Εντονη ανησυχία για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας, αλλά και την προσπάθεια εργαλειοποίησης του Ισλάμ, εκφράζει ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Γκάμπι Ασκενάζι σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ». Ο Ασκενάζι δηλώνει την πλήρη αλληλεγγύη στην Ελλάδα και σημειώνει ότι στην περιοχή διαμορφώνονται πλέον δύο στρατόπεδα, αυτό που προάγει την ειρήνη και αυτό που προάγει τον εξτρεμισμό…
Το Ισραήλ προχώρησε στην ομαλοποίηση των σχέσεών του με το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τι σημαίνει αυτό για τη χώρα και για την περιοχή;
Πιστεύω ότι είναι ένα ιστορικό γεγονός με προοπτική να αναδιαμορφώσει ολόκληρη την περιοχή. Οι συμφωνίες δημιουργούν μια ευκαιρία να μετατραπεί μια περιοχή που ήταν γνωστή για τις συγκρούσεις και τη βία σε μια περιοχή ευημερίας και σταθερότητας προς όφελος των πολιτών και όλων των χωρών της Μέσης Ανατολής. Οι νέες σχέσεις θα δημιουργήσουν δεσμούς σε σειρά από τομείς όπως η τεχνολογία, η επιστήμη, η αγροτική παραγωγή. Είμαστε στη διαδικασία να μετατρέψουμε αυτή τη δήλωση, αυτή τη δέσμευση σε ένα σχέδιο που θα εξελιχθεί σε οφέλη για τους λαούς. Στρατηγικά είναι πιο σημαντικό γιατί πλέον η περιοχή χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα. Αυτό των χωρών που επιλέγουν την ειρήνη και τη σταθερότητα. Και το στρατόπεδο αυτών που προωθούν τους ακραίους, όπως το Ιράν, η Τουρκία, η Υεμένη και άλλοι.
Γι’ αυτό θέλουμε να πείσουμε και άλλους να έρθουν μαζί μας. Η πλειοψηφία των μετριοπαθών μουσουλμανικών χωρών υποστήριξε αυτή τη συμφωνία, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία. Αυτό δείχνει ότι το στρατόπεδο εναντίον των εξτρεμιστών μεγαλώνει. Μια καλή είδηση για αυτή την περιοχή. Ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας και προσπαθούμε να κρατήσουμε το μομέντουμ. Θεωρώ εξαιρετικά σημαντική τη διεθνή υποστήριξη για το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης και για τους ηγέτες των ΗΑΕ, του Μπαχρέιν και του Σουδάν. Οσο ενισχύονται οι συμφωνίες ειρήνης τόσο θα επιφέρουν οικονομική ευημερία και σταθερότητα. Περισσότερες χώρες θα ενταχθούν στον κύκλο της ειρήνης. Και ένα σχόλιο για τους Παλαιστίνιους. Συνεχίζουμε να λέμε ότι η πόρτα είναι ανοιχτή για απευθείας διαπραγματεύσεις. Πρέπει να μιλήσουμε απευθείας, χωρίς προϋποθέσεις. Ο μόνος τρόπος να λύσουμε το πρόβλημα είναι οι απευθείας διαπραγματεύσεις και δεν καταλαβαίνουμε γιατί το αρνούνται.
Πώς βλέπετε να προχωρά η τριμερής συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ αλλά και το σχήμα 3+1; Ποιες οι δυνατότητες και ποιος ο ενδεχόμενος περιφερειακός ρόλος;
Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ μοιράζονται μακρά ιστορία κοινών αξιών και νομίζω ότι αυτή η συνεργασία μεταξύ μας έχει μεγάλες δυνατότητες για την εξέλιξη και την ασφάλεια της περιοχής. Τώρα υπάρχει ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εταιρική σχέση μεταξύ των χωρών μας εξασφαλίζει τη σταθερότητα και προωθεί την ευημερία για κάθε χώρα και την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής. Ως υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ πιστεύω πολύ στη διπλωματία και σίγουρα στην τριμερή διπλωματία που προάγει την περιφερειακή ασφάλεια και την εθνική ανθεκτικότητα της κάθε χώρας.
Μέσω της ενεργητικής διπλωματίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε αυτή την εταιρική σχέση σε μια σημαντική δύναμη που θα διαμορφώσει την πραγματικότητα της περιοχής και θα συνδέσει τη Μέση Ανατολή με την Ευρώπη. Είναι μια ισχυρή συνεργασία και σημαντική σχέση και για τις τρεις χώρες. Ο εκπεφρασμένος στόχος μας, όπως σημείωσα και στις συναντήσεις μου τόσο με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και με τον ομόλογό μου Νίκο Δένδια, είναι να προχωρήσουμε μπροστά και ίσως να προσκαλέσουμε και άλλες χώρες με την ίδια οπτική να συνταχθούν μαζί μας σε αυτή τη συνεργασία, με στόχο να προαγάγουμε τη σταθερότητα στην περιοχή.
Αυτά τα σχήματα θα μπορούσαν να διευρυνθούν με την ένταξη και αραβικών χωρών και να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή;
Οι τριμερείς συνεργασίες μπορούν να είναι η βάση για συνεργασία μεταξύ χωρών με κοινή αντίληψη στην περιοχή. Μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες της Μέσης Ανατολής, κυρίως αυτές που έχουν υπογράψει τις Συμφωνίες του Αβραάμ, να χτίσουν γέφυρες με την Ευρώπη. Πρώτα μου έρχονται στο μυαλό η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ. Μπορούμε να ενισχύσουμε τη σταθερότητα, να μοιραστούμε οικονομικά συμφέροντα και να δεσμευτούμε ενάντια σε αυτούς που επιχειρούν αποσταθεροποίηση. Αυτή είναι η σημαντικότερη δυνατότητα.
Ελλάδα και Ισραήλ έχουν αναπτύξει μια στρατηγική συνεργασία στον αμυντικό, τον πολιτικό και τον οικονομικό τομέα. Τι περιμένουμε το επόμενο διάστημα;
Εχετε δίκιο, υπάρχει συνεργασία σε όλα τα επίπεδα. Βλέπουμε μια άνθηση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας, που φέτος γιόρτασαν τα 30 χρόνια πλήρων διπλωματικών σχέσεων. Είμαστε χώρες με τις ίδιες αξίες και κοινή ιστορία χιλιάδων ετών. Εχουμε πρόγραμμα ανταλλαγών στον τομέα της άμυνας και της διπλωματίας. Υπάρχει σύνδεση σε όλα τα επίπεδα, σε επίπεδο υπουργών, πρωθυπουργών, πρόσφατα έγινε η επίσκεψη του Πρωθυπουργού σας στο Ισραήλ.
Στον τομέα της άμυνας έχουμε πρόγραμμα συνεκπαίδευσης, με επισκέψεις των αρχηγών των ενόπλων δυνάμεων, των επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων, της αεροπορίας, και αυτό θα συνεχίσει. Νομίζω ότι αντικατοπτρίζει και κοινές αξίες μεταξύ των δύο χωρών, των δύο στρατών, των δύο αμυντικών μηχανισμών. Οι δεσμοί μεταξύ μας είναι ισχυροί. Μοιραζόμαστε την κοινή οπτική για την ανάπτυξη της περιοχής, αντιμετωπίζοντας τις απειλές και εκμεταλλευόμενοι τις πολιτικές και στρατηγικές ευκαιρίες. Νομίζω ότι οι δεσμοί των δύο χωρών μας θα ενισχυθούν με επιπλέον τομείς συνεργασίας προς όφελος των δύο λαών μας και της ευημερίας της περιοχής γενικότερα.
Πόσο σοβαρή είναι η ιρανική απειλή και πώς τη βλέπετε να εξελίσσεται;
Το Ιράν είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Οχι μόνο λόγω της φιλοδοξίας τους να αποκτήσουν πυρηνική δύναμη, αλλά και για τα σχέδιά τους για την περιοχή. Το Ιράν θέλει να αλλάξει το στάτους κβο στη Μέση Ανατολή χρησιμοποιώντας δορυφόρους και τρομοκρατικές οργανώσεις και υπονομεύοντας τις κυβερνήσεις γειτονικών χωρών. Θέλουν να διαχυθεί η ισλαμική επανάσταση στη Μέση Ανατολή, να αυξήσουν την ηγεμονία τους στην περιοχή, να το κάνουν χρησιμοποιώντας τη δράση τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως είναι η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, στη Συρία, όπως η Χαμάς στη Γάζα, και να παρεμβαίνουν στο Ιράκ, στην Υεμένη και αλλού.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, όσο μας αφορά, ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δραστηριότητες και είμαστε μαζί σε αυτό με τις ΗΠΑ, υποστηρίζουμε τις κυρώσεις με έμφαση στην οικονομία και απαιτείται να σταματήσουμε το Ιράν από το να ενισχύσει την παρουσία του στην περιοχή, να μην του επιτρέψουμε να εδραιωθεί στη Συρία και κυρίως να αποτρέψουμε το πυρηνικό του πρόγραμμα, αυτό θα είναι καταστροφικό για την περιοχή. Φαντάζεστε το ιρανικό καθεστώς με πυρηνικά; Θα είναι εφιάλτης. Και δεν νομίζω ότι αφορά μόνο τα συμφέροντα της περιοχής, θεωρώ ότι το πρόβλημα θα πρέπει να προσελκύει και το παγκόσμιο ενδιαφέρον, γιατί η επόμενη πόρτα που θα χτυπήσουν θα είναι της Ευρώπης.
Σας ανησυχούν οι τελευταίες κινήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο; Κατά πόσο πιστεύετε ότι οι κινήσεις της Τουρκίας συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση της περιοχής;
Παρακολουθούμε με ανησυχία τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Ορισμένες μονομερείς ενέργειες που γίνονται από την πλευρά της Τουρκίας μπορεί να κλιμακωθούν και να αποτελέσουν απειλή για την εύθραυστη σταθερότητα στην περιοχή. Το Ισραήλ εκφράζει την πλήρη υποστήριξη και την ισχυρή αλληλεγγύη του με την Ελλάδα όσον αφορά το δικαίωμα για τις θαλάσσιες ζώνες και είναι αντίθετο σε όποιον επιχειρεί να το παραβιάσει. Συζητήσαμε αυτή την επιθετικότητα και με τον Πρωθυπουργό.
Ο έλληνας Πρωθυπουργός εξέφρασε την ανησυχία του και για το ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί τη θρησκεία…
Ναι. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό. Αυτή είναι πολύ σοβαρή εξέλιξη. Δεν είναι μόνο δική μας ανησυχία, αλλά και άλλες – μετριοπαθείς μουσουλμανικές – χώρες, όπως τα ΗΑΕ, η Αίγυπτος, επίσης ανησυχούν. Πιστεύω ότι είναι κακή ιδέα να χρησιμοποιείς τη θρησκεία για να κινητοποιήσεις τον κόσμο. Είδατε τις πρόσφατες δηλώσεις κατά Μακρόν. Θεωρώ ότι είναι ενδεικτικό του πού μπορούμε να οδηγηθούμε και νομίζω ότι αν θέλουμε σταθερότητα και καλή σχέση μεταξύ των κρατών της περιοχής πρέπει να εναντιωθούμε σε αυτό. Και αυτό κάνουμε. Γι’ αυτό έχουμε αυτές τις τριμερείς και προσπαθούμε να αποτρέψουμε τέτοιες εξελίξεις. Και νομίζω ότι θα τις αποτρέψουμε.
