«Πρέπει να βρούμε τον σωστό συνδυασμό επιλογών για να αλλάξουμε την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο» διαμηνύει ο Μάθιου Πάλμερ, βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, τονίζοντας αφενός ότι οι ΗΠΑ δεσμεύονται για την ασφάλεια και την ευημερία της Ελλάδας και αφετέρου ότι δεν επιθυμούν να δουν την Τουρκία να απομακρύνεται από τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Στη συνέντευξή του με «ΤA ΝΕΑ» εν όψει συμμετοχής του σε διαδικτυακό συνέδριο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο αμερικανός αξιωματούχος αποδοκιμάζει εκ νέου την προκλητική συμπεριφορά της Αγκυρας, επιμένει στην ανάγκη να υπάρξει «ανοιχτός» διάλογος για την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων και, εάν είναι απαραίτητο, μέσω παραπομπής στο Διεθνές Δικαστήριο.
«Η σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας βρίσκεται σε ένα ιστορικό υψηλό όλων των εποχών επίπεδο και κάθε μέρα γίνεται ισχυρότερη» τονίζει ο αμερικανός αξιωματούχος. Ως σημαντικό σημείο για την ενδυνάμωση των σχέσεων ΗΠΑ – Ελλάδας ξεχωρίζει τη συμφωνία των Πρεσπών, πρώτον, διότι η Ελλάδα επέδειξε την επανεμφάνισή της ως περιφερειακού ηγέτη, δεύτερον διότι «απέδειξε στην αμερικανική κυβέρνηση ότι οι αξίες και τα στρατηγικά μας συμφέροντα ευθυγραμμίστηκαν και ότι θα μπορούσαμε να επενδύσουμε στην Ελλάδα ως πυλώνα περιφερειακής σταθερότητας». Κατά τον κ. Πάλμερ η ΔΕΘ 2018 ήταν ένα ακόμη σημαντικό βήμα εμβάθυνσης των εμπορικών και επενδυτικών δεσμών των δύο χωρών και ενίσχυσης της αμερικανικής παρουσίας στη Βόρεια Ελλάδα. «Ανοίξαμε τον δρόμο για εταιρείες όπως η Cisco, η Pfizer και η Deloitte να επεκτείνουν το αποτύπωμά τους στη Θεσσαλονίκη, επιταχύνοντας τη μετατροπή της σε περιφερειακό τεχνολογικό κόμβο και πύλη προς την αγορά των Βαλκανίων». Επίσης, η επικύρωση από την Ελλάδα της επικαιροποιημένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας ενίσχυσε τις διμερείς σχέσεις σε άμυνα και ασφάλεια. «Συνέβαλε στην προώθηση των κοινών μας στόχων για το ΝΑΤΟ και την περιφερειακή σταθερότητα, επιτρέποντάς μας να επενδύσουμε σε μεγάλα έργα υποδομής σε Λάρισα, Στεφανοβίκιο και Σούδα». Η ενισχυμένη αμερικανική παρουσία «στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι Ελλάδα και ΗΠΑ υποστηρίζουν, ενωμένες, την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα» τονίζει ο κ. Πάλμερ, υπογραμμίζοντας ότι «σήμερα η Ελλάδα είναι πηγή λύσεων» σε Ανατολική Μεσόγειο και Δυτικά Βαλκάνια.
Πώς βλέπει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις από τώρα και στο εξής; Εκτιμά ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες. Από τους εορτασμούς για τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του ’21 μέχρι τον επόμενο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου. «Για δεκαετίες η σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας χαίρει ισχυρής διμερούς υποστήριξης» τονίζει. Ως πρόσφατα παραδείγματα αναφέρει τους νόμους εθνικής άμυνας (NDAA) του 2019 και εταιρικής σχέσης για την ασφάλεια και την ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου. «Αντικατόπτρισε τη δέσμευση της αμερικανικής κυβέρνησης να ενισχύσει μια ισχυρή και επεκτεινόμενη σχέση με την Ελλάδα ως μέρος των προσπαθειών μας για την προώθηση της ειρήνης, της ευημερίας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο». Πρόθεση των ΗΠΑ είναι να συνεχίσει τη συνεργασία με την Ελλάδα με στόχο σταθερά και ευημερούντα Δυτικά Βαλκάνια, και μια Ανατολική Μεσόγειο «που χαρακτηρίζεται από συνεργασία αντί από σύγκρουση και κρίση». Στο πλαίσιο αυτό επιδοκιμάζει την ελληνική προσπάθεια διαφοροποίησης των ενεργειακών διαδρομών και προμηθειών με έργα, όπως ο αγωγός TAP, η ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας, ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ενισχύσουν τη δέσμευσή τους σε όλους τους τομείς του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ – Ελλάδας, λέει ο κ. Πάλμερ, τονίζοντας ότι «θέλουμε να δούμε περισσότερες αμερικανικές εταιρείες να επενδύουν στην Ελλάδα».
Στήριξη του διαλόγου
Διαφωνεί πλήρως με την άποψη ορισμένων ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας οφείλεται και στην απομάκρυνση των ΗΠΑ από την περιοχή. Διαβεβαιώνει ότι «οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι δηλώσεις ότι οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την Ανατολική Μεσόγειο είναι απλώς ψευδείς και ανακριβείς. Η ισχυρή συνεργασία ΗΠΑ – Ελλάδας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της δέσμευσής μας». Θυμίζει, μάλιστα, τις δύο επισκέψεις Πομπέο στην Ελλάδα φέτος, αλλά και τις επισκέψεις Πομπέο και αμερικανών υφυπουργών στην Κύπρο. «Η σχέση ΗΠΑ – Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ήταν ποτέ καλύτερη» τονίζει. «Η ανάπτυξη των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να προάγει τη συνεργασία και να θέτει τα θεμέλια για βιώσιμη ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή. Εχουμε εκφράσει βαθιά ανησυχία για τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και προτρέψαμε την Τουρκία να σταματήσει τις προκλητικές, μονομερείς ενέργειες υπέρ ενός ειρηνικού διαλόγου για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων. Από αυτή την άποψη, υποστηρίζουμε σθεναρά τον διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι ένα ζήτημα στο οποίο οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά με τους διατλαντικούς εταίρους μας» επισημαίνει. Αν και μέλος της απερχόμενης αμερικανικής κυβέρνησης, κατά γενική ομολογία στην αμερικανική εξωτερική πολιτική επικρατεί δικομματική συναίνεση.
Η Τουρκία στο ΝΑΤΟ
«Δεν υπάρχει βούληση να αφήσουμε την Τουρκία να απομακρυνθεί από τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ εδώ και 70 χρόνια. Συνεργαζόμαστε με την Τουρκία για να αντιμετωπίσουμε πολλές πιεστικές προκλήσεις ασφαλείας στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και αλλού. Πρέπει να βρούμε τον σωστό συνδυασμό επιλογών για να αλλάξουμε την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο» λέει, τονίζοντας παράλληλα ότι «εκτιμούμε τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή και δεσμευόμαστε για την ασφάλεια και την ευημερία της Ελλάδας». Αναφέρεται επίσης στον ρόλο του 3+1 μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, ΗΠΑ για την προώθηση συνεργασίας, σταθερότητας, ευημερίας και ασφάλειας στην περιοχή. «Εκτιμούμε επίσης το πώς η Ελλάδα έχει επενδύσει σε διπλωματικές σχέσεις με εταίρους στη Μέση Ανατολή, όπως η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ. Η ενεργειακή συνεργασία για τη διαφοροποίηση πηγών και διαδρομών αποτελεί το φυσικό σημείο εκκίνησης για αυξημένες περιφερειακές συνεργασίες. Χαιρετίζουμε λοιπόν την απόφαση της Ελλάδας να αναζητήσει καθεστώς παρατηρητή στην Πρωτοβουλία των τριών θαλασσών. Επιδοκιμάζουμε την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα με την Αλβανία στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Αυτό είναι το μοντέλο για τον τρόπο καθορισμού των συνόρων. Μέσω ανοικτού διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και, εάν είναι απαραίτητο, μέσω παραπομπής στο Διεθνές Δικαστήριο» καταλήγει.
