Την ενεργοποίηση ενός δεύτερου σεισμικού ρήγματος στη Σάμο φαίνεται ότι έχει προκαλέσει ο σεισμός της περασμένης Παρασκευής που σκόρπισε τον θάνατο και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Οπως εξηγούν ειδικοί επιστήμονες στα «ΝΕΑ», μετά τη δόνηση των 6,7 ρίχτερ έχει καταγραφεί πλούσια μετασεισμική δραστηριότητα, τμήμα της οποίας έχει μετατοπιστεί προς τα δυτικά· το στοιχείο αυτό, σύμφωνα με τον Σπύρο Παυλίδη, ομότιμο καθηγητή Γεωλογίας των Σεισμών στο ΑΠΘ, μαρτυρά την ενεργοποίηση ενός άλλου ρήγματος, που εκτείνεται κατά μήκος των ακτών, κοντά στο Καρλόβασι, και έχει δυναμικότητα έως και 6,4 ρίχτερ.
Λίγα στοιχεία είναι γνωστά για το ρήγμα που προκάλεσε τη φονική δόνηση της Παρασκευής, καθώς στα υποθαλάσσια ρήγματα η συλλογή αξιόπιστων δεδομένων είναι δυσχερής. Κάποιοι εκτιμούν το μήκος του στα 30 χιλιόμετρα, ενώ άλλοι θεωρούν πως υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα και απεύχονται το ενδεχόμενο η μετατόπιση της σεισμικής δραστηριότητας να επιφέρει το «σπάσιμο» άλλου κομματιού του ρήγματος, προς την πλευρά της Ικαρίας.
Χαρτογράφηση
«Η επιστημονική μας ομάδα, από το Τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, δημοσίευσε το 2013 στο διεθνές περιοδικό “Techtonophysics” μια χαρτογράφηση όλων των σεισμικά ενεργών ρηγμάτων της Σάμου και μια εκτίμηση για το μέγεθος σεισμού που μπορεί να παραγάγει καθένα από αυτά», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής και πρόεδρος της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας Σπύρος Παυλίδης.
«Καταγράψαμε πέντε ρήγματα, στο Καρλόβασι με δυναμικότητα 6,4 ρίχτερ, ένα κοντά στον Μαραθόκαμπο δυναμικότητας επίσης 6,4 ρίχτερ, στο Πυθαγόρειο δυναμικότητας 6,6 ρίχτερ, στο Βαθύ 6,3 ρίχτερ και αυτό που προκάλεσε τον σεισμό της Παρασκευής, του οποίου τη δυναμικότητα εκτιμήσαμε στα 6,8 ρίχτερ. Μετά την ενεργοποίησή του έχουν καταγραφεί δεκάδες μετασεισμοί, αρκετοί από τους οποίους έχουν μετακινηθεί προς τη δυτική ακτή του νησιού. Από τα δεδομένα που έχουμε στα χέρια μας θεωρούμε ότι ο σεισμός της Παρασκευής έχει ενεργοποιήσει το ρήγμα του Καρλοβασίου», καταλήγει. «Μπορεί η δυναμικότητα του συγκεκριμένου ρήγματος να έχει εκτιμηθεί στα 6,4 ρίχτερ, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα έχουμε οπωσδήποτε έναν σεισμό τέτοιου μεγέθους. Μέχρι στιγμής στην περιοχή καταγράφονται δονήσεις λίγο μεγαλύτερες των 4 ρίχτερ».
Τη μετατόπιση της σεισμικής δραστηριότητας προς τα δυτικά επιβεβαιώνει και η Εύη Νομικού, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας του ΕΚΠΑ. «Παρότι όλοι απευχόμαστε να υπάρξει ενεργοποίηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων προς τα δυτικά, φαίνεται μάλλον το αντίθετο», λέει στα «ΝΕΑ». «Στην περιοχή εντοπίζονται πολλά ρήγματα, με ακριβώς ίδια κατεύθυνση, και κατά τη γνώμη μου αποτελούν όλα επέκταση του ρήγματος που ενεργοποιήθηκε την Παρασκευή. Αρα, μπορεί να μην έχουμε ακριβώς ενεργοποίηση άλλων ρηγμάτων, αλλά ενεργοποίηση άλλων τμημάτων του ίδιου ρήγματος», σημειώνει.
Μέθοδος από την Καλιφόρνια
Οπως όλα δείχνουν, το σφοδρό χτύπημα των 6,7 ρίχτερ αιφνιδίασε τους κατοίκους της Σάμου και της Σμύρνης, όμως δεν αποτέλεσε «έκπληξη» για τους επιστήμονες. Σε αυτό συνηγορεί και μια μακροπρόθεσμη πρόγνωση που είχε δημοσιευτεί στα πρακτικά διεθνούς συνεδρίου για τη Γεωλογία της Ανατολικής Μεσογείου τον Απρίλιο του 2004 και έδινε πιθανότητα άνω του 80% για σεισμό μεγαλύτερο των 6,5 ρίχτερ στη Σάμο μέχρι το 2023.
Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο διακεκριμένος σεισμολόγος και μέλος της επιτροπής εκτίμησης σεισμικού κινδύνου Γεράσιμος Παπαδόπουλος. «Οι περιοχές που είχαμε εξετάσει ήταν η Σάμος, η Ρόδος, τα Κύθηρα, η Κεφαλονιά, η Αθήνα και το Βόρειο Αιγαίο», λέει στα «ΝΕΑ» ο δρ Παπαδόπουλος. «Η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε βασίζεται στην κατανομή των χρονικών διαστημάτων που μεσολαβούν ανάμεσα στους προηγούμενους ισχυρούς σεισμούς ανά περιοχή. Είναι μια μέθοδος που έχει εξελιχθεί από σεισμολόγους στην Καλιφόρνια», συμπληρώνει.
«Με τη μεθοδολογία αυτή υπολογίσαμε την πιθανότητα να γίνει μεγάλος σεισμός μέσα σε ορισμένο χρονικό ορίζοντα μετρώντας από την 1η Σεπτεμβρίου του 2003. Οι υψηλότερες πιθανότητες με βάση το προηγούμενο ιστορικό εντοπίστηκαν στη Σάμο και στο Βόρειο Αιγαίο. Στη Σάμο η πιθανότητα να γίνει σεισμός μεγαλύτερος από 6,5 ρίχτερ μέχρι το 2013 ήταν 76%, και μέσα σε 20 χρόνια, δηλαδή ως το 2023, υπερέβαινε το 80%», λέει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος. Επίσης, επαληθεύτηκε και η πρόγνωση για το Βόρειο Αιγαίο. «Εκεί είχαμε εκτιμήσει πιθανότητες άνω του 75% να σημειωθεί σεισμός άνω των 6,5 ρίχτερ μέχρι το 2018 και στις 24 Μαΐου του 2014 εκδηλώθηκε ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,9 ρίχτερ».
