Στο Βέλγιο, στην Ιταλία, στην Ελβετία, στην Αυστρία, στη Γερμανία τα βιβλιοπωλεία παρέμειναν ανοιχτά, παρά τα νέα, μερικά ή ολικά, lockdown που επέβαλε το δεύτερο κύμα του κοροναϊού. Κάτι η πίεση του αναγνωστικού κοινού, κάτι η ανάγκη προστασίας αυτού του κλάδου της οικονομίας, τα βιβλία κρίθηκαν είδη πρώτης ανάγκης. Ισπανία και Αγγλία έλαβαν την αντίθετη απόφαση, δεν συμπεριέλαβαν τα βιβλιοπωλεία στα καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης στα οποία επιτράπηκε να παραμείνουν ανοιχτά. Πουθενά όμως δεν πυροδότησε η απόφαση αυτή μεγαλύτερο κύμα αγανάκτησης από ό,τι στη Γαλλία.

«Διαβάστε, ξαναβρείτε αυτή την αίσθηση του ουσιώδους» είχε παροτρύνει ο Εμανουέλ Μακρόν τους Γάλλους στις 16 Μαρτίου, στο ξεκίνημα του πρώτου lockdown που επιβλήθηκε στη χώρα. Η αρχική διοικητική απόφαση δεν περιλάμβανε τα 3.300 βιβλιοπωλεία της Γαλλίας στα καταστήματα που θα παρέμεναν ανοιχτά, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών, ωστόσο, Μπρινό Λεμέρ πρότεινε στις 19 Μαρτίου μια άρση του lockdown για αυτά.

Το Συνδικάτο Γαλλικών Βιβλιοπωλείων (SNL) είχε αρνηθεί τότε αυτό το προτεταμένο χέρι, κρίνοντας πως προείχε η υγεία των εργαζομένων, και πως δεν πληρούνταν οι υγειονομικές προϋποθέσεις για την ανάληψη ενός τέτοιου ρίσκου. Μόλις 400 βιβλιοπωλεία είχαν δοκιμάσει την άνοιξη την παράδοση κατ’ οίκον και το «click and collect».

Οι πωλήσεις βιβλίων είχαν καταγράψει βουτιά 95%, ανάμεσα στα μέσα Μαρτίου και τις 11 Μαΐου, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της προηγούμενης χρονιάς, η αναζωπύρωση της ζήτησης όμως αμέσως μετά τη χαλάρωση του πρώτου lockdown και το κυβερνητικό σχέδιο βοήθειας των 230 εκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε στις αρχές Ιουνίου για τη διάσωση βιβλιοπωλείων και εκδόσεων κατεύνασαν τα πνεύματα.

Προετοιμασμένοι

Αυτή τη φορά, γάλλοι εκδότες, βιβλιοπώλες και συγγραφείς δήλωναν από κοινού έτοιμοι: σε κοινή ανακοίνωση των ενώσεών τους παραμονές της έναρξης του δεύτερου lockdown στη Γαλλία, στις 29 Οκτωβρίου, διαβεβαίωσαν πως τα βιβλιοπωλεία ήταν πλέον προετοιμασμένα και «απολύτως ικανά να καλωσορίσουν τους αναγνώστες σε ασφαλείς και δοκιμασμένες υγειονομικές συνθήκες» και κάλεσαν την κυβέρνηση να τα αφήσει ανοιχτά προειδοποιώντας πως ένα ακόμα λουκέτο θα τραυμάτιζε «την καρδιά όλης της βιομηχανίας του βιβλίου» στη χώρα. Ο αγώνας τους βρήκε πολλούς υποστηρικτές.

«Ημουν χθες σε ένα βιβλιοπωλείο. Είναι ένας χώρος όπου οι κανόνες υγείας μπορούν να γίνουν απόλυτα σεβαστοί. Μπορεί να μην έχουμε πια ελευθερία μετακίνησης, πρέπει όμως να διατηρήσουμε τουλάχιστον την ελευθερία της σκέψης, του διαβάσματος. Είναι μέρος της εθνικής κληρονομιάς μας» δήλωσε ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ στον ραδιοφωνικό σταθμό Europe 1. Τα βιβλιοπωλεία είναι άλλωστε κάτι ιερό στη Γαλλία, η χώρα διαθέτει τρεις φορές περισσότερα από ό,τι το Ηνωμένο Βασίλειο, περισσότερα ακόμα και από το σύνολο των ΗΠΑ. Διοργανώθηκαν μεγάλες εκστρατείες συλλογής ηλεκτρονικών υπογραφών. Υπέρ της παραμονής των βιβλιοπωλείων σε λειτουργία τάχθηκε και η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό.

Παραγγελίες

Μπροστά στην πρωθυπουργική άρνηση, η ίδια απηύθυνε έκκληση στους πολίτες, από κοινού με τη γαλλίδα υπουργό Πολιτισμού Ροζελίν Μπασελό, να μη χρησιμοποιούν πλατφόρμες τύπου Amazon και να παραγγέλνουν τα βιβλία που θέλουν απευθείας από τα κοντινότερα βιβλιοπωλεία τους. Μόνη παρηγοριά για τους βιβλιοπώλες: απαγορεύτηκε η πώληση βιβλίων από τις μεγάλες γαλλικές αλυσίδες που τους ανταγωνίζονται.

Πολλές απονομές λογοτεχνικών βραβείων αναβλήθηκαν, λόγω της κατάστασης, (και) σε ένδειξη αλληλεγγύης. Συνολικά 1.400 βιβλιοπωλεία στράφηκαν, αυτή τη φορά, στο «click and collect». Οι πωλήσεις ωστόσο, αυτή την τόσο κρίσιμη περίοδο του έτους, δεν ξεπερνούν το 20% της συνήθους εμπορικής δραστηριότητας. Ολοι αναμένουν λοιπόν πια με ανυπομονησία το προγραμματισμένο για σήμερα διάγγελμα του Εμανουέλ Μακρόν για τη σταδιακή χαλάρωση του lockdown.