Μην κρίνετε τη Σουηδία μέχρι το φθινόπωρο. Αυτό ήταν το μήνυμα από τον επικεφαλής λοιμωξιολόγο της χώρας Άντερς Τέγκνελ τον Μάιο και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Υποστήριζε ότι τον αρχικό υψηλό αριθμό θανάτων της Σουηδίας από Covid-19 θα ακολουθούσε ένα «υψηλό επίπεδο ανοσίας» στο δεύτερο κύμα, στο οποίο επίσης «ο αριθμός των κρουσμάτων θα ήταν πιθανότατα αρκετά χαμηλός».
Τώρα ήρθε το φθινόπωρο… και οι νοσηλείες από Covid-19 αυξάνονται ταχύτερα στη Σουηδία από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη, ενώ στη Στοκχόλμη – το κέντρο τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου κύματος στη χώρα – ένα στα πέντε τεστ είναι θετικό, υποδηλώνοντας ότι ο ιός είναι ακόμη πιο διαδεδομένος από τα επίσημα στοιχεία.
«Μέχρι στιγμής, η στρατηγική της Σουηδίας έχει αποδειχθεί δραματική αποτυχία», δηλώνει στους Finacial Times η Lena Einhorn, Σουηδέζα ιολόγος που ασκεί κριτική κατά της στρατηγικής της χώρας της. «Πριν από τέσσερις ημέρες είχαμε οκτώ φορές υψηλότερα κατά κεφαλήν περιστατικά από τη Φινλανδία και τρεισήμισι φορές περισσότερα από τη Νορβηγία. Υποτίθεται ότι αυτές θα ήταν χειρότερα από εμάς το φθινόπωρο, επειδή εμείς θα είχαμε ανοσία».
Παραδοχή αστοχίας για το δεύτερο κύμα
Ακόμη και η υπηρεσία δημόσιας υγείας της Σουηδίας παραδέχεται ότι η προηγούμενη πρόβλεψή της για τους Σκανδιναβούς γείτονές της, όπως η Φινλανδία και η Νορβηγία, που τις ήθελε να υποφέρουν περισσότερο το φθινόπωρο, δείχνει λανθασμένη.
Η Σουηδία είναι σήμερα σε χειρότερη κατάσταση από τη Δανία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία σε κρούσματα, νοσηλείες και θανάτους σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού τους.
«Βλέπουμε ότι και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης που είχαν πολλά κρούσματα την άνοιξη και προχώρησαν σε lockdown, τώρα έχουν πάλι lockdown λόγω μεγάλης αύξησης των κρουσμάτων. Φαίνεται δηλαδή πως οι χώρες που είχαν πολλά κρούσματα την άνοιξη, έχουν πολλά κρούσματα και τώρα. Δεν ξέρουμε γιατί συμβαίνει αυτό», είπε στους FT η Sara Byfors, ειδικός της υπηρεσίας δημόσιας υγείας της χώρας.
Ο ίδιος ο Τέγκνελ είπε στην εκδήλωση Global Boardroom των FT την Τετάρτη ότι είναι μεγάλο μυστήριο ποιος έχει ανοσία και ποιος όχι. Επέμεινε ωστόσο ότι η Covid-19 θα τραβήξει μακροπρόθεσμα και ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι να έχεις μία βιώσιμη στρατηγική, που θα μπορεί να λειτουργεί για πολλούς μήνες ή και χρόνια.
Συστάσεις αντί για lockdown
Η Σουηδία επιμένει στη στρατηγική της, η οποία είναι διαφορετική από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να προχωράει σε lockdown. Αντ’ αυτού, ο οργανισμός δημόσιας υγείας εκδίδει συστάσεις σχετικά με την κοινωνική αποστασιοποίηση, την υγιεινή των χεριών και την εργασία από το σπίτι. Είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν υποχρεώνει τους ανθρώπους να φορούν μάσκες προσώπου έξω από τα νοσοκομεία.
Μια διαφορά του δεύτερου κύματος είναι ότι η Σουηδία πλέον εκδίδει τοπικές συστάσεις για περιοχές με πολλά κρούσματα. Αυτές οι συστάσεις – όπως η αποφυγή των ΜΜΜ – επηρεάζουν πλέον τα 2/3 του πληθυσμού της χώρας. Δεν είναι γνωστή η αποτελεσματικότητα αυτών των συστάσεων, αν και δεν αποκλείεται η χώρα να εκδώσει συμβουλές για τις μάσκες και τα ταξίδια σε εθνικό επίπεδο.
«Παραδοσιακά, ο νόμος μας βασίζεται σε εθελοντικά μέτρα. Θα συνεχίσουμε σε αυτό το πνεύμα και περιμένουμε όλους τους πολίτες της Σουηδίας να ακολουθούν αυτές τις συστάσεις και ότι θα έχουν το αποτέλεσμα που περιμένουμε: να μειωθεί η διασπορά της ασθένειας», δηλώνει η Byfors.
H στρατηγική της Σουηδίας απολαμβάνουν μάλιστα την εύνοια των πολιτών, αν και υπάρχουν κάποιες διαφωνίες.
Ο Fredrik Sund, επικεφαλής της κλινικής μολυσματικών ασθενειών στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ουψάλα, είπε στην κρατική τηλεόραση ότι οι αρχές πρέπει να σκεφτούν σοβαρά την επιβολή άμεσα ενός lockdown.
«Είδαμε τις περασμένες εβδομάδες ότι o κόσμος δεν συμμορφώθηκε στα μέτρα. Με τέτοια αύξηση των κρουσμάτων, η Σουηδία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση», είπε χαρακτηριστικά.
Δραματικά στοιχεία: Στο «κόκκινο» τα νέα κρούσματα και οι νοσηλείες
Ο αριθμός των νοσηλευομένων με Covid-19 στη Σουηδία διπλασιάζεται κάθε οκτώ μέρες. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση σε όλη την Ευρώπη.
Τα κατά κεφαλή κρούσματα εξαπλασιάστηκαν τον περασμένο μήνα, με περισσότερα από 300 ημερήσια κρούσματα ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ποσοστό που πλησιάζει αυτό της Βρετανίας. Ο Τέγκνελ είπε ότι τα στατιστικά αυτά είναι «ανησυχητικά», αλλά η χώρα εξακολουθεί να έχει ελεύθερο το 75-80% των κλινών ΜΕΘ και ότι τα νούμερα αυτά είναι αυξημένα γιατί η χώρα χτυπήθηκε αργότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη από το δεύτερο κύμα.
Πάνω από ένα στα δέκα τεστ κοροναϊού στη Σουηδία είναι θετικό και ένα στα πέντε θετικά τεστ εντοπίζεται στην πρωτεύουσα, γεγονός που δείχνει ότι τα κρούσματα θα ήταν περισσότερα αν γίνονταν περισσότερα τεστ.
Αυτή την εβδομάδα, οι οίκοι ευγηρίας στη Στοκχόλμη ανέφεραν ότι ο ιός διασπειρόταν γρήγορα στους ενοίκους τους – οι περισσότεροι θάνατοι στη Σουηδία τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο αφορούσαν ενοίκους γηροκομείων. Από την Τετάρτη, στη Στοκχόλμη και το Γκέτεμποργκ απαγορεύονται οι επισκέψεις στους οίκους ευγηρίας.
Δεν αλλάζει στρατηγική
Οι επικριτές δεν περιμένουν να αλλάξει η Σουηδία τη στρατηγική της, επισημαίνοντας ότι όσο περισσότερο η στρατηγική αυτή βρίσκεται στο στόχαστρο, τόσο περισσότερο την υποστηρίζουν οι αρχές.
«Έχουν πεισμώσει. Δεν μπορούν να παραδεχτούν τα λάθη τους, τα οποία κοστίζουν ζωές», αναφέρει η δρ. Einhorn. Πάνω από 6.000 Σουηδοί έχουν πεθάνει από κοροναϊό – μόνο το Βέλγιο, η Ισπανία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Γαλλία προηγούνται της Σουηδίας στην κατά κεφαλήν θνησιμότητα.
Την Τετάρτη, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας ανακοίνωσε ότι από την Παρασκευή δεν θα επιτρέπεται η πώληση αλκοόλ στα μπαρ και τα εστιατόρια μετά τις 10 το βράδυ.
Ο Άντερς Τέγκνελ δήλωσε: «Θα είναι μια μεγάλη μάχη για όλους μας, αλλά θα προσαρμοστούμε με τον χρόνο, καθώς υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν ξέρουμε ακόμα».