Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουμε την τύχη ή την ατυχία να ζούμε στην Αθήνα, τείνουμε όλο και περισσότερο να βλέπουμε και να ακούμε μόνο όσα συμβαίνουν εντός των τσιμεντένιων και γυάλινων τειχών της. Τις λίγες φορές που «ασχολούμαστε» με τόπους εκτός αυτής, τους προσεγγίζουμε ως προορισμούς τουριστικούς.
Ομως, οι πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας συνεχίζουν να ζουν, είτε οι τουρίστες είναι εκεί είτε όχι. Και οι κάτοικοί τους, αλλού πολλοί και αλλού ελάχιστοι, συνεχίζουν να ονειρεύονται, να απογοητεύονται, να χαίρονται, να δυσκολεύονται, να δουλεύουν ή να μη δουλεύουν, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που όλοι αντιμετωπίζουμε, με το επιπρόσθετο όμως βάρος των δυσκολιών που, δυστυχώς, δημιουργεί στη χώρα μας η απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Αυτό λοιπόν το βάρος, ειδικά τώρα, έχουμε χρέος, όσο μπορούμε, να το ελαφραίνουμε.
«ΣΥΝ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ» στη Λήμνo
Λίγες ημέρες πριν από την εφαρμογή του δεύτερου lockdown, το Μega, στο πλαίσιο της εταιρικής δράσης «ΣΥΝ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ, που ως στόχο έχει την υποστήριξη ομάδων και φορέων που προσφέρουν έργο και συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής, βρέθηκε στη Λήμνο για να στηρίξει την ομάδα μπάσκετ και βόλεϊ Ηφαιστος Λήμνου, που με τη σειρά της στηρίζει έμπρακτα τον αθλητισμό και τον πολιτισμό του ακριτικού νησιού.
Iματισμός για 250 αθλητές
Ως ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης και στήριξης, το Mega προσέφερε στον Ηφαιστο τον αθλητικό ιματισμό των αγωνιστικών τμημάτων και ακαδημιών της ομάδας, καλύπτοντας τις ανάγκες 250 αθλητών, καθώς και εκπαιδευτικά βιβλία από την εκδοτική συλλογή των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ». Επιπλέον, σε μια προσπάθεια στήριξης της εκπαιδευτικής προσπάθειας των σχολείων της Λήμνου, εστάλησαν βιβλία σε 21 σχολεία, όλων των βαθμίδων, του νησιού.
Η εκδήλωση που αφορούσε την ομάδα του Ηφαίστου έγινε στο Κλειστό Γυμναστήριο «Νίκος Σαμαράς». Στα αποδυτήρια, ο επικεφαλής των ακαδημιών μπάσκετ Μανώλης Παπαμακάριος και ο συνεργάτης του Μάρκος Κολώκας ανοίγουν τις κούτες και χωρίζουν τα αθλητικά ρούχα και τα βιβλία, ανά ηλικία. Μιλούν για τη συμβολή της οικογένειας Μπούμπουρα, που πριν τρία χρόνια ίδρυσε και συνεχίζει να στηρίζει τις ακαδημίες της ομάδας, ενώ ανακαίνισε με δικά της έξοδα το γήπεδο «Νίκος Σαμαράς», που παραχωρεί δωρεάν ο Δήμος Λήμνου στους τοπικούς συλλόγους.
«Δεν φαντάζεσαι ποσό σημαντική είναι για εμάς η προσφορά αυτή του Mega», μου λέει ο Μανώλης Παπαμακάριος. «Eίναι τεράστιο πράγμα για μια ακαδημία και τους αθλητές της να έχουν όχι μόνο τις φανέλες τους αλλά και όλες τις φόρμες και τα ρούχα για το ζέσταμά τους».
Κατευθύνομαι προς το παρκέ και στη φυσούνα συναντώ τους ανθρώπους της διοίκησης του Ηφαίστου Λήμνου, ντόπιους ελεύθερους επαγγελματίες, εργαζομένους και επιχειρηματίες που θυσιάζουν πολλά από τη ζωή τους για την εύρυθμη λειτουργία των τμημάτων υποδομής.
Η εκδήλωση αρχίζει. Πρώτα μοιράζονται οι φανέλες. Παιδιά, γεμάτα ανυπομονησία, κομματιάζουν το νάιλον περιτύλιγμα και φορούν τη φανέλα τους όσο πιο γρήγορα μπορούν, ενώ άλλα, την ξετυλίγουν ευλαβικά με την άκρη των δακτύλων τους και στέκονται να την κοιτάζουν γεμάτα δέος.
Ενθουσιασμός για τα βιβλία
Στη συνέχεια μοιράστηκαν τα βιβλία. «Κακό timing» θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος, καθώς τα βιβλία κινδύνευαν να «σκεπαστούν» κάτω από τον γενικό ενθουσιασμό που προκάλεσαν οι φανέλες και οι φόρμες. Κι όμως, οι αντιδράσεις ξεπέρασαν κάθε προσδοκία.
Ομολογουμένως το να ακούγεται το επιφώνημα «ούαου» από παιδιά που ανοίγουν τσάντες με βιβλία, στις μέρες μας τουλάχιστον, είναι κάτι σπάνιο. Μόνο για λίγο πάγωσαν κάποια χαμόγελα, όταν αστειευόμενος τους είπα: «Αύριο, είπαν ότι θα σας εξετάσουν ως τη σελίδα 40».
Η εκδήλωση στο «Νίκος Σαμαράς» ολοκληρώθηκε με τον ιδανικότερο τρόπο: με ένα ζεστό ευχαριστώ στο βλέμμα και στα λόγια των υπευθύνων της ομάδας, των αθλητών και των γονιών τους.
Την επόμενη ημέρα ξανασυνάντησα κάποιους από αυτούς, στο πρώτο επίσημο παιχνίδι της ομάδας παίδων με αντίπαλο την ομάδα του Παλλεσβιακού. Ο Ηφαιστος κέρδισε ένα παιχνίδι που το πάθος των δύο αντιπάλων θύμιζε Final Four της Ευρωλίγκας.
Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του τόπου
Παρέμεινα στη Λήμνο για τρεις ακόμα ημέρες. Στόχος, να γνωρίσω όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, και να μιλήσουν στη μικρή ψηφιακή κάμερα του Ιστορικού Αρχείου των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ» για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του τόπου τους.
Ο Ευάγγελος Καραμανές, διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, είχε την ευγενή καλοσύνη να με φέρει σε επαφή με τον Ραφαήλ Γιαννέλη, που ζει μόνιμα στη Λήμνο και ανήκει στη νέα γενιά κοινωνικών λαογράφων. Σπάνιο, νέοι άνθρωποι να γνωρίζουν τόσο πολλά για την ιστορία του τόπου τους και να την αφηγούνται με τέτοια απλότητα και ζωντάνια όσο ο Ραφαήλ.
Ο Χρίστος Κακαρνιάς, πρώην πρόεδρος του Παλλημνιακού Ταμείου, βαθύς γνώστης της ιστορίας και της παράδοσης του νησιού του, έγινε, με το αγροτικό του αυτοκίνητο, ο ενθουσιώδης ξεναγός μου. Επισκεφθήκαμε μαζί μνημεία, χωράφια, μαντριά, μπήκαμε σε εγκαταλελειμμένα σπίτια και κλειστά, εδώ και δεκαετίες, κτίρια.
Συνάντησα ακόμα τη σύζυγό του, Αλεξάνδρα, που μου μίλησε για την ιστορία του χωριού Ρωμανού, όπως και τον πρόεδρο της κοινότητας Κώστα Χατζηελενούδη, τον φωτογράφο Γιάννη Γκαλιούρη από τη Μύρινα, τον πρόεδρο του Οργανισμού Εκπαίδευσης, Πολιτισμού & Αθλητισμού του Δήμου Λήμνου Νικόλαο Μαρινάκη, καθώς και τον πρόεδρο της Κοινότητας Λύχνων Βασίλη Χλέτσο μαζί με τα παιδιά που μένουν μόνιμα εκεί, στα Λύχνα, χειμώνα – καλοκαίρι.
Εμειναν πολλά που δεν προλάβαμε να πούμε και να δούμε. Ηταν όμως η αρχή και για τη γνωριμία μας με τη Λήμνο και για το πρόγραμμα προφορικής μνήμης και ιστορίας, που ξεκινά το Ιστορικό Αρχείο των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ».