Αναζήτηση
Στη διάρκεια του πρώτου πανδημικού κύματος, η Ελλάδα γλίτωσε από την αυξητική τάση στις αυτοκτονίες που παρατηρήθηκε σε άλλες χώρες, διαπιστώνουν Έλληνες και ξένοι ερευνητές, οι οποίοι θα συνεχίσουν να παρακολουθούν τις τάσεις και στο εξελισσόμενο δεύτερο κύμα καραντίνας.
Το συμπέρασμα της ανάλυσης είναι καθησυχαστικό, δεν σημαίνει όμως ότι η επιδημία Covid-19 άφησε αλώβητη την ψυχολογία των Ελλήνων, διευκρίνισαν οι ερευνητές, των οποίων η μελέτη δεν έχει υποβληθεί ακόμα σε έλεγχο και παρουσιάζεται ως προδημοσίευση στο medRxiv.
«Είχαμε λόγους να πιστεύουμε ότι η πανδημία και το lockdown μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα ψυχικής υγείας γενικά» είπε στο B|Science ο επικεφαλής της μελέτης Σωτήρης Βανδώρος, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών Υγείας στο King’s College του Λονδίνου και στο Χάρβαρντ.
«Η πανδημία και η καραντίνα είναι πιθανό να προκαλέσουν ψυχικές ασθένειες σε ανθρώπους που νιώθουν απομονωμένοι. Άλλοι μπορεί να έχουν χάσει συγγενικά τους πρόσωπα λόγω της πανδημίας, ή μπορεί να έχουν αρρωστήσει συγγενικά τους πρόσωπα, και μετά έχουμε το τεράστιο οικονομικό θέμα, καθώς πολύς κόσμος έχασε τη δουλειά του, ή είδε τις αποδοχές του να μειώνονται, ή έκλεισε τα καταστήματά του» εξήγησε.
Ελαφρά μείωση των αυτοκτονιών
Ο δρ Βανδώρος και οι συνεργάτες του αναγνωρίζουν πως ένας περιορισμός της μελέτης είναι η έλλειψη επίσημων στατιστικών δεδομένων για το διάστημα 2015-2020. Τη λύση έδωσαν τα ανεπίσημα δεδομένα που συλλέγονται καθημερινά από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Κλίμακα, η οποία συμμετείχε στη μελέτη με τους ερευνητές Όλγα Θεοδωρικάκου, Κυριάκο Κατσαδόρο και Δήμητρα Ζαφειροπούλου.
O δρ Σωτήρης Βανδώρος είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών Υγείας στο King’s College του Λονδίνου και adjunct αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ
Τα δεδομένα της Κλίμακας, που καλύπτουν όλο το διάστημα της μελέτης, «εξετάστηκαν με τρία στατιστικά εργαλεία – απλή περιγραφική στατιστική, οικονομετρία και χρονοσειρές. Κανένα δεν έδειξε αύξηση στις αυτοκτονίες» δήλωσε ο δρ Βανδώρος, σημειώνοντας πως η ανάλυση έλαβε υπόψη παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τον αριθμό των αυτοκτονιών, όπως η ανεργία, η εποχικότητα, η ημέρα της εβδομάδας και οι ετήσιες τάσεις.
Όπως επισημαίνει, άλλες μελέτες στη διάρκεια της πανδημίας έχουν δείξει αύξηση του αυτοκτονικού ιδεασμού στις ΗΠΑ και των θανάτων από αυτοχειρία στην Ιαπωνία.
Στην Ελλάδα, η ανάλυση αποκάλυψε μια «ελαφρά, στατιστικά μη σημαντική μείωση των αυτοκτονιών» ανέφερε ο δρ Βανδώρος. Επιπλέον, τη φετινή άνοιξη δεν παρατηρήθηκε η εποχική αύξηση των αυτοκτονιών που καταγράφεται τα προηγούμενα χρόνια -άνοδος σημειώθηκε φέτος το καλοκαίρι , όχι όμως σε βαθμό που θα υπερβαίνει τις γενικές τάσεις των προηγούμενων ετών.
Πλαίσιο στήριξης
Οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα δεν επηρεάζεται από το ανησυχητικό φαινόμενο που παρατηρείται σε ΗΠΑ και Ιαπωνία μπορεί να σχετίζονται με τον σχετικά χαμηλό αριθμό κρουσμάτων και θανάτων από Covid-19, την οικογενειακή υποστήριξη, την προβολή γραμμής τηλεφωνικής υποστήριξης από το υπουργείο Υγείας και την κλίμακα, την εισοδηματική υποστήριξη για τους οικονομικά πληττόμενους, και για ορισμένους η τηλεργασία -η αποφυγή στρεσσογόνου επαγγελματικού περιβάλλοντος και μετάβασης στην δουλειά.
Η μελέτη δεν εξετάζει τυχόν άλλες επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία, ωστόσο ο δρ Βανδώρος είναι σαφής: «Οι αυτοκτονίες είναι μόνο ένα από τα πιθανά αποτελέσματα των προβλημάτων ψυχικής υγείας, σίγουρα όμως δεν είναι το μόνο» τόνισε στο Β|Science.
Έδωσε δε έμφαση στις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης: «Έχουμε δει σε προηγούμενες μελέτες, και δικές μας αλλά και άλλων ερευνητών, ότι η οικονομική στενότητα, η ανεργία, η ύφεση και η οικονομική αβεβαιότητα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα ψυχικής υγείας» ανέφερε.
Και δεν παρέλειψε να προειδοποιήσει πως η Ελλάδα δεν είναι βέβαιο ότι θα παραμείνει σε σχετικά καλή ψυχική κατάσταση, στο μεγάλο χρονικό διάστημα που διαφαίνεται πως θα διαρκέσει η κρίση. «Δεν είναι απαραίτητο ότι το ίδιο θα συμβεί και στο δεύτερο κύμα, καθώς τα κρούσματα, οι νοσηλείες και οι θάνατοι είναι πολύ περισσότεροι, και η ψυχολογική και οικονομική επιβάρυνση έχει διαρκέσει πολύ περισσότερο» είπε.
