Απίστευτο ελληνικό σκάνδαλο: 1 στα 5 γηροκομεία λειτουργεί χωρίς άδεια

Στην επικράτεια λειτουργούν 300 Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, που αποτελούν μόνιμη στέγη για 14.034 πολίτες τρίτης ηλικίας. Και ενώ παγκοσμίως, οι οίκοι ευγηρίας έχουν μετατραπεί σε «κόκκινες ζώνες» εξαιτίας του ευαίσθητου πληθυσμού που περιθάλπουν, στη χώρα μας ένας στους πέντε λειτουργεί χωρίς να έχει λάβει επίσημη άδεια.

Η ιστορία ξεκινά από το 2007, ημερομηνία έκδοσης της σχετικής υπουργικής απόφασης που έως και σήμερα ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ασφαλή λειτουργία των γηροκομείων της χώρας.

Θεσμικό πλαίσιο

Ο νομοθέτης με γνώμονα τις ανάγκες της ευαίσθητης ομάδας που φιλοξενούν οι οίκοι ευγηρίας αναλύει κρίσιμα ζητήματα όπως είναι η δυναμικότητά τους βάσει τετραγωνικών, τα χαρακτηριστικά των θαλάμων ώστε να μη στοιβάζονται οι ηλικιωμένοι στα δωμάτια αλλά και να εξασφαλίζεται επαρκής φυσικός αερισμός, ειδικές εγκαταστάσεις στα λουτρά διασφαλίζοντας τους κανόνες υγιεινής, κουπαστές στη σκάλα, κατασκευή ανελκυστήρα και άλλων μηχανικών μέσων κατακόρυφης μετακίνησης κ.ο.κ.

Μοιραία, 13 χρόνια μετά και ενώ ο φονικός SARS-CoV-2 έχει εισβάλει στην καθημερινότητά μας το ίδιο θεσμικό πλαίσιο για την αδειοδότηση των γηροκομείων σε όλη τη χώρα αποδεικνύεται προβληματικό, καθώς ακόμη και εκείνες οι δομές που δεν πληρούν τα κριτήρια συνεχίζουν να βρίσκονται εν λειτουργία.

Με βάση την επίσημη καταγραφή, οι Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ), που βρίσκονται υπό την εποπτεία της Περιφέρειας Αττικής φτάνουν σήμερα τις 154. Οι έλεγχοι για την καλή λειτουργία και την αδειοδότηση των γηροκομείων που ξεκίνησε στις αρχές του προηγούμενου μήνα η Περιφέρεια Αττικής, μετά τα πολλαπλά κρούσματα κορωνοϊού σε αντίστοιχες μονάδες της Αττικής κατέδειξαν πως στις περίπου 120 ΜΦΗ υπάρχει νόμιμη άδεια λειτουργίας. Για κάποιες από τις υπόλοιπες, οι έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ άλλες είναι σε αναμονή έκδοσης άδειας λειτουργίας.

Πρόστιμα

Ωστόσο, υπήρξαν και περιπτώσεις που παρανομούσαν είτε στο θέμα της αδειοδότησης είτε στις συνθήκες υγιεινής. Ετσι, σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία, σε τρεις περιπτώσεις μετά τον έλεγχο από τα κλιμάκια της Περιφέρειας Αττικής, υπήρξαν αποφάσεις για σφράγιση του γηροκομείου. Παρά ταύτα, οι υπεύθυνοι των δύο μονάδων κατέφυγαν στη δικαιοσύνη, απ’ όπου εκδόθηκε απόφαση για ανάκληση της σφράγισης. Σε αρκετές περιπτώσεις επιβλήθηκαν και πρόστιμα, το ύψος των οποίων κυμαινόταν από 2.000 έως 20.000 ευρώ, ανάλογα με την παράβαση. Οι συνηθέστερες κατά τους ελέγχους ήταν οι ελλιπείς συνθήκες υγιεινής αλλά και η μη συμμόρφωση στα μέτρα κατά του κορωνοϊού.

Προθεσμίες και παρατάσεις

Πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι επισημαίνουν πως το μεγάλο πρόβλημα με τις ΜΦΗ ξεκινά από το θεσμικό πλαίσιο, όπου άτυπα οι δομές αυτές ξεκινούν τη λειτουργία τους μετά την πρώτη αίτηση για αδειοδότηση, χωρίς στην πραγματικότητα να έχουν στα χέρια τους την άδεια.

Μάλιστα, είναι αρκετές οι περιπτώσεις εκείνες όπου μονάδες με ζητήματα στην αδειοδότηση ή χωρίς να πληρούν όλες τις προϋποθέσεις κάνουν χρήση νόμου που τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν παράταση στη λειτουργία τους μέχρι να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως ο νόμος αυτός του 2007 έδινε προθεσμία ενός έτους για τη συμμόρφωση με την περί αδειοδότησης νομοθεσία για τις δομές εκείνες, οι οποίες λειτουργούσαν ήδη πέντε χρόνια πριν από το 2007, δηλαδή από το 2002. Το αποτέλεσμα είναι η ετήσια αυτή προθεσμία να παίρνει με αλλεπάλληλες υπουργικές αποφάσεις παρατάσεις με την τελευταία, που υπεγράφη το 2019 να δίνει προθεσμία στα γηροκομεία να ρυθμίσουν τα ζητήματα έως το τέλος του έτους.  Υπό τις συνθήκες αυτές, το υπουργείο Εργασίας θα βρεθεί το επόμενο διάστημα σε νέο αδιέξοδο με τις δομές που δεν διαθέτουν άδεια λειτουργίας – 59 στο σύνολό τους πανελλαδικά. Και αυτό διότι θεωρείται δεδομένο ότι θα λάβουν εκ νέου παράταση – και με  δικαστικές αποφάσεις – με το πιεστικό και συνεπακόλουθα πειστικό επιχείρημα, εν μέσω πανδημίας, ότι δεν υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς των ηλικιωμένων ώστε να γίνουν οι απαραίτητες χωροταξικές και λοιπές ρυθμίσεις που προβλέπει ο νόμος.

Παρ’ όλα αυτά, όπως αναφέρουν πηγές στα «ΝΕΑ», η περίοδος κατά την οποία επιχειρηματίες λάμβαναν… συγχωροχάρτια θα κλείσει οριστικά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αυστηροποίησης του νόμου.

Προληπτικοί έλεγχοι

Επιπλέον και σε κάθε περίπτωση, οι αρμόδιοι φορείς δεν αντιμετωπίζουν με ελαστικότητα το κρίσιμο αυτό ζήτημα, δεδομένου δε ότι ο πανδημικός ιός έχει αποκαλύψει (όχι μόνον στη χώρα μας αλλά παγκοσμίως) τη φονική του φύση κάθε φορά που «φωλιάζει» σε γηροκομεία. Στο πλαίσιο αυτό διεξάγονται καθημερινά προληπτικοί έλεγχοι στις ΜΦΗ, έχουν επικαιροποιηθεί τα πρωτόκολλα με τα οποία δίδονται σαφείς οδηγίες για την ασφαλή λειτουργία των μονάδων και για τη διαχείριση ύποπτων και αντιμετώπιση θετικών κρουσμάτων, ενώ έχει τεθεί σε εφαρμογή κώδικας ασφαλούς συμπεριφοράς του προσωπικού εντός αλλά και εκτός των δομών.

Ομως, και παρότι στην Ελλάδα το ποσοστό των ηλικιωμένων που ζουν σε γηροκομεία παραμένει χαμηλό συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (είναι ενδεικτικό ότι στη χώρα μας δεν ξεπερνά το 17% όταν στη Σουηδία αγγίζει το 41%) το τοπίο γίνεται ακόμη πιο… θολό εξαιτίας του γεγονότος ότι φιλανθρωπικά ή εκκλησιαστικά ιδρύματα, ακόμη και κλινικές προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες φροντίδας χωρίς να είναι απαραιτήτως δηλωμένα.