Μέχρι τα μέσα Μαΐου, η πολιτεία Κεράλα της Ινδίας είχε κατορθώσει να θέσει υπό έλεγχο το πρώτο κύμα κοροναϊού, κερδίζοντας επαίνους για τη γρήγορη και συντονισμένη δράση υπό την ηγεσία της υπουργού υγείας της, KK Shailaja και της ομάδας της. Μέχρι τον Ιούλιο, ωστόσο, υπήρχαν υπόνοιες ότι οι επευφημίες υπήρξαν πρόωρες και ότι η απόκριση της Κεράλα στον κοροναϊό δεν θα έφερνε τόσο καλά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Τελικά, όμως, οι αγωνίες αυτές διαψεύστηκαν.
Προετοιμασίες για το δεύτερο κύμα
Η δασκάλα Shailaja, όπως αποκαλούν οι κάτοικοι την 64χρονη υπουργό, ήξερε ότι θα σημειωνόταν έξαρση κρουσμάτων μετά την άρση του ινδικού lockdown στα τέλη Μαΐου. Η Κεράλα, μια πολιτεία 35 εκατ. κατοίκων, είχε το πιο υγιές σύστημα υγείας της χώρας, ήταν όμως και μία από τις φτωχότερες πολιτείες, ενώ είχε και έναν από τους γηραιότερους πληθυσμούς. Περίπου το 17% των εργαζόμενων την εγκαταλείπουν για να αναζητήσουν εργασία στις γειτονικές πολιτείες, ενώ υπήρξαν αγωνίες για την τύχη της Κεράλα όταν, αναπόφευκτα, αυτοί οι εργαζόμενοι θα επέστρεφαν. Οι αρχές γνώριζαν ότι δεν μπορούσαν να κρατήσουν σφραγισμένα τα σύνορα, αλλά ούτε και να την κρατήσουν αποκλεισμένη από τους γείτονές της, από τη στιγμή που η πολιτεία εξαρτάται από τις εισαγωγές αγαθών.
Συνειδητοποιώντας πόσο ευάλωτος ήταν ο πληθυσμός της, η Shailaja εκπόνησε μια στρατηγική που θα καθυστερούσε την κορύφωση της πανδημίας, προκειμένου η πολιτεία να έχει χρόνο να προετοιμαστεί και εντέλει να κατορθώσει να κρατήσει αυτή την κορύφωση σε χαμηλότερα επίπεδα. Μιλώντας σε πάνελ του ΠΟΥ στις 23 Ιουνίου, είχε δηλώσει ότι ο στόχος της ήταν να κρατήσει χαμηλά την αναλογία κρουσμάτων-θανάτων (κάτω από το 2%) και τον δείκτη μετάδοσης R κάτω από το 1. «Αυτό θα εξασφάλιζε ότι δεν θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια τοπική επιδημία, προκειμένου να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες του συστήματος υγείας μας κυρίως για την αντιμετώπιση των εισαγόμενων κρουσμάτων», είχε εξηγήσει.
«Τάγμα Covid»
Αποδείχθηκε αδύνατο να κρατήσει τον δείκτη R κάτω από το ένα και μέσα σε ένα μήνα πράγματι ήρθε αντιμέτωπη με μια τοπική επιδημία –η οποία συνεχίζει να εξαπλώνεται. Παρ’ όλα αυτά, η Shailaja πλέον τονίζει ότι «παρά το γεγονός ότι ήταν η πρώτη ινδική πολιτεία που εντόπισε κρούσμα κοροναϊού, ήδη από τον Ιανουάριο, η Κεράλα είναι η τελευταία που βίωσε επιδημική κορύφωση». Αυτό σημαίνει ότι είχε χρόνο να διπλασιάσει τον αριθμό των αναπνευστήρων στα κρατικά νοσοκομεία και να εκπαιδεύσει μια στρατιά εργαζομένων πρώτης γραμμής, τους οποίους αποκαλεί «τάγμα Covid».
Αυτοί οι εργαζόμενοι διενεργούν τεστ και κάνουν ιχνηλάτηση, ελέγχουν εκείνους που βρίσκονται σε καραντίνα ή έχουν εντολές αυτο-απομόνωσης και παρέχουν κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη στους ευάλωτους. Έχουν προσφέρει τρόφιμα σχεδόν σε 9 εκατ. ανθρώπους μέσα από 1.300 κοινωνικές κουζίνες και συνεχίζουν να διανέμουν τρόφιμα σε περισσότερα από 8 εκατ. νοικοκυριά.
Χαμηλοί δείκτες θνητότητας και νοσοκομεία με αντοχές
Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με ένα πακέτο οικονομικής στήριξης ύψους δύο δισεκατομμυρίων στερλίνων, έχουν αποδώσει καρπούς. Η Κεράλα έχει θρηνήσει λιγότερους νεκρούς κοροναϊού σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ινδική πολιτεία. Η αναλογία θανάτων-κρουσμάτων έφτασε στην κορύφωσή της τον Μάιο στο 0,8% και έκτοτε έχει πέσει σχεδόν στο μισό. Ο εθνικός μέσος όρος φτάνει το 1,5%. «Η Κεράλα είναι ένα από τα ελάχιστα μέρη στον κόσμο όπου η αναλογία θανάτων-κρουσμάτων μειώθηκε, ενώ η επιδημία ακόμη βρισκόταν σε κορύφωση», τονίζει η Shalaija.
Δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας που να χρησιμοποιούνται περισσότεροι από το ένα τέταρτο των αναπνευστήρων, ενώ την 1η Δεκεμβρίου λιγότερο από το 10% των ΜΕΘ ήταν κατειλημμένες. Αυτό δίνει στην Shalaija την αυτοπεποίθηση να δηλώνει πως ό,τι και αν ακολουθήσει, το σύστημα υγείας θα αντέξει.
«Η Κεράλα τα πήγε όσο καλύτερα μπορούσε»
Είναι βέβαιο ότι οι νέες λοιμώξεις στην Κεράλα υπο-καταγράφονται, όπως συμβαίνει (σε διαφορετικό βαθμό) σε ολόκληρη την Ινδία και τον υπόλοιπο πλανήτη. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι το 80% των τεστ κοροναϊού είναι τύπου rapid, δίνοντας γρήγορα αλλά πιο αμφίβολα αποτελέσματα σε σχέση με τα μοριακά τεστ αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης. Οι θάνατοι υπο-καταγράφονται επίσης και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό, υποστηρίζει ο οικονομολόγος υγείας Rijo John, του Κολεγίου Κοινωνικών Επιστημών Rajagiri στο Κόχι. «Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι η υπο-καταγραφή αγγίζει το 50%, ο δείκτης θνητότητας της πολιτείας παραμένει πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο», καταλήγει.
«Η Κεράλα τα πήγε όσο καλύτερα μπορούσε», σημειώνει από την πλευρά του ο Ramanan Laxminarayan, επιδημιολόγος του Κέντρου Δυναμικής, Οικονομικών και Πολιτικής των Ασθενειών στο Νέο Δελχί. Ο Jaideep Menon ειδικός σε θέματα δημόσιας υγείας του Ινστιτούτου Ιατρικών Επιστημών Amrita στο Κόχι, συμφωνεί. «Η Κεράλα δεν έκανε τίποτα εξαιρετικό», τονίζει. Απλώς, προσθέτει, έδειξε ότι οι περιορισμένοι πόροι, όταν αξιοποιούνται με προνοητικότητα, μπορούν να περιορίσουν την εξάπλωση του κοροναϊού σε έναν ευάλωτο πληθυσμό.
Η Shalaija έκανε μια σημαντική προσπάθεια, γνωρίζοντας ότι αν δεν κατάφερνε να περιορίσει το πανδημικό κύμα, η καταστροφή θα ήταν τεράστια. Για αυτό το λόγο, η ινδική Vogue την ανακήρυξε ηγέτιδα της χρονιάς τον περασμένο μήνα, μια τιμή που όπως λέει επιθυμεί να μοιραστεί με το προσωπικό της –που αποτελείται κυρίως από γυναίκες. Εξακολουθεί να περιμένει ενισχύσεις, με τη μορφή ενός αποτελεσματικού εμβολίου, το οποίο μέχρι στιγμής φαίνεται να προορίζεται μόνο για τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη. Όμως αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση.
Πηγή: Guardian