Αναζήτηση
Την κιβωτό της ωκεανογραφίας φτιάχνουν μαζί το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) που ξεκινούν ένα νέο μεγάλο ταξίδι στις θάλασσες με καινούργιο στόλο. Εναν στόλο, ωστόσο, στον οποίο θα επιβαίνουν μόνο επιστήμονες! Η ελληνική «Καλυψώ» μπορεί να μην έχει στο τιμόνι της τον Ζακ Ιβ Κουστό, όμως οι έλληνες ωκεανογράφοι και ερευνητές των θαλασσών απευθύνουν κάλεσμα στους συναδέλφους τους από όλο τον κόσμο σε ένα μεγάλο ταξίδι περιπέτειας με αφετηρία την Ελλάδα και κατεύθυνση τις θάλασσες ολόκληρης της υφηλίου.
Ετσι, ένα πανεπιστήμιο και ένα μεγάλο ερευνητικό κέντρο καλούν επιστήμονες από όλο τον κόσμο να ξεκινήσουν την αλιευτική και ωκεανογραφική έρευνά τους από τη χώρα μας, διερευνώντας, μεταξύ άλλων, την κλιματική αλλαγή, την οικοσυστημική προσέγγιση της θαλάσσιας διαχείρισης και την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων.
Ενα πολύ σημαντικό μέρος της έρευνας που θα γίνει στα πλαίσια της νέας αυτής δράσης από το Πολυτεχνείο θα εστιάζει στο να εντοπιστούν όλες οι επικίνδυνες περιοχές στο Αιγαίο, τις οποίες και πρέπει τα πλοία να αποφεύγουν, υπό τον κίνδυνο προσαράξεων. Για να γίνουν όλα αυτά, ξεκίνησε ήδη ο εκσυγχρονισμός του ερευνητικού σκάφους «Φιλία» και η αναβάθμιση του υπόλοιπου ερευνητικού στόλου της χώρας μας. Τα παραπάνω γίνονται εν μέσω καραντίνας, καθώς τα ναυπηγεία λειτουργούν κανονικά (φυσικά με μέτρα ασφαλείας), ενώ, όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο βιολόγος και διευθυντής Ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ Θανάσης Μαχιάς, το ερευνητικό πλοίο θα έχει σύντομα υπερσύγχρονα εργαστήρια που θα μπορούν να αξιοποιηθούν για τις μελέτες των κυμάτων του Αιγαίου, την ανάλυση και ποιότητα του νερού, την αλιευτική έρευνα.
«Οταν φτιάχτηκε αυτό το πλοίο, είχε μέσα τρεις μπρίζες…» λέει χαρακτηριστικά ο Θανάσης Μαχιάς. «Σήμερα χρειάζεται πολύ περισσότερες δυνατότητες ώστε να μπορούν να δουλεύουν παράλληλα έως και δέκα επιστήμονες στο εσωτερικό του. Ομάδες δηλαδή που θα μπορούν να κάνουν ταξίδια προς διερεύνηση ωκεανογραφικών, αλιευτικών αλλά και γενικότερων οικολογικών προβληματισμών», συνεχίζει ο ίδιος.
Αναβάθμιση
Το έργο αναβάθμισης του «Φιλία» έχει ξεκινήσει εδώ και μερικούς μήνες και προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί ως την άνοιξη. Εχουν αγοραστεί νέα όργανα, έχουν αναβαθμιστεί όλες οι υποδομές του για να μπορεί να κάνει πλέον 3D απεικονίσεις του βυθού και τρισδιάστατη χαρτογράφηση του πυθμένα του. Παρά την πανδημία, λοιπόν, η κίνηση στο εσωτερικό του είναι μεγάλη.
Μία από τις σημαντικότερες πλευρές του έργου όμως, όπως εξηγεί ο Μαχιάς, είναι ότι έχει προβλεφθεί ένα ποσό για την πρόσληψη νέων επιστημόνων, ενώ, όπως προαναφέρθηκε, όποια επιστημονική ομάδα ανά τον κόσμο θελήσει να το ναυλώσει θα μπορεί να υποβάλει τη σχετική πρόταση στο ΕΛΚΕΘΕ και αφού κριθεί από την αρμόδια επιτροπή επιστημόνων (και του ΕΜΠ) θα μπορεί να το χρησιμοποιήσει για την έρευνά της.
Την έρευνα από την πλευρά του Πολυτεχνείου επιβλέπει ο Μανώλης Σμουηλίδης από το Τμήμα Ναυπηγών. Οπως τονίζει στα «ΝΕΑ», σύντομα το έργο θα ολοκληρωθεί και θα παραδοθεί στον χώρο της θαλάσσιας έρευνας. Ο εκσυγχρονισμός του «Φιλία» είναι ένα έργο χρηματοδοτούμενο από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος RePHIL, το οποίο έχει και τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Εκτός από τον εκσυγχρονισμό του σκάφους, που θα κοστίσει περίπου 1,3 εκατομμύρια ευρώ, προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός και του εξοπλισμού του συνόλου του ελληνικού ερευνητικού στόλου, κάτι που ανεβάζει το συνολικό ύψος του προγράμματος στα 3.133.000 ευρώ.
Η αναβάθμιση της ερευνητικής αυτής υποδομής αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός, λέει ο Θανάσης Μαχιάς, τόσο για τη χώρα όσο και για την επιστημονική κοινότητα και περιλαμβάνει ακόμη τα άλλα δύο σκάφη του ελληνικού ερευνητικού στόλου, το «Αιγαίο» και το «Αλκυών», αλλά και τη σχεδιαζόμενη ναυπήγηση νέου ερευνητικού σκάφους. Οπως είναι σαφές, όλα τα παραπάνω στόχο έχουν να αναβαθμίσουν καθοριστικά τις δυνατότητες της Ελλάδας ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης ωκεανογραφίας.
Οσον αφορά το «Φιλία», η αναβάθμισή του, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, στόχο έχει εκτός των άλλων να «συμβάλει στη στήριξη των παραγωγικών κλάδων της αλιείας, των ιχθυοκαλλιεργειών και των συσχετιζόμενων επιχειρήσεων, της εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου καθώς και του τουρισμού, αλλά και να συμβάλει άμεσα ή έμμεσα στον αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων σε νέα επιστημονικά πεδία ή στην υλοποίηση νέων διδακτορικών διατριβών».
Ισχυρό χαρτί
Ο Θανάσης Μαχιάς από την πλευρά του, με πλούσια θητεία στον χώρο της έρευνας των θαλασσών, θυμίζει ότι η αλιεία είναι για την Ελλάδα ένα ισχυρό χαρτί στην οικονομική παρτίδα για την ανάπτυξη αλλά και ένας τομέας με στρατηγική σημασία. «Δυστυχώς στην Ελλάδα, αν και έχουμε έναν από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους, εκτεταμένη ακτογραμμή, νησιά και αλιευτική έρευνα, δεν έχουμε παράδοση στην παρακολούθηση των αλιευτικών μας αποθεμάτων» περιγράφει και καταλήγει: «Η ολοκληρωμένη παρακολούθηση των αλιευτικών πόρων ξεκίνησε το 2003 και γίνεται με μεγάλες δυστυχώς διακοπές, αν και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα μεγάλα κενά που υπάρχουν όμως προκαλούν μεγάλες επισφάλειες στις εκτιμήσεις, που γίνονται πάντα με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα».
