Αναζήτηση
Τη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων της λίρας της τελευταίας διετίας (κατά… 475 μονάδες βάσης στο 15%) ανακοίνωσε χθες ο νέος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας Νατσί Ακμπάλ. Η απόφαση εκτίναξε την ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος κατά 3% υψηλότερα έναντι του αμερικανικού δολαρίου, για να σταθεροποιηθεί το βράδυ περίπου στο 1,9% υψηλότερα. Παρά ταύτα, οι απώλειες της λίρας από την αρχή του έτους φθάνουν το 22%.
Η κίνηση επιβεβαιώνει την αλλαγή που σηματοδότησε προ 10ημέρου η απομάκρυνση του κεντρικού τραπεζίτη Μουράτ Ουιζάλ και του υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του τούρκου ηγέτη, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, αρχιτεκτόνων της πολιτικής του σκληρού νομίσματος. Μιας πολιτικής εθνικά υπερήφανης που στήριξε αναφανδόν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία όμως διέλυσε τη λίρα και σκόρπισε τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας.
Στη θέση του γαμπρού του ο Ερντογάν διόρισε τον «φίλο των αγορών» Λουτφί Ελβάν. Και οι επενδυτές, «διψασμένοι για αποδόσεις σε ένα διεθνές περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούν τα χαμηλά επιτόκια», κατά τους «Financial Times», καλωσόρισαν την αλλαγή στοιχηματίζοντας από την πρώτη στιγμή στη χθεσινή εξέλιξη. Οσο για τον Ερντογάν, ανακοίνωσε στους συμπατριώτες του ότι «η Τουρκία θα πρέπει να καταπιεί ένα πικρό χάπι». Η «πίκρα» αφορά την εκτίναξη της ακρίβειας, που θα ροκανίσει τα εισοδήματα των υπερχρεωμένων Τούρκων – λόγω των πλασματικά χαμηλών επιτοκίων το πρώτο τρίμηνο του 2020 ο δανεισμός προς ιδιώτες αυξήθηκε κατά 25% σε ετήσια βάση.
Επιβεβλημένη κίνηση
Η γειτονική χώρα μπαίνει σε ένα κοινωνικά επαχθέστατο πληθωριστικό σπιράλ με ευθύνη του ηγέτη της, που τώρα βάζει την ουρά στα σκέλια. Αλλά οι μεγαλοϊδεατισμοί ουδέποτε έλειψαν στην «καθ’ ημάς Ανατολή». Ούτε φαίνεται ότι θα εκλείψουν διότι τα στραπάτσα που κατά κανόνα τους ακολούθησαν ξεχνιούνται γρήγορα. Στην περίπτωση του Ερντογάν, πάντως, η στροφή 180 μοιρών που έκανε μοιάζει επιβεβλημένη στο μέτρο που η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο τον αναγκάζει να στηριχθεί περισσότερο στις δικές του δυνάμεις.
Ασφαλώς υπάρχει η μεγάλη έκθεση των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών στην Τουρκία, που σε συνδυασμό με τον απρόβλεπτο και «αντικανονικό» χαρακτήρα του τούρκου ηγέτη, που τρομάζει την Ευρώπη, δίνει στο καθεστώς της Αγκυρας τη βάσιμη ελπίδα ότι η χώρα δεν θα αφεθεί να καταρρεύσει και να καταφύγει στο ΔΝΤ – μεγάλη ντροπή για τον μεγαλοϊδεατισμό του Ερντογάν. Η Ανγκελα Μέρκελ έχει να συνυπολογίσει επιπλέον και τη συμπεριφορά των 4 εκατ. τούρκων μεταναστών (2 εκατ. εξ αυτών με δικαίωμα ψήφου) στη χώρα της, οπαδών στη συντριπτική πλειονότητα του Ερντογάν.
Εχει ο καιρός γυρίσματα
Ομως η απώλεια ενός καλού φίλου και κουμπάρου, με παραπλήσιες μάλιστα αντιλήψεις για τον κόσμο, επιβάλλει αναδίπλωση. Στο εσωτερικό επίπεδο το σταθερό νόμισμα δίνει στον φτωχό λαό μια επίφαση ευημερίας, καθώς συγκρατεί τις τιμές των εγχώριων προϊόντων και των υπηρεσιών. Ομως από ένα σημείο και μετά οι συνέπειες της αποσταθεροποίησης της οικονομίας και της κατάρρευσης της ισοτιμίας του νομίσματος δεν κρύβονται: την επταετία 2013-2019 η τουρκική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 27%.
Τα πρώτα χρόνια της ηγεμονίας του, τη δεκαετία του 2000, ο Ερντογάν είχε καταφέρει να τριπλασιάσει το ΑΕΠ της χώρας του και να την εντάξει στον όμιλο των 20 χωρών με τις μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως (G20). Τώρα προτείνει στους Τούρκους «πικρό χάπι», αλλά υπόσχεται καλύτερες μέρες. Γιατί να μην τον πιστέψουν;
