Υστερα από κάθε μεγάλο χτύπημα του Εγκέλαδου οι ειδικοί συνηθίζουν να λένε πως «τα κτίρια σκοτώνουν, όχι οι σεισμοί». Και δυστυχώς επαληθεύτηκαν για άλλη μία φορά μετά τον πρόσφατο μεγάλο σεισμό μεγέθους 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που «χτύπησε» τη Σάμο και τα τουρκικά παράλια. Στο Βαθύ δυο μικρά παιδιά έχασαν τη ζωή τους από κατάρρευση τοίχου, ενώ στη Σμύρνη δεκάδες άνθρωποι βρήκαν τραγικό θάνατο και εκατοντάδες άλλοι τραυματίστηκαν στα χαλάσματα κτιρίων που κατέρρευσαν… Ο σεισμός της 30ής Οκτωβρίου άνοιξε εκ νέου τη συζήτηση για τους απαιτούμενους προσεισμικούς ελέγχους αλλά και για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια που αποτελούν εν δυνάμει «βόμβες» έτοιμες να εκραγούν.
Πριν από 19 χρόνια (το 2001) δόθηκε εντολή, από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ και μετά τον ΟΑΣΠ, να γίνει προσεισμικός έλεγχος στα περίπου 80.000 κτίρια του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Ωστόσο, σήμερα, δύο δεκαετίες μετά, όπως επισημαίνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο ακαδημαϊκός, μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ Παναγιώτης Καρύδης, έχουν ελεγχθεί γύρω στις 25.000!
Κοινώς, 55.000 κτίρια – ανάμεσά τους και πολλά εγκαταλελειμμένα σε ερειπιώδη κατάσταση – δεν έχουν ελεγχθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού για την ασφάλεια όσων θα περνούν κάτω ή δίπλα από αυτά… «Με τον ρυθμό που πάμε, θα χρειαστούμε άλλα 45 χρόνια για να ολοκληρώσουμε τον έλεγχο των 80.000 κτιρίων, χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα έπρεπε να έχουμε ολοκληρώσει άλλες δύο σειρές ελέγχων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Παναγιώτης Καρύδης. «Και βέβαια είναι απαραίτητος και ο προσεισμικός έλεγχος όλων των έργων υποδομής, όπως είναι οι γέφυρες, τα συγκοινωνιακά έργα και τα λιμάνια».
Καταγραφή
Στο μεταξύ, την προηγούμενη εβδομάδα, αποφασίστηκε – για άλλη μία φορά – να ξεκινήσει μέσα στο επόμενο διάστημα η καταγραφή και η σήμανση των ετοιμόρροπων κτιρίων, αλλά και η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για τα ετοιμόρροπα κτίρια καθώς το τρέχον ανάγεται στο 1929.
Ενα άλλο θέμα που αναδεικνύεται σχεδόν πάντα ύστερα από έναν μεγάλο σεισμό είναι η έλλειψη ασφαλών χώρων συγκέντρωσης προκειμένου να αποφευχθεί κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους. «Ναι, πράγματι λείπουν. Θα πρότεινα, τώρα, που ελπίζω ότι ξεκινάει σοβαρά η διαδικασία σχεδιασμού της κατεδάφισης των εγκαταλελειμμένων κτιρίων, ακολουθώντας τη μεθοδολογία του αναδασμού, να δημιουργηθούν οι απαραίτητοι χώροι πρασίνου / συγκέντρωσης / ανακούφισης των κατοίκων στα αστικά κέντρα, με πρόβλεψη βέβαια ύπαρξης υποδομών υποστήριξης», τονίζει ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ.
Στην Ελλάδα ένας σεισμός μπορεί να εκδηλωθεί οποιαδήποτε ώρα και στιγμή. Και εύλογα αναρωτιέται κάποιος: Και τώρα με τον κορωνοϊό τι κάνουμε; «Για την προστασία μας από τον σεισμό και τους άλλους φυσικούς κινδύνους ισχύουν οι ίδιες βασικές αρχές, όπως και για την προστασία μας από τον κορωνοϊό», λέει ο Παναγιώτης Καρύδης. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η ασπίδα προστασίας μας από τον κορωνοϊό είναι η μάσκα, η τήρηση των αποστάσεων, για τον δε σεισμό είναι οι αντισεισμικές κατασκευές, η μικρή (κτιριακή) πυκνότητα (ένας ένοικος σε κτίριο στο Ψυχικό είναι πολύ πιο ασφαλής από αυτόν σε ολόιδιο κτίριο στην Κυψέλη ή σε άλλη πυκνοδομημένη περιοχή) και η συμπεριφορά μας (αποφεύγουμε τα νοσούντα – επικίνδυνα κτίρια)». Και συμπληρώνει: «Το κόστος της προστασίας μας έναντι του σεισμού εκτιμάται γύρω στο 3% έως 5% της αξίας του κτιρίου, ενώ αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, τόσο οι ανθρώπινες όσο και οι υλικές απώλειες μπορεί να είναι τεράστιες».
Καλύτερη προστασία
Τίθεται έτσι το ερώτημα: Τι λείπει αυτή τη στιγμή από την Ελλάδα για την καλύτερη προστασία από τον σεισμό; «Αυτό που λείπει είναι επιδότηση της ιδιωτικής ασφάλισης των κατασκευών έναντι του σεισμού και να συνταχθεί η ηλεκτρονική και έντυπη ταυτότητα της κάθε κατασκευής, καταχωριζόμενη στο Εθνικό Αρχείο Υποδομών. Και εδώ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τόσο τα ιδιωτικά κτίσματα όσο και κάθε δημόσια κατασκευή (εκκλησίες, κτίρια ΝΠΙ και ΔΔ, έργα υποδομών κ.ά.)» αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ.
Στο μεταξύ, τι μπορούμε να κάνουμε; «Πρέπει να προβούμε σε έναν προσεισμικό έλεγχο του κτιρίου από έναν έμπειρο πολιτικό μηχανικό», επισημαίνει ο ίδιος και καταλήγει: «Στη συνέχεια, μεγάλη προσοχή θα πρέπει να καταβάλουμε για τη στερέωση κάθε αντικειμένου στο σπίτι, στο γραφείο, στο κατάστημα, είτε αυτό είναι κινητό είτε εντοιχισμένο όπως αντικείμενα σε ράφια, κάδρα, βιβλιοθήκες, τζαμαρίες, δεξαμενή πετρελαίου, καυστήρας κ.ά. Επίσης, τα κρεβάτια (ιδιαίτερα τα παιδικά) να βρίσκονται μακριά από αντικείμενα που μπορεί να πέσουν και να προκαλέσουν προβλήματα».
