Από τη μία πλευρά, οι δύο νεαροί Αυστριακοί, τουρκικής καταγωγής, που έσπευσαν να βοηθήσουν τους πανικόβλητους περαστικούς να φυλαχτούν και μετέφεραν έναν τραυματισμένο αστυνομικό στο ασθενοφόρο ενώ ακόμα έπεφταν πυροβολισμοί. Και από την άλλη, ο 20χρονος Αυστριακός με την καταγωγή από τη Βόρεια Μακεδονία και τις αλβανικές ρίζες που κατάφερε να ξεγελάσει τους υπευθύνους του προγράμματος αποριζοσπαστικοποίησης και όσους είχαν αναλάβει την παρακολούθησή του και δολοφόνησε τέσσερις ανθρώπους, το βράδυ της Δευτέρας, στο κέντρο της Βιέννης εξ ονόματος του ISIS. Από τη μία, οι δύο «ήρωες», που απευθύνουν έκκληση για ενότητα ανάμεσα στους «Εβραίους, τους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους», και από την άλλη «ο στρατιώτης του χαλιφάτου», που προσπάθησε να σπείρει τον διχασμό. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα κινείται η Βιέννη καθώς το προφίλ του δράστη της πρώτης μαζικής ισλαμιστικής επίθεσης στην Αυστρία γίνεται σαφέστερο και τα ερωτήματα για το πώς ξεγλίστρησε από τα ραντάρ της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας όλο και πιο επίμονα.
Γιατί ο 20χρονος Κουτίμ Φετζουλάι είχε συλληφθεί το 2018 στην Τουρκία, έπειτα από καταγγελία της ίδιας του της μητέρας, ενώ προσπαθούσε να μεταβεί στη Συρία προκειμένου να πολεμήσει στο πλευρό του ISIS και είχε καταδικαστεί από την αυστριακή Δικαιοσύνη τον Απρίλιο του 2019 σε 22 μήνες φυλάκισης – αφέθηκε ωστόσο πρόωρα ελεύθερος τον Δεκέμβριο του 2019, λόγω «καλής διαγωγής». «Σαφώς και δεν ήταν μια καλή απόφαση» σχολίασε ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς. «Αν δεν είχε αφεθεί ελεύθερος, η επίθεση δεν θα είχε γίνει» πρόσθεσε, αν και ο Φετζουλάι θα είχε ούτως ή άλλως αποφυλακιστεί τον Ιούλιο. Ο αυστριακός υπουργός Εσωτερικών Καρλ Νεχάμερ επιβεβαίωσε πως ο δράστης της τζιχαντιστικής επίθεσης στη Βιέννη είχε ενταχθεί σε πρόγραμμα αποριζοσπαστικοποίησης, αλλά κατάφερε να «ξεγελάσει» τους υπευθύνους: όπως αποκάλυψε μάλιστα ο Φραντς Ρουφ, επικεφαλής Δημόσιας Ασφάλειας, στη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίας, είχε καταδικάσει τις πρόσφατες ισλαμιστικές επιθέσεις στη Γαλλία. Η Σλοβακία ωστόσο επιβεβαίωσε χθες πως ο τρομοκράτης είχε επιχειρήσει να αγοράσει (χωρίς να το καταφέρει, αφού δεν είχε άδεια) όπλα στην επικράτειά της το καλοκαίρι – και πως είχε ενημερώσει σχετικά τις αυστριακές Αρχές. Οι τελευταίες έχουν κάνει το τελευταίο διήμερο δεκάδες εφόδους, και εξακολουθούσαν να ανακρίνουν χθες 14 ανθρώπους.
Προβλήματα στην εφηβεία
Ο Κουτίμ Φετζουλάι γεννήθηκε το 2000 στο νότιο κομμάτι της Βιέννης, από γονείς Βορειομακεδόνες, με αλβανικές ρίζες. Σύμφωνα με τον αυστριακό Τύπο, ξεκίνησε να έχει προβλήματα στην εφηβεία, τόσο στο σχολείο όσο και με τους γονείς του, και άρχισε τότε να συχνάζει σε ένα τέμενος. «Θα τον περιέγραφα περισσότερο ως μια χαμένη ψυχή, που αναζητούσε τη θέση της» στην κοινωνία, δήλωσε ο δικηγόρος του, Νικολάους Ραστ, που τον είχε υπερασπιστεί πέρυσι στη διάρκεια της δίκης του. «Μου έδινε την εντύπωση ότι ήταν μάλλον ήρεμος και εσωστρεφής, και οι γονείς του δεν είχαν καμία σχέση» με αυτό το σύμπαν. «Κανείς δεν θα πίστευε πως ήταν ικανός για κάτι τέτοιο». Πολλοί άλλωστε θεωρούσαν την Αυστρία, λόγω του μικρού της μεγέθους, της θρυλικής ουδετερότητάς της, αλλά και της κοινωνικής και εθνοτικής ποικιλότητας που καυχιέται πως καταφέρνει να διατηρεί στις συνοικίες της Βιέννης, προστατευμένη από την ισλαμιστική τρομοκρατία. Από το 2015 και εξής, ωστόσο, η Αυστρία είναι επίσης γνωστή ως πέρασμα τρομοκρατών και όπλων προερχόμενων από τη Μέση Ανατολή ή τα Βαλκάνια, καθώς και ως φυτώριο «ενός ολόκληρου ισλαμιστικού νεφελώματος», με πολλούς υποψήφιους για τζιχάντ. Κάποιοι ειδικοί, λοιπόν, θεωρούσαν απλώς θέμα χρόνου να μπει και η ίδια στο στόχαστρο.
Στο βίντεο του δράστη που δημοσιοποίησε το ISIS αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την επίθεση, η οργάνωση διαβεβαιώνει πως ο «Αμπού Ντουζανά Αλ-Αλμπανί» είχε ως στόχο «να επιτεθεί στους σταυροφόρους». Από μία ειρωνεία της τύχης, ωστόσο, ένα από τα τέσσερα θύματά του ήταν ένας άλλος Αλβανός από τη Βόρεια Μακεδονία, που είχε εγκατασταθεί στην Αυστρία σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.