τον Ιούνιο θα βγάλουν ταινίες στην οικογένεια του Ανθρώπου- Αράχνη, το «Morbius» και το «Venom 2». Ενώ ενδιάμεσα θα κάνει πρεμιέρα ο νέος «Μποντ» από τη Sony. Ετσι ελπίζουν όλοι τουλάχιστον…

«Αν αναβληθεί ξανά το “No Time to Die”, θα έχουμε Αρμαγεδδώνα» υποστηρίζει ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων Τσαρλς ΜακΝτόναλντ. «Το κοινό δεν επέστρεψε το καλοκαίρι στους κινηματογράφους με τους αριθμούς που ελπίζαμε να δούμε. Θα ήταν άδικο να κατηγορήσουμε το “Tenet” του Κρίστοφερ Νόλαν, η απόφαση της Warner Bros να το κυκλοφορήσει ξέροντας ότι θα χάσει χρήματα ήταν πολύ γενναία.

Ήταν μια απόφαση ρομαντική, την οποία δεν μπορεί να πάρει η Universal με τη νέα ταινία “Τζέιμς Μποντ”. Αν όμως το “No Time to Die” δεν βγει τον Απρίλιο, θα έχουμε Αρμαγεδδώνα και θα πρέπει να τα ξανασκεφτούμε όλα από την αρχή».

«Όπως έγινε με τη μουσική»

Μια σημαντική ανησυχία είναι ότι όσο περισσότερο συνεχίζεται η πανδημία τόσο πιο πιθανό είναι ότι τα στούντιο θα βρεθούν τελικά χωρίς επιλογή. Η σκηνοθέτρια της ταινίας «Wonder Woman 1984» Πάτι Τζένκινς προειδοποιεί ότι το κλείσιμο των κινηματογράφων δεν θα είναι μια αναστρέψιμη διαδικασία: «Θα μπορούσαμε να χάσουμε για πάντα τον κινηματογράφο. Θα μπορούσε να είναι το αντίστοιχο που συνέβη στη μουσική βιομηχανία, καθιστώντας το σινεμά ένα καλλιτεχνικό είδος που δεν μπορεί να είναι κερδοφόρο».

Η Κέιτ Μιούιρ, κριτικός και επιμελήτρια της διαδικτυακής πλατφόρμας Bird’s Eye View που προβάλλει γυναίκες σκηνοθέτες και ταινίες δημιουργών απροσδιορίστου φύλου, εκφράζει μια πιο αισιόδοξη άποψη: «Οι νέοι είναι κατά κάποιον περίεργο τρόπο αρκετά ελπιδοφόροι. Προέρχονται από έναν διαφορετικό κόσμο, όπου δεν έχει σημασία τόσο πολύ πού ή πώς βλέπουν μια ταινία. Υπάρχει μια ελπίδα ότι οι κινηματογράφοι θα συνεχίσουν να υπάρχουν, έστω και αν συναντώ συχνά πολλούς που αγοράζουν προβολείς οικιακής χρήσης. Η προβολή μιας ταινίας στο σπίτι έχει απογειωθεί ως φαινόμενο.

Είναι πολλοί εκείνοι που κάθονται στο σπίτι και παρακολουθούν μια ταινία μαζί και τη σχολιάζουν μεταξύ τους στη συνέχεια στο Instagram. Ωστόσο όλοι μας ακόμη θέλουμε να βρισκόμαστε μαζί σε μια σκοτεινή αίθουσα. Αλλά δεν ξέρουμε ποια θα είναι η μοίρα για τις μικρές αίθουσες. Αυτό που βλέπω από την εμπειρία μου με το Bird’s Eye είναι ότι λειτουργεί η συζήτηση γύρω από μια ταινία.

Αν υπάρχει η δυνατότητα να οργανωθεί ένα ερωτηματολόγιο των θεατών προς έναν ειδικό σχετικά με την ταινία, βλέπω ότι οι άνθρωποι θέλουν πραγματικά να διατηρηθεί η κοινή εμπειρία της συζήτησης και της συνομιλίας σε έναν δημόσιο χώρο. Θα πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα από αυτά τα ζωντανά γεγονότα. Είναι ένα άλλο πράγμα που θα κάνει τη διαφορά – αν βέβαια παραμείνουν τέτοιες αίθουσες για να το συνεχίσουμε».

Ενα από τα μεγάλα ζητήματα για το μέλλον του κινηματογράφου σχετίζεται με την εξάρτησή του από τις παραγωγές του Χόλιγουντ. Σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο η εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή είναι περιορισμένη. Ενώ η Γερμανία, η Ισπανία, η Αυστραλία διαθέτουν δικό τους κινηματογράφο και γεμίζουν με τις δικές τους ταινίες το κενό από την απουσία των φετινών χολιγουντιανών υπερπαραγωγών.

Ωστόσο η μετάθεση των ημερομηνιών προβολής των νέων ταινιών για το 2021 θα δημιουργήσει μια συσσώρευση που θα συμπιέσει χρονικά τις ημερομηνίες διάρκειας των προβολών. Η μία ταινία υπερήρωα θα διαδέχεται την επόμενη παραγωγή επιστημονικής φαντασίας κ.ο.κ. σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Η επιστροφή των θεατών

Μια άλλη παράμετρος είναι η ενεργοποίηση του θεατή. Ο επικεφαλής στη διανομή ταινιών σε αλυσίδα αιθουσών προβολής Τζέικ Γκάριοκ δηλώνει στον «Guardian» πως «μόλις οι θεατές επιστρέψουν, φαίνονται άνετοι και χαρούμενοι μέσα στην αίθουσα.

Είναι εύκολο να εφαρμόσεις τα μέτρα κοινωνικής απόστασης, να τους κατευθύνεις στην κίνησή τους στο εσωτερικό του κτιρίου και δεν ενοχλούνται να φοράνε τη μάσκα. Αλλά θα πρέπει να τους φέρεις μέσα. Γιατί τώρα πια κανείς δεν πάει και να δει μια ταινία μετά τη δουλειά. Πρέπει να τους δώσεις έναν καλό λόγο να βγάλουν τις πιτζάμες τους».

Η εταιρεία διανομής ανεξάρτητων ταινιών Modern Films στη διάρκεια του καλοκαιριού ανέπτυξε ένα υβριδικό μοντέλο προώθησης των νέων ταινιών. Σύμφωνα με τη διευθύνουσα σύμβουλο Ιβ Γκαμπερό έκαναν έναν συνδυασμό φυσικής και εικονικής προβολής και συνοδευτικά προώθησαν εκδηλώσεις σε απευθείας σύνδεση για ταινίες όπως «The Traitor» (για τη δράση της ιταλικής μαφίας), το «Clemency» (βραβείο κοινού στο φεστιβάλ του Sundance) και το ντοκιμαντέρ κατά του ρατσισμού «White Riot».

Το μοντέλο προώθησης της ταινίας επιτρέπει διαφορετικούς χρόνους διαθεσιμότητας προβολής της και αλλάζει τις εμπειρίες των θεατών, ανάλογα με τον τρόπο που εκείνοι επιθυμούν να την παρακολουθήσουν. Προσπαθούμε να βρούμε νέους τρόπους για να συνδεθούμε με το κοινό. Συνεργαζόμαστε με καλλιτεχνικούς οργανισμούς, εμπορικά σήματα, χώρους και οργανισμούς που μπορεί στο παρελθόν να μην είχαμε προσεγγίσει.

Το θέμα είναι να βάλουμε το περιεχόμενο μπροστά από ομάδες ατόμων που βλέπουν κινηματογραφικές παραγωγές. Και, στη συνέχεια, να τους δοθεί η δυνατότητα να αισθάνονται άνετα κάνοντας κλικ σε έναν σύνδεσμο που δεν είναι το Netflix. Οσο μεγάλη πλατφόρμα και αν είναι το Netflix ή και άλλες κορυφαίες υπηρεσίες διαδικτυακής προβολής, μπορεί να υπάρχουν και άλλοι δρόμοι. Ειδικά για να παρακολουθήσεις μια ταινία».