Ηπιο χαρακτηριστική εικόνα της Σοφίας Σακοράφα, στο νωπό πολιτικό πεδίο, είναι να περπατάει (διαδηλώνει) μόνη με τον Κρίτωνα Αρσένη προς την πρεσβεία των ΗΠΑ κατά την επέτειο του Πολυτεχνείου. Πέραν του πολιτικού σχεδιασμού του κόμματός της, για όσους γνωρίζουν καλά τη βουλευτή του ΜέΡΑ25 και αντιπρόεδρο της Βουλής, η σκηνή δεν αιφνιδίασε. Μαχητική και ανυποχώρητη σε πολλές φάσεις του πολιτικού της βίου, η Σακοράφα δεν δίστασε να προχωρήσει σε ρήξεις όπως τότε που έφυγε από το ΠΑΣΟΚ ή όταν ανεξαρτητοποιήθηκε ως ευρωβουλευτής από τον ΣΥΡΙΖΑ – αιτία και για τις δύο ρήξεις τα Μνημόνια. Διαπαιδαγωγημένη στον πρωταθλητισμό, ρεκορντγούμαν στο ακόντιο, μια γυναίκα που είναι στα κοινά είτε ως υπερασπίστρια του αγώνα των Παλαιστινίων, είτε ως συμμετέχουσα σήμερα σε μια παγκόσμια κίνηση με στόχο να πληρώσει η Amazon τα χρέη της – όπως λένε οι πάνω από 400 συμμετέχοντες. Η Σοφία Σακοράφα πετάει το ακόντιο των απαντήσεων σήμερα στην «4η Εντολή» και ανατέμνει την επικαιρότητα της πανδημίας, του πολιτικού τοπίου, της Αριστεράς, της Ευρώπης.
Εικόνα πρώτη, η επιμονή σας να περπατήσετε ως την πρεσβεία των ΗΠΑ πάρα την απαγόρευση κατά την επέτειο του Πολυτεχνείου. Γιατί, αλήθεια, είχε πολιτική σημασία για εσάς αυτό;
Κατ’ αρχάς, η επέτειος του Πολυτεχνείου τιμάται πάντα με πορεία στην πρεσβεία των ΗΠΑ, για λόγους και συμβολικούς και ουσιαστικούς, που έχουν και σήμερα αξία. Φέτος, είχαμε και την πρωτοφανή απαγόρευση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, όχι απλώς για την πορεία αλλά για κάθε δημόσια συνάθροιση άνω των τριών ατόμων, σε όλη την επικράτεια. Απαγόρευση που επιβλήθηκε, μη νόμιμα, με μια αστυνομική διαταγή και με το αστείο πρόσχημα της υγειονομικής προστασίας. Εν τέλει, όμως, οι μόνοι που καταπάτησαν τους κανόνες, εκτελώντας διαταγές, ήταν οι αστυνομικοί, που θυσιάζονται στον βωμό των κυβερνητικών παραλογισμών. Γι’ αυτό, ο κ. Χρυσοχοΐδης αναγκάστηκε να αναβαθμίσει το αστείο σε γελοίο, αφού μας είπε ότι, τελικά, «έξω δεν κολλάει». Ακάθεκτοι, όμως, ξανακάνουν το ίδιο και με την
επέτειο της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου. Ε, λοιπόν, η μεθοδευμένη κλιμάκωση της καταστολής θα έχει απάντηση από την κοινωνία. Οσο συνεχίζουν έτσι, θα μας βρίσκουν απέναντι. Αν κάτι έχει πάντα πολιτική σημασία, αυτό είναι η αντίσταση των πολιτών. Γιατί χωρίς αυτήν θα καταντούσαν απλοί υπήκοοι. Και αυτό θα σήμαινε ακύρωση της Δημοκρατίας. Εξάλλου, αν επικρατούσε το δόγμα της υποχρεωτικής υπακοής, δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης και τα πολιτικά κόμματα. Οποιος θέλει να μεταλλαχθούμε σε άλλο πολίτευμα, πρέπει να μας το πει. Στη Δημοκρατία ο πολίτης δεν έχει απλώς δικαίωμα αλλά υποχρέωση για συμμετοχή και, όποτε χρειάζεται, και αντίσταση. Και εμείς δεν κάνουμε τίποτε παραπάνω από αυτό.
Υπήρξε τελικά κοινό αριστερό μέτωπο με τα άλλα κόμματα ή απλώς είδαμε ένα τακτικού τύπου κοινό κείμενο κατά της απαγόρευσης;
Δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλάμε για μέτωπο. Υπήρξε ανάγκη για μια στοιχειώδη κοινή αντίδραση στον αυταρχικό παραλογισμό της κυβέρνησης, που έχει εκτροχιασθεί. Είναι θετικό ότι αυτή η αντίδραση υλοποιήθηκε, έστω με ένα κοινό κείμενο, αν και πιστεύω ότι θα έπρεπε να υπάρχει και συντονισμός δράσεων. Αυτή ήταν η ανάγκη της στιγμής. Αρα, εγώ δεν θα μίλαγα για τακτικές. Αντίθετα, θα έλεγα ότι τακτικισμός, και μάλιστα αδιέξοδος, ήταν η μάλλον αναμενόμενη άρνηση της κυρίας Φώφης Γεννηματά να συνταχθεί στο αυτονόητο. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι δυνατή μια μετωπική συνεργασία, έστω και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, όσο η αξιωματική αντιπολίτευση επιμένει να υπερασπίζεται το κυβερνητικό παρελθόν της, στο σύνολό του, αποκλείοντας κάθε ρήξη.
Θα θέλατε εσείς αριστερό μέτωπο σήμερα;
Εμείς, ως κόμμα, έχουμε δεδομένο μετωπικό προσανατολισμό. Το λέει και ο τίτλος μας. Απέναντι σε μια κυρίαρχη πολιτική, που δεν εφαρμόζεται μόνο στην Ελλάδα. Μια πολιτική που, επειδή εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, όχι μόνο αδιαφορεί για το κοινωνικό κόστος αλλά επιτίθεται ευθέως εναντίον της κοινωνίας. Γι’ αυτό και είναι αναγκαία η συστράτευση των κοινωνικών δυνάμεων σε ένα μέτωπο αντίστασης. Εκεί δοκιμαζόμαστε όλοι κάθε μέρα. Εξάλλου, η εμπειρία της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι τίποτε δεν είναι εξ ορισμού αριστερό. Δεν ξεμπερδεύεις με μια ονοματοδοσία. Το κρίσιμο κριτήριο είναι η ουσία της πολιτικής στάσης. Αριστερά και υποταγή δεν συμβιβάζονται. Η «πρώτη φορά Αριστερά», τελικά δεν υπήρξε, γιατί υπήρξε απλώς «για μια ακόμη φορά υποταγή». Αυτό που θέλουμε είναι ένα κοινωνικό μέτωπο αντίστασης, γιατί μόνο αυτό μπορεί να υπερασπιστεί τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της κοινωνικής βάσης, που πλήττονται ανελέητα.
Εικόνα δεύτερη. Ησασταν παρατηρήτρια στις εκλογές στη Βολιβία, όπου και τελικώς σημειώθηκε εκ νέου πολιτική αλλαγή με τον νέο πρόεδρο Αρσε. Πώς σχολιάζετε το εκεί αποτέλεσμα και πώς ήταν η εμπειρία;
Πράγματι, συμμετείχα, εκ μέρους του ΜέΡΑ25 στην κοινοβουλευτική αποστολή της Προοδευτικής Διεθνούς, ως παρατηρήτρια, για τις πρόσφατες εκλογές στη Βολιβία. Ημουν παρατηρήτρια και στις προηγούμενες, το 2014. Τώρα, σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή, ο λαός της Βολιβίας έδωσε τη δική του απάντηση στις δυνάμεις που επιμένουν να καθορίσουν το μέλλον της χώρας ερήμην του ή και εναντίον του. Μην ξεχνάμε ότι η προηγούμενη «πολιτική αλλαγή» ήταν μία εξωθεσμική επέμβαση, αν όχι καθαρό πραξικόπημα. Αυτή τη σκοτεινή παρένθεση, λοιπόν, ο βολιβιανός λαός θέλει να την κλείσει. Αυτό απέδειξαν οι εκλογές. Η νίκη των προοδευτικών δυνάμεων ξεπερνά τα σύνορα και αποκτά ιστορική αξία για όλη τη Λατινική Αμερική, που όλοι ξέρουμε πόσο έχει δοκιμαστεί και ακόμα δοκιμάζεται από ένα εξοντωτικό διεθνές σύστημα εκμετάλλευσης. Σύστημα που δεν διστάζει, για την κυριαρχία του, να θυσιάζει τους λαούς αυτών των χωρών αλλά και τη Δημοκρατία. Και αυτά μας αφορούν όλους.
Πάμε λίγο στα ελληνικά δρώμενα. Πώς κρίνετε τη μέχρι τώρα διαχείριση της κυβέρνησης στο κομμάτι της πανδημίας; Εκανε κάτι λιγότερο από αυτό που μπορούσε;
Αντιθέτως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκανε όσο περισσότερα μπορούσε, για να πετύχει τα χειρότερα. Μετά την πρώτη φάση, που η διασπορά αντιμετωπίστηκε με μια έγκλειστη και ανενεργή κοινωνία, ακολούθησαν πραγματικά εγκλήματα. Η διαχείριση του τουρισμού το καλοκαίρι και η μη ενίσχυση των υποδομών του ΕΣΥ, δεν είναι απλά λάθη. Είναι εγκληματικές επιλογές, με βάση την ιδεολογία της κυβέρνησης. Η ενίσχυση του ΕΣΥ θα είχε ως αποτέλεσμα την απόλυτη επιβεβαίωση της σημασίας του για την κοινωνία. Αυτό είναι αντίθετο με την πολιτική τους και το αρνούνται συνειδητά. Για τον ίδιο λόγο, ακόμη και στη σημερινή κρίσιμη κατάσταση, αρνούνται εμμονικά την επίταξη του ιδιωτικού τομέα. Ομως, τα φρικτά αποτελέσματα τα πληρώνει η κοινωνία. Και η αλήθεια αυτή δεν συσκοτίζεται με το επικοινωνιακό δόγμα της δήθεν διαρκούς κυβερνητικής επιτυχίας. Θα θυμόμαστε όλοι ότι την εποχή του κορωνοϊού ένας υπεύθυνος γηροκομείου έφτασε άδικα στην αυτοκτονία, από προσωπική ευαισθησία. Θα θυμόμαστε, πρώτα απ’ όλα, τον γιγάντιο αγώνα του ιατρικού και υγειονομικού προσωπικού στην πρώτη γραμμή. Αλλά στο επίπεδο της εξουσίας, έχουμε μόνο πρωθυπουργικές ή υπουργικές δηλώσεις και συμπεριφορές που εμπαίζουν την κοινωνία. Η αποκάλυψη για τη διαχείριση των στοιχείων από τον ΕΟΔΥ αποδεικνύει ότι δεν διστάζουν να εργαλειοποιούν και να ευτελίζουν ακόμα και τους ειδικούς. Μέσα στην ευφορία της εξουσίας τους, οι κυβερνώντες πάλι υποτιμούν την κοινωνία, που δεν είναι ούτε τυφλή ούτε τόσο ανόητη όσο την υπολογίζουν.
Θεωρείτε πως η κρίση της Covid-19 θα επιφέρει και γενικότερες πολιτικές διεργασίες ή απλώς ο κόσμος επιζητά μια επιστροφή στην κανονικότητα;
Είναι προφανές ότι κάθε κρίση έχει πολιτικές συνέπειες και προκαλεί διεργασίες. Η ίδια η κρίση του κορωνοϊού ανέδειξε σοβαρά πολιτικά ζητήματα, όπως π.χ. η Δημόσια Υγεία ή οι εργασιακές σχέσεις, ακόμα και θέματα Δημοκρατίας. Ομως, σήμερα, που χάνονται τόσοι συνάνθρωποί μας, αυτό που προέχει είναι η υπέρβαση αυτής της δραματικής κατάστασης. Ο κόσμος αγωνιά, αναζητώντας την επιστροφή σε μία σχετική κανονικότητα. Το μόνο, λοιπόν, που έχει νόημα είναι συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις, άμεσα για το σήμερα, για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, αλλά και για το αύριο, για να μην ξαναζήσουμε τέτοιες καταστάσεις. Σήμερα, το να προσβλέπεις σε πολιτικές διεργασίες ή οφέλη θα ήταν ασυγχώρητη αναλγησία, ίδια με αυτή που επιδεικνύουν οι κυβερνώντες.
Ως MέΡΑ25 επιμένετε πως την επόμενη ημέρα της πανδημίας θα υπάρξει νέα κρίση κατά του λαού και ένα νέο Μνημόνιο (πέμπτο). Μήπως με τη συνεχή σας αναφορά στις πολιτικές με τον όρο «Μνημόνιο» αδυνατίζετε την κριτική σας δεδομένου πως η αντίθεση Μνημόνιο – αντιμνημόνιο δεν είναι σε ισχύ πια;
Καταλαβαίνω ότι όσοι εφαρμόζουν Μνημόνια θέλουν να ξεχάσουμε τη λέξη «Μνημόνιο», γιατί έχει καταγραφεί αρνητικά στη συλλογική και την εθνική μας συνείδηση. Μνημόνιο, όμως σημαίνει: Επιβολή εισαγόμενων πολιτικών. Εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Προσχηματική λειτουργία των θεσμών. Ευτελισμός της Δημοκρατίας. Μνημόνιο είναι η ΑΑΔΕ και η απώλεια του οικονομικού ελέγχου της χώρας. Είναι το ΤΑΙΠΕΔ και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και του εθνικού πλούτου. Είναι η ασυδοσία των τραπεζών και το νομοθετημένο ακαταδίωκτο των στελεχών τους. Είναι η υποχρεωτική παράδοση των ιδιωτικών περιουσιών και της πρώτης κατοικίας στα αρπακτικά funds. Και κυρίως, Μνημόνιο είναι οι υπάκουες κυβερνήσεις, αδιαπραγμάτευτα πρόθυμες να υλοποιούν αυτές τις πολιτικές και να δεσμεύουν τη χώρα για δεκαετίες. Ολα αυτά, δυστυχώς, ισχύουν αδιαλείπτως από το 2010 και δεν θα σταματήσουν εάν δεν αναλάβουν ρόλο πολιτικές δυνάμεις που θέλουν και μπορούν να αντισταθούν. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης του ΜέΡΑ25. Δεν μας ενδιαφέρει ο τίτλος του «αντιμνημονιακού». Οσο όμως επιβάλλονται και είναι σε ισχύ μνημονιακές πολιτικές, η εθνική στάση είναι εξ ορισμού και αντιμνημονιακή.
Επειδή έχει σχέση όλο αυτό με την ΕΕ λοιπόν επιμένω: Η Ευρωπαϊκή Ένωση για εσάς είναι μια Ένωση που αλλάζει ή οι συσχετισμοί της είναι δεδομένοι και αμετάβλητοι;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε εντελώς κρίσιμη φάση. Τα κυρίαρχα συμφέροντα στην Ευρώπη δεν διστάζουν να επιβάλλουν αντικοινωνικές πολιτικές, που διακυβεύουν την ίδια την ύπαρξη και την υπόστασή της. Οι λεγόμενοι Ευρωπαϊστές υποστηρίζουν πολιτικές που δολοφονούν την Ε. Ε. Ως ενεργός πολίτης, όμως, δεν μπορώ να δεχτώ ότι οι συσχετισμοί είναι δεδομένοι και αμετάβλητοι. Για να αποφευχθεί το προδιαγραφόμενο εφιαλτικό μέλλον ένας τρόπος υπάρχει. Η οργάνωση της κοινωνικής αντίδρασης σε διεθνές επίπεδο. Δεν είναι εύκολη υπόθεση αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
Τι είναι η Προοδευτική Διεθνής όπου συμμετέχετε; Υπάρχει πολιτικός χώρος για μια τέτοια Αριστερά;
Στην εποχή μας, οι κοινωνίες δέχονται μία ανελέητη επίθεση από πολιτικές εξουσίες που υπηρετούν «πάση θυσία» συγκεκριμένα ολιγαρχικά συμφέροντα. Εδώ, βλέπουμε ότι κερδοσκοπούν ακόμα και πάνω στην πανδημία. Εχουν μάλιστα και μία ιδιότυπη συμμαχία με τις φοβικές και μισαλλόδοξες δυνάμεις της Ακροδεξιάς. Δεν πρόκειται για μεμονωμένες πολιτικές αλλά για μία παγκόσμια πραγματικότητα. Αυτήν την πραγματικότητα μόνο ένα διεθνές προοδευτικό μέτωπο μπορεί να την αντιμετωπίσει. Η αρχή ήταν ένα κοινό κάλεσμα του DiEM25, που τμήμα του αποτελεί και το ΜέΡΑ25, με το Ινστιτούτο Sanders. Πολιτικές συλλογικότητες, κόμματα, προσωπικότητες και ενεργοί πολίτες σε όλον τον κόσμο πυκνώνουν τις γραμμές αυτού του κινήματος. Θα αναφέρω, ενδεικτικά και μόνο, στοχαστές όπως ο Noam Tsomsky, η Arundahti Roy η Naomi Klein. Δεν τίθεται ζήτημα ανεύρεσης πολιτικού χώρου. Είναι η απολύτως αναγκαία συγκρότηση ενός παγκόσμιου κινήματος απέναντι στις ολιγαρχικές και αντικοινωνικές πολιτικές, εάν στ’ αλήθεια θέλουμε να αγωνιστούμε για την ανατροπή τους. Οπωσδήποτε, αυτό δεν αποκλείει την αγωνιστική συστράτευση και με άλλες δυνάμεις αντίστασης, ανάλογα με τη χρονική και τοπική συγκυρία. Αντίθετα, προσβλέπουμε και σε αυτήν.
Ανακοινώθηκε ότι το ΜέΡΑ25 θα έχει συνέδριο το διάστημα 21-23 Μαΐου 2021. Ποιο είναι για εσάς το κορυφαίο στοίχημα του κόμματός σας; Κάποιου τύπου διεύρυνση ίσως;
Το συνέδριο του κόμματός μας είναι, σε αυτή τη φάση, το κορυφαίο εγχείρημα στην προσπάθεια της οργανωτικής συγκρότησής μας. Το κόμμα μας έχει ως έναν βαθμό κατακτήσει την παρουσία του στην ελληνική κοινωνία, με μία απήχηση που διαρκώς επεκτείνεται αλλά και εντείνεται. Με βάση απολύτως δημοκρατικές και καινοτόμες αντιπροσωπευτικές διαδικασίες, προχωράμε ένα ακόμα βήμα. Και, προφανώς, θέλουμε η συλλογική έκφραση της συνεδριακής διαδικασίας να έχει αντίκρισμα και στην κοινωνία, στους ενεργούς πολίτες. Αν υπάρχει ένα στοίχημα, αυτό είναι να αποκτήσουν φωνή οι αποκλεισμένοι, να ακουστεί η φωνή της κοινωνίας που δοκιμάζεται αλλά δεν θα παραδοθεί. Αυτή είναι η μόνη διεύρυνση που μας ενδιαφέρει.
Θα θέσετε υποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος;
Η ηγεσία του κάθε κόμματος έχει να επιτελέσει έναν συγκεκριμένο, πολύ κρίσιμο ρόλο. Συνοπτικά, θα πρέπει να εκφράζει την κομματική συλλογικότητα, αφού αποτελεί το κύριο πρόσωπο αυτής προς την κοινωνία, να προωθεί τη δυναμική του κόμματος αλλά και να συνεισφέρει ουσιαστικά στη διαμόρφωση των πολιτικών μέσα στο κόμμα. Αυτή την ηγεσία την έχει το ΜέΡΑ25, με τον γραμματέα του, τον Γιάνη Βαρουφάκη. Οσο δεν αλλάζουν αυτά τα δεδομένα, δεν μπορεί να υπάρχει άλλη συζήτηση.
Ως πρώην κορυφαία ακοντίστρια, τι σας έμαθε ο πρωταθλητισμός που δεν το ξεχνάτε ποτέ και σήμερα στη ζωή σας;
Έχω πει πολλές φορές ότι ο αθλητισμός για μένα είναι ένα αναπόσπαστο βίωμα, που έχει καθορίσει και την προσωπικότητά μου και τη ζωή μου. Η ουσία του αθλητισμού είναι η συνεχής προσπάθεια, ο διαρκής αγώνας να ξεπεράσεις τον εαυτό σου, με όσες προσωπικές θυσίες χρειάζονται. Και η μεγάλη του αλήθεια είναι ότι για να φτάσεις να χαρείς τη νίκη πρέπει να μάθεις να ξεπερνάς τις ήττες σου.
