Στην εποχή της λειτουργικής κωδικοποίησης για πρακτικούς λόγους η σχέση μας με τα χρώματα αρχίζει και τελειώνει στη διάταξη της παλέτας Pantone. Η ανάπτυξη των χρωμάτων μέσα σε χρωματιστά κουτάκια εξυπηρετεί τη χρήση τους στην παραγωγή νέων αντικειμένων που εύκολα θα πάρουν το χρίσμα του καινούργιου που ανταποκρίνεται στη μόδα. Με αυτήν την υπέροχα βολική ιδέα, το χρώμα της χρονιάς θα είναι όχι ένα αλλά δύο. To Illuminating Yellow και το Ultimate Gray. Το πρώτο για να δηλώσει μια χλωμή ελπίδα που θα φωτίσει τον νέο χρόνο που ακόμη δεν ξέρουμε αν θα είναι «κανονικός». Το δεύτερο, σαν μια ουδέτερη κατάσταση, της ενδιάμεσης περιοχής, όπου το ψυχρό τοπίο της ορθής αντιμετώπισης σταθεροποιεί έως ένα σημείο την πυρακτωμένη ανησυχία της συναισθηματικής απόγνωσης.
Σε κάθε περίπτωση η παρούσα δυστοπία χρειάζεται να βάλει χρώμα στη ζωή μας. Τι καλύτερο λοιπόν από τη διπλωματική επιλογή δύο αποχρώσεων. «Κανένα χρώμα δεν θα μπορούσε να περάσει την έννοια της στιγμής», δηλώνει η αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Χρώματος Pantone Λόρι Πρέσμαν. «Ολοι συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό μόνοι μας. Ολοι έχουμε μια βαθύτερη κατανόηση στο πώς χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον για συναισθηματική υποστήριξη και ελπίδα».
Οι προγνώστες ξεκίνησαν αναγνωρίζοντας τις αποχρώσεις του γκρι στις οποίες όλοι μας βυθιστήκαμε αυτή τη χρονιά. Και από όλες τις αποχρώσεις του γκρι στην παλέτα, ξεχώρισαν το Ultimate Gray ώστε να είναι ένα αποφασιστικά ουδέτερο είδος του γκρι. Δεν είναι το σκούρο γκρι που δείχνουν τα σύννεφα που μαζεύονται πριν από την καταιγίδα ή το θαμπό γκρι της θεσμικής ομοιότητας ή το απαλό πολυτελές γκρι του οίκου Dior, αλλά ένα πιο στέρεο σαν γρανίτης γκρίζο χρώμα. Είναι το είδος του γκρι που θα είχε η γενειάδα κάποιας σοφής ύπαρξης ή η γκριζωπή επιφάνεια μιας κατασκευής.
Αν για κάποιους το γκρι της χρονιάς θεωρείται αξιόπιστο, σε άλλους δείχνει καταθλιπτικό. Σε εκείνο το σημείο λοιπόν κάνει την εμφάνισή του το Illuminating Yellow. Δεν είναι το κροκί του αβγού ή το κίτρινο της μιμόζας που αναδείχτηκε σε χρώμα του 2009, ούτε ένα όξινο φωσφορίζον κίτρινο. Δεν παραπέμπει στη λάμψη της μετά θάνατον ζωής ή κάποιας περιπέτειας στη ζώνη της επιστημονικής φαντασίας, αλλά περισσότερο θυμίζει μια ηλιόλουστη μέρα, ένα χαμογελαστό πρόσωπο, σαν τα emojis της εργαλειοθήκης επικοινωνίας των έξυπνων κινητών μας.
Δύο αποχρώσεις
Φέτος είναι η δεύτερη φορά στα 22 χρόνια που το Ινστιτούτο Χρώματος Pantone έχει επιλέξει ως χρώμα του έτους δύο αποχρώσεις. Η πρώτη φορά ήταν το 2015, όταν επιλέχθηκαν το Rose Quartz και το Serenity (δηλαδή το ροζ και το μπλε για το 2016). Εκείνο το έτος, οι δύο αποχρώσεις επελέγησαν να αναμειχθούν μεταξύ τους, αντικατοπτρίζοντας την αναγνώριση της ρευστότητας των φύλων και της κοινωνικής προόδου. Ομως στον φετινό συνδυασμό, οι δύο αποχρώσεις προορίζονται να σταθούν καθεμία μόνη της, ως συμπληρωματικοί τόνοι, υποστηρίζοντας η μία την άλλη. Και λόγω των εξαιρετικών περιστάσεων είναι και η πρώτη φορά που το γκρι επιλέγεται για να χρωματίσει ένα έτος. Και να προστεθεί μαζί με το Illuminating στην παλέτα των νέων χρωμάτων Pantone που παρουσιάστηκαν στις αρχές του φθινοπώρου μαζί με μία βαθύχρωμη κόκκινη απόχρωση που νοηματοδοτούσε το τέλος του ταμπού για την έμμηνο ρύση ως Κόκκινο της Περιόδου (Period Red).
Πολύ πριν από την ίδρυση ενός Ινστιτούτου που θα εμπορευόταν την αισθητική των χρωμάτων, ήταν ο Γκαίτε που με τη φιλοσοφική στοχαστική του διάθεση διάβασε τα χρώματα διαφορετικά από την ανάλυση του Νεύτωνα για τα φυσικά οπτικά φαινόμενα με το βιβλίο του «Zur Farbenlehre» (Θεωρία των Χρωμάτων). Γραμμένο το 1810, αμφισβητεί τη νευτώνεια οπτική του αντικειμένου και αναπτύσσει μια ψυχολογική και φιλοσοφική μελέτη του τρόπου με τον οποίο βιώνουμε το χρώμα σαν φαινόμενο. Από τον Γκαίτε επηρεάστηκε στη συνέχεια και ο κονστρουκτιβιστής καλλιτέχνης Βασίλι Καντίνσκι όταν έγραφε «Για το Πνευματικό στην Τέχνη» (εκδ. Νεφέλη) ότι το χρώμα, όπως ο ήχος, προκαλεί συναισθήματα. Μαζί με τα άλλα μορφολογικά στοιχεία (γραμμή, σχήμα, υφή) το χρώμα, όπως και η μουσική, είναι μία γλώσσα, η οποία έχει τον δικό της τρόπο να επικοινωνεί με όλους.
Πριν από τους Pantone προγνώστες, ο Καντίνσκι με τα μάτια της ψυχής του είχε δει πως το κίτρινο είναι «θερμό, διεγερτικό, ενοχλητικό για τους ανθρώπους, τυπικά γήινο. Αντιπροσωπεύει την τυφλή τρέλα, τη φρενίτιδα, την κατάληψη της μανίας. Δυνατές, οξείες τρομπέτες, φανφάρες». Ο ίδιος δημιουργός εντόπισε στο γκρι πως πρόκειται για «ισορροπία του άσπρου και του μαύρου. Στερείται ήχου και κίνησης. Είναι η ακινησία που είναι απαρηγόρητη. Οσο πιο σκούρο τόσο πιο αποπνικτικό. Ανοιχτότερο έχει μία δυνατότητα αναπνοής».