Γιατί μέσα σε ένα μήνα η Εκκλησία άλλαξε γνώμη για τον κοροναϊό

Από την αρχή της πανδημίας ένα «αγκάθι» που προκάλεσε πολλές «γρατζουνιές» ως προς την αντιμετώπιση του ιού και τα μέτρα πρόληψης ήταν η στάση της Εκκλησίας. Ή των πιστών – εξάλλου αυτά τα δύο είναι αλληλοτροφοδοτούμενα με έναν τρόπο που δεν μπορεί να τον καταλάβει κάποιος που δεν πιστεύει. Η άρνηση να κλείσουν οι εκκλησίες ώστε να αποφευχθεί ο συνωστισμός, η άποψη ότι με τη μετάληψη ο ιός δε κολλάει – που υποστήριξαν άτομα από ένα μεγάλο φάσμα του δημόσιου λόγου, από τη λοιμωξιολόγο και μέλος της επιτροπής για τον κορωνοϊό Ελένη Γιαμαρέλλου έως τον αλτέρνατιβ ηθοποιό Αρη Σερβετάλη – φούντωσαν έναν αντικληρικαλισμό που, από την άλλη, πυροδοτούσαν κάθε τόσο οι εμπρηστικές δηλώσεις ιερέων και οι πίσω πόρτες των εκκλησιών που άνοιγαν για να κοινωνήσουν στα κρυφά γέροι και παιδιά. Ενώ η αμφισημία της Ιεράς Συνόδου, που δεν αποφάσιζε την αναστολή των θρησκευτικών εκδηλώσεων και πετούσε το μπαλάκι στην κυβέρνηση, δεν διευκόλυνε στο παραμικρό να εκτονωθούν τα πνεύματα.

Η κατάσταση αυτή δημιουργούσε εντάσεις και στις δύο πλευρές. Και είναι φυσικό εφόσον δεν έχει λυθεί ακόμη το υπαρξιακό, φιλοσοφικό, μεταφυσικό ή δεν ξέρω ‘γω τι άλλο ερώτημα: το θαύμα έπεται της πίστης (όπως υποστηρίζουν οι πεφωτισμένοι πιστοί) ή προηγείται; Η πίστη σώζει δηλαδή ή η σωτηρία υποκινεί την ανάγκη για πίστη;

Η πραγματικότητα όμως, έτσι όπως είχε διαμορφωθεί προς το τέλος Οκτωβρίου, ζητούσε άμεση αντιμετώπιση και λύσεις, δεν άφηνε περιθώρια για τέτοιου είδους αναζητήσεις. Λίγο πριν από την εορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα, το επιδημιολογικό φορτίο στη Θεσσαλονίκη αυξανόταν με γεωμετρική πρόοδο και τα πρώτα περιοριστικά μέτρα είχαν ήδη μπει σε εφαρμογή. Ωστόσο την ημέρα του πολιούχου της πόλης και παρά το ότι η επίσημη δοξολογία είχε ματαιωθεί, οι πιστοί σχεδόν ποδοπατήθηκαν προκειμένου να προσκυνήσουν, να κοινωνήσουν, να εκτελέσουν το θρησκευτικό τους καθήκον αδιαφορώντας για το αν αυτό θα ήταν επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Τα γεγονότα

Και ύστερα θυμηθήκαμε την περίφημη φράση του βρετανού πρωθυπουργού ΜακΜίλαν όταν κάποιος δημοσιογράφος τον είχε ρωτήσει τι ήταν αυτό που φοβόταν περισσότερο κατά τη διάρκεια της θητείας του: «Τα γεγονότα, αγαπητέ μου, τα γεγονότα». Το πρώτο γεγονός, στις 13 Νοεμβρίου, αφορούσε τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο που μπήκε στην Εντατική, χτυπημένος κι αυτός από τον κοροναϊό. Ενας εμπνευσμένος ιεράρχης με σπουδαίο λόγο και εξίσου σπουδαίο έργο, που η περιπέτεια της υγείας του συγκίνησε ακόμη και τους δεδηλωμένους αντικληρικαλιστές. Την ίδια μέρα με τον Αναστάσιο μπήκε στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη ο μητροπολίτης Λαγκαδά Ιωάννης, που επίσης είχε προσβληθεί από τον ιό. Αν και σχετικά νέος, 62 ετών, δύο 24ωρα μετά έχασε τη μάχη. Αν βάλει κάποιος κάτω τις ημερομηνίες, το πιθανότερο είναι να συνδέονται η ασθένεια και ο θάνατός του με τον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου. Ο πρώτος θάνατος ανώτατου κληρικού από COVID δεν μπορεί παρά να κλόνισε ένα τμήμα τουλάχιστον του χριστεπώνυμου πλήθους σχετικά με το αν η πίστη υπερυψούται της επιστήμης.

Μητροπολίτης Λαγκαδά Ιωάννης

Την παραμονή του θανάτου του μητροπολίτη Λαγκαδά, ο πρωθυπουργός συναντούσε τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Αυτό που δημοσιοποιήθηκε ως κοινή συνισταμένη της κουβέντας τους ήταν η ανάγκη να τηρηθούν τα περιοριστικά μέτρα και οι υγειονομικοί κανόνες από όλους ώστε «να κάνουμε Χριστούγεννα με τις εκκλησίες ανοιχτές». Δύο ημέρες μετά υποβλήθηκε σε τεστ για COVID που βγήκε θετικό και στις 18 Νοεμβρίου παρουσίασε τα πρώτα συμπτώματα και μεταφέρθηκε στον Ευαγγελισμό. (Οπου έλαβε την αγωγή που λαμβάνουν όλοι οι ασθενείς, όπως διευκρίνισε η διευθύντρια ΜΕΘ του νοσοκομείου Αναστασία Κοτανίδου και όχι κάποιο φάρμακο που ήρθε ειδικά για εκείνον από τις ΗΠΑ όπως διέδιδαν τρολ του Διαδικτύου.)

Η ασθένεια του Αρχιεπισκόπου ήταν το κομβικό σημείο ως προς την απείθεια των πιστών στην τήρηση των μέτρων. Μέσα σε περίπου έναν μήνα – από του Αγίου Δημητρίου έως του Αγίου Ανδρέα – η εικόνα άλλαξε εντελώς. Ακόμη και αν χρειάστηκε να πάει στην Πάτρα ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη ώστε να πείσει δήμαρχο και Εκκλησία να αποτρέψουν τους πιστούς από το να προσκυνήσουν, η εικόνα έξω από την εκκλησία του πολιούχου της πόλης την ημέρα της γιορτής του απείχε από τις αντίστοιχες στη Θεσσαλονίκη όσο η επιστήμη από τη δεισιδαιμονία.

Προχθές, ο Αρχιεπίσκοπος πήρε εξιτήριο από τον Ευαγγελισμό. Η εικόνα του, καθώς έμπαινε στο παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου στην Αρχιεπισκοπή, αμέσως μετά το νοσοκομείο, είναι σοκαριστική. Ενας άνθρωπος καταβεβλημένος, σκιά του εαυτού του. Και το μήνυμά του, ένας λόγος αληθινός και μια ανθρώπινη παραδοχή που δεν έχουμε συνηθίσει από ιεράρχες. «Δεν θέλω, όμως, να σας κρύψω ότι στη διάρκεια της δικής μου δοκιμασίας φοβήθηκα πολύ και πόνεσα πολύ όπως όλοι οι άνθρωποι». Ετσι η έκκλησή του να τηρήσουν οι πιστοί τα μέτρα, να αυτοπεριοριστούν και να πειθαρχήσουν είναι η παρότρυνση ενός ανθρώπου που έχει πονέσει και έχει αναμετρηθεί με τον φόβο του θανάτου. Ενός ανθρώπου ταπεινού απέναντι τόσο στον Θεό όσο και στην επιστήμη.

Ας λέει ο Αμβρόσιος ότι θεραπεύτηκε από τον COVID πίνοντας μόνο αγιασμό. Ο Δαρβίνος πάλι λέει άλλα. Οτι το είδος που επιβιώνε