Ενα από τα επιχειρήματα του Μπόρις Τζόνσον υπέρ του Brexit ήταν ότι η Βρετανία έπρεπε να σπάσει τα δεσμά της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκειμένου να είναι ελεύθερη να επιλέγει τη… μορφή που θα έχουν οι μπανάνες. «Η ΕΕ μας υπαγορεύει το σχήμα που πρέπει να έχουν οι μπανάνες μας» είχε πει – μιλώντας απολύτως σοβαρά – λίγες εβδομάδες πριν από το δημοψήφισμα του 2016. Τεσσεράμισι χρόνια μετά, οι μπανάνες δεν έχουν (ακόμη) αλλάξει σχήμα και ουδόλως απασχολούν τη δημόσια σφαίρα, αν εξαιρέσει κανείς ορισμένα σχόλια στον Τύπο περί «Μπανανίας», όταν έγινε γνωστό ότι η βρετανική κυβέρνηση σχεδίαζε να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο επιφέροντας μονομερώς αλλαγές στη Συμφωνία Αποχώρησης – οι οποίες αργότερα αποσύρθηκαν.

Σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, η Βρετανία θα αποχωρήσει και ουσιαστικά από την ΕΕ (τυπικά έφυγε τον περασμένο Ιανουάριο). Ακόμη, όμως, δεν γνωρίζουμε τους όρους του «διαζυγίου». Οι διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική εμπορική συμφωνία παρατάθηκαν για πολλοστή φορά: η τελευταία προθεσμία εκπνέει αύριο. Τότε θα μάθουμε – εφόσον δεν δοθεί νέα παράταση – αν η έξοδος θα γίνει με ή χωρίς συμφωνία. Στην πρώτη περίπτωση, οι επιπτώσεις του Brexit θα είναι αρνητικές, αλλά διαχειρίσιμες.

Στη δεύτερη, οι περισσότεροι αναλυτές προεξοφλούν χάος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. «Πώς, αλήθεια, να εξηγήσεις ότι η Βρετανία απέχει λιγότερο από τρεις εβδομάδες από την έξοδο από την ΕΕ χωρίς συμφωνία; Ενώ τα βλέμματα στρέφονται στο αναμενόμενο χάος στο Ντόβερ, ο Τζόνσον βρίσκεται μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης. Αν κάνει πολλές παραχωρήσεις, οι κοινοβουλευτικοί «φίλοι» του θα τον ρίξουν από τον πρωθυπουργικό θώκο.

Αν κάνει λίγες, θα βυθίσει τη Βρετανία ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση. Παράταση δεν μπορεί να ζητήσει. Θα μπορούσε, όμως, να υπάρξει μια «μεταβατική περίοδος πριν από το no deal». Μερικές φορές, πρέπει να φανεί ότι αλλάζουν όλα, προκειμένου να μείνουν ίδια», τόνισε στα «ΝΕΑ» ο Ρότζερ Κασάλι, πρώην βουλευτής των Εργατικών και επικεφαλής της οργάνωσης New Europeans. Εάν δεν προκύψει συμφωνία, αναμένεται να επιβληθούν συνοριακοί έλεγχοι, φόροι και δασμοί σε μια σειρά από προϊόντα, κάτι που θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών.

Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα

Οι τουλάχιστον 120.000 Ελληνες που ζουν στη Βρετανία, και όσοι μεταναστεύσουν εκεί έως τις 31 Δεκεμβρίου, δεν θα επηρεαστούν: τα δικαιώματά τους είναι κατοχυρωμένα, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν αίτηση για άδεια επ’ αόριστον παραμονής, γνωστή ως «Καθεστώς Εγκατεστημένου Πολίτη» (Settled Status). Τίποτε δεν αλλάζει και για τους περίπου 10.000 Ελληνες που φοιτούν ήδη στα βρετανικά πανεπιστήμια.

Από τον Ιανουάριο, όμως, θα τεθεί σε ισχύ το νέο μεταναστευτικό «πόιντ σίστεμ»: όσοι επιθυμούν να εργαστούν στη Βρετανία θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για απόκτηση βίζας εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια (π.χ. να έχουν προσφορά εργασίας με ελάχιστες ετήσιες αποδοχές 25.600 στερλίνες ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, 20.480 στερλίνες). Ομοίως, όσοι θέλουν να σπουδάσουν εκεί από το προσεχές ακαδημαϊκό έτος θα πρέπει να αιτηθούν φοιτητική βίζα, ενώ ενδέχεται να χρειαστεί να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Σήμερα, οι έλληνες φοιτητές καταβάλλουν τα ίδια δίδακτρα με τους Βρετανούς (έως 9.250 στερλίνες ετησίως).

Στο μέλλον, θα κληθούν να πληρώσουν όσα και οι υπόλοιποι διεθνείς φοιτητές (από 10.000 έως 26.000 στερλίνες και έως 58.600 στερλίνες για ιατρικές σχολές ετησίως). Πάντως, αρκετά πανεπιστήμια διαφημίζουν εκπτώσεις και υποτροφίες για ευρωπαίους φοιτητές. Υπάρχουν, όμως, και άλλες χρεώσεις: η φοιτητική βίζα κοστίζει 348 στερλίνες και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη από το δημόσιο σύστημα υγείας 470 στερλίνες ετησίως. Επιπροσθέτως, οι ευρωπαίοι φοιτητές δεν θα δικαιούνται πλέον φοιτητικά δάνεια.

Τέλος σε 19 ημέρες

Το ταξίδι του Ηνωμένου Βασιλείου στην ευρωπαϊκή οικογένεια, το οποίο άρχισε το 1973, τελειώνει σε 19 ημέρες. Ο Τζόνσον ήδη επαίρεται γι’ αυτό το «επίτευγμα». Ωστόσο, οι επιπτώσεις του Brexit, ακόμη και αν συναφθεί συμφωνία, δεν θα είναι αμελητέες. Η πανδημία βύθισε τη βρετανική οικονομία στη χειρότερη ύφεση που έχει καταγραφεί ποτέ, η οποία, σύμφωνα με πολλές έρευνες, θα βαθύνει περισσότερο λόγω της εξόδου από την ΕΕ.

Παράλληλα, η διεθνής επιρροή της χώρας έχει περιοριστεί και η εικόνα της έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα: από ένα κράτος που φημιζόταν για τον ρεαλισμό και την αξιοπιστία του, έχει εξελιχθεί σε μια χώρα που δεν διστάζει να γράφει το διεθνές δίκαιο στα παλιά της τα παπούτσια.

«Περισσότερα από τέσσερα χρόνια μετά το δημοψήφισμα, και ενώ για ακόμη μια φορά γινόμαστε μάρτυρες των επικοινωνιακών πυροτεχνημάτων της βρετανικής κυβέρνησης, η οποία αποδέχθηκε την τελευταία στιγμή ότι θα πρέπει να σεβαστεί το περιεχόμενο της Συμφωνίας Αποχώρησης ως προς τη Βόρεια Ιρλανδία, αποσύροντας τις διατάξεις του σχετικού νομοσχεδίου που προέβλεπαν ρητά παραβίαση κανόνων του διεθνούς δικαίου, δεν θα πρέπει σίγουρα να αμφιβάλλει κάποιος για τη στροφή 180 μοιρών της πολιτικής κουλτούρας στη χώρα προς τον άκρατο λαϊκισμό και διεθνή απομονωτισμό», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο Δημήτρης Γιαννουλόπουλος, διευθυντής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Goldsmiths.

Τελευταία Νέα