Αναζήτηση
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με την αλλαγή του τρόπου ζωής έχουν κάνει την αρθρίτιδα – και ειδικότερα τις δύο πιο συχνές μορφές της, δηλαδή την οστεοαρθρίτιδα και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα – από τις συχνότερες παθήσεις. Είναι ενδεικτικό, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, ότι η αρθρίτιδα είναι το κυριότερο ακτινολογικό εύρημα (80%-90%) σε ηλικίες άνω των 65 ετών. Και επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι η ανακάλυψη ενός φαρμάκου για τη θεραπεία της εκτιμάται ότι θα αύξανε το προσδόκιμο ποιοτικής ζωής επί 5 έτη.
«Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη πάθηση των αρθρώσεων, η οποία σε προχωρημένα στάδια επιβαρύνει την ποιότητα της ζωής. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μη αναστρέψιμη γήρανση των οστών, όπου ο χόνδρος (το ελαστικό μέρος που καλύπτει το οστό στο σημείο της άρθρωσης) αλλοιώνεται και το αρθρικό υγρό αλλάζει σύσταση με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται πόνος και φλεγμονή» εξηγεί ο Νικόλαος Εμ. Τσιλιμιγκάκης, ορθοπεδικός χειρούργος.
Και συνεχίζει: «Στα πιο προχωρημένα στάδια, τα οστά έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα στο οποίο ο οργανισμός επιτίθεται στις αρθρώσεις και τις καταστρέφει, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να επηρεάσει και άλλα όργανα, όπως την καρδιά, τους πνεύμονες και τους οφθαλμούς».
Σύμφωνα με μια μελέτη του κέντρου νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η αρθρίτιδα θα επηρεάσει έναν στους πέντε ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Οι συχνότερες αρθρώσεις που προσβάλλονται είναι αυτές που καταπονούνται πιο πολύ, όπως τα γόνατα, τα ισχία και η σπονδυλική στήλη.
Παράγοντες κινδύνου και «σημάδια» της νόσου
Προδιαθεσικοί παράγοντες για την αρθρίτιδα είναι το φύλο (οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες από τους άντρες), η ηλικία (αν και τελευταία παρουσιάζεται σε όλο και νεότερα άτομα χωρίς ιστορικό προηγούμενου τραυματισμού κάποιας άρθρωσης), το αυξημένο σωματικό βάρος, ο τρόπος ζωής, η χρόνια βαριά επαγγελματική απασχόληση και οι εκ γενετής δυσπλασίες. Το πρώτο σύμπτωμα της οστεοαρθρίτιδας που κατά κανόνα οδηγεί τους πάσχοντες στον γιατρό είναι ο πόνος σε μία συγκεκριμένη άρθρωση – στην αρχή μετά από παρατεταμένη κούραση και καταπόνηση της άρθρωσης που υποχωρεί μετά από κάποιες ημέρες ξεκούρασης και λήψης απλών αναλγητικών.
Ομως, «σε πιο προχωρημένο στάδιο ο πόνος γίνεται όλο και πιο συχνός ακόμη και χωρίς καταπόνηση της άρθρωσης. Ο πόνος ακολουθείται από τη δυσκαμψία της άρθρωσης στην αρχή μετά από παρατεταμένη ακινητοποίηση του σκέλους(π.χ. πρωινή δυσκαμψία), η οποία εξελίσσεται σε έντονη και μόνιμη καθώς προχωράει η νόσος. Η χωλότητα του πάσχοντος σκέλους ξεκινάει στην αρχή μετά από κόπωση και σε πιο προχωρημένα στάδια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η διόγκωση της άρθρωσης λόγω της φλεγμονής είναι ένα ακόμα σύνηθες σύμπτωμα. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα το συνηθέστερο πρώιμο σύμπτωμα είναι ο πόνος και η δυσκαμψία στις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών και αργότερα επηρεάζει και μεγαλύτερες αρθρώσεις» περιγράφει ο ειδικός.
Διάγνωση με απλές ακτινογραφίες
Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να γίνει με κλινική εξέταση «όπου μπορούμε να διαπιστώσουμε πόνο και ευαισθησία στην πάσχουσα άρθρωση, κριγμό μέσα στην άρθρωση κατά την κίνηση αυτής, πόνο κατά την άσκηση φόρτισης του πάσχοντος σκέλους, πρόβλημα στη μυϊκή ισχύ και προβλήματα κατά τη βάδιση» σημειώνει ο κ. Τσιλιμιγκάκης. Και προσθέτει: «Απεικονιστικά οι απλές ακτινογραφίες της πάσχουσας άρθρωσης είναι συνήθως αρκετές και μπορούν να μας δείξουν μείωση του μεσάθριου διαστήματος, οστεόφυτα (οστικές προεξοχές), κύστες και σκλήρυνση του υποχόνδριου ιστού». Είναι σημαντικό δε να σημειωθεί ότι σπάνια θα χρειαστούν άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία της πάσχουσας άρθρωσης. Εν τούτοις, στη ρευματοειδή αρθρίτιδα εκτός από τα παραπάνω σημαντικό ρόλο παίζουν και εξιδανικευμένες αιματολογικές εξετάσεις.
Φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπείες
Η καθυστέρηση στην πρόοδο των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας στα πρώιμα στάδια της νόσου μπορεί να επιτευχθεί με ενδυνάμωση των μυών γύρω από την «πονεμένη» άρθρωση. Για τον λόγο αυτό συστήνονται φυσικοθεραπείες, ενώ εξίσου σημαντικό είναι να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως είναι η αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν έξαρση του πόνου αλλά και η απώλεια βάρους εφόσον κρίνεται απαραίτητο.
Στη φαρμακευτική φαρέτρα πάλι, για την αντιμετώπιση του καθημερινού πόνου υπάρχουν τα απλά αναλγητικά (που σημειωτέον πρέπει να λαμβάνονται με την απαραίτητη συμβουλή του γιατρού), που καταλαγιάζουν τις ενοχλήσεις. Επιπλέον, οι ενδαρθρικές εγχύσεις κορτιζόνης ή υαλουρονικού οξέος μπορούν να βοηθήσουν προσωρινά στην ύφεση των συμπτωμάτων.
«Για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα υπάρχουν ειδικά αντι-ρευματικά φάρμακα (DMARD) που μπορούν να καθυστερήσουν την πρόοδο της νόσου και τα οποία χορηγούν στους ασθενείς οι ρευματολόγοι» προσθέτει ο ειδικός, αποσαφηνίζοντας παράλληλα ότι το χειρουργείο είναι η τελευταία και οριστική λύση της αρθρίτιδας του ισχίου ή του γόνατος, αλλά δεν φτάνουν όλοι όσοι πάσχουν από αρθρίτιδα σε αυτή τη λύση.
«Ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο λόγω απώλειας της ποιότητας ζωής του π.χ. νυχτερινός πόνος που μας ξυπνάει, αδυναμία ανόδου ή καθόδου της κλίμακας, αδυναμία να φορέσει ή να βγάλει τις κάλτσες του, δυσκολία και πόνος στο περπάτημα. Οταν ο ασθενής παρουσιάζει κάποιο ή περισσότερα από τα παραπάνω προβλήματα και έχει αναγκαστεί να αλλάξει τις καθημερινές του συνήθειες, τότε η χειρουργική αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης είναι η μόνη λύση».
H καθημερινή ρουτίνα μέρος της θεραπείας
Οι επιστήμονες της παγκοσμίου φήμης Mayo Clinic στις ΗΠΑ υπογραμμίζουν ότι οι ασθενείς πρέπει να αφουγκράζονται το σώμα τους, όταν στέκονται, κάθονται, ξαπλώνουν, κινούνται βοηθώντας παράλληλα τις πονεμένες αρθρώσεις τους.
n Κρατήστε τις αρθρώσεις σας εν κινήσει: Κάνετε καθημερινά τεντώματα και περιστρέψτε μαλακά τις αρθρώσεις σας εκτελώντας όλο το εύρος της κίνησης.
n Διατηρήστε καλή στάση σώματος: Με την καθοδήγηση ενός φυσικοθεραπευτή θα μάθετε να στέκεστε, να κάθεστε και να κινείστε σωστά, με στόχο να μην καταπονείτε επιπλέον το σώμα σας.
n Αναγνωρίστε τα όριά σας: Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία στην κίνηση και στην ξεκούραση.
