Μια σειρά έργων από όλο το φάσμα των τεχνών, οι «Μεταμφιέσεις», εμπνευσμένες από τη «Γραμμή του Ορίζοντος» του Χρήστου Βακαλόπουλου, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Εταιρείας Θεάτρου «Θέρος», κάνουν τη διαδικτυακή τους έναρξη την Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου. Οι «Μεταμφιέσεις», οι οποίες θα διαρκέσουν έως τον Ιούνιο του 2021, θα πραγματοποιούνται ψηφιακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας grammiorizontos.com, και δια ζώσης στον νεοσύστατο χώρο «Κάμιρος», όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Για την καλλιτεχνική ομάδα της «Θέρος», η «Γραμμή του Ορίζοντος» αποτελεί τα τελευταία πέντε χρόνια ένα κείμενο-πρόσκληση, να αναζητήσει νέους τρόπους και δρόμους στη θεατρική τέ-χνη. Μια θεατρική παράσταση από μόνη της, όμως, «δεν θα έστεκε στα πόδια της». Έπρεπε και η ίδια να αποτελέσει μια πρόσκληση για τη δημιουργία άλλων καλλιτεχνικών έργων. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα των «Μεταμφιέσεων», που επιχειρεί να δημιουργήσει ένα μωσαϊκό ικανό να αποτυπώσει τη θεματική και μορφική πληθωρικότητα του σπουδαίου έργου του Χρήστου Βακαλόπουλου. Το μυθιστόρημα μεταμφιέζεται σε παράσταση και αυτή με τη σειρά της σε ραδιοφωνική εκ-πομπή, σε έκθεση, σε ταινία, σε μουσική, σε συζητήσεις, φέρνοντας κοντά 14 ραδιοφωνικούς παραγωγούς, 11 εικαστικούς, 15 κινηματογραφιστές, 15 μουσικούς, φιλολόγους, λογοτέχνες και μελετητές σε ισάριθμα έργα βασισμένα στο εμβληματικό αυτό μυθιστόρημα.
Η «Γραμμή του Ορίζοντος», ωστόσο, χρειαζόταν έναν τόπο μη χαρακτηρισμένο θεατρικά, ικανό να φιλοξενήσει όλο το φάσμα των εκδηλώσεων και των δράσεων που τη συνιστούν. Ανεξάρτητα, λοιπόν, από τη διαδικτυακή της πλατφόρμα, που θα φιλοξενήσει ψηφιακά ένα μέρος τους, η Εταιρεία Θεάτρου «Θέρος» δημιούργησε τον παραπάνω τόπο από το μηδέν, για τη διά ζώσης συνάντηση με το κοινό, όταν αυτή θα είναι δυνατή.
Το «Κάμιρος», ένα πλοίο που κάποτε ήταν πόλη, έδωσε το όνομά του σε έναν χώρο στην Κυψέλη, που κι αυτός κάποτε με τη σειρά του θα δώσει τη θέση και το όνομά του σε κάτι άλλο. Έως τότε, όμως, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα πολιτισμικό κέντρο, ανοιχτό σε ανθρώπους με πολύ διαφορετικές αφετηρίες, αλλά με κοινές ανάγκες και αγωνίες. Η διαχείρισή του, άλλωστε, θα ταξιδεύει από καλλιτέχνη σε καλλιτέχνη. Κάθε έξι μήνες, την καλλιτεχνική του επιμέλεια θα αναλαμβάνει διαφορετικός δημιουργός ή/και καλλιτεχνική ομάδα, έχοντας την ελευθερία να συνθέσει ένα ρεπερτόριο βασισμένο στις δικές του/της αναφορές και καλλιτεχνικές επιθυμίες, και να αναπτύξει την έρευνά του/της στο πεδίο του θεάτρου και των άλλων τεχνών.
«Ανάγκη δική μας και πιθανόν πολλών ακόμη καλλιτεχνών, εξαιτίας της τρέχουσας παγκόσμιας συνθήκης και εν όψει της «επόμενης μέρας», δεν ήταν να φτιάξουμε έναν θεατρικό χώρο που θα στεγάσει τις παραστάσεις μας-η Αθήνα έχει ήδη πολλά και αξιόλογα θέατρα- αλλά να λειτουργήσουμε ένα δια-καλλιτεχνικό κέντρο, ευέλικτο και ικανό να μετασχηματίζεται, για να φιλοξενεί τις ιδέες του εκάστοτε καλλιτεχνικού υπεύθυνου. Με το παρόν εγχείρημα, όλοι εμείς στη «Θέρος» στρέφουμε την προσοχή μας στον άλλον: στον άλλον καλλιτέχνη, στον άλλο άνθρωπο, στον άλλο συνεργάτη και, κατ’ επέκταση, σ’ αυτόν τον άλλο ολόκληρο κόσμο, που ο καθένας από εσάς φέρει.
Δίνουμε χώρο στον άλλον, με την ελπίδα να μάθουμε καλύτερα ποιοι είμαστε εμείς, με την επιθυμία αυτό το συνεχώς αυξανόμενο αίσθημα μοναξιάς της εποχής μας, έστω και ελάχιστα, να καμφθεί. Βρισκόμαστε όλοι μας, κατά μία έννοια, στη μέση του ωκεανού και πλέουμε σε αδιαφανή νερά. Μακάρι το Κάμιρος να αποδείξει πως διατηρεί ακόμα τα χαρακτηριστικά του παλιού συνονόματού του πλοίου. Κι όταν, εν καιρώ, φανεί η στεριά, μακάρι το Κάμιρος να αντέξει τον μετασχηματισμό του σε πόλη».
Για την ώρα, η Εταιρεία Θεάτρου «Θέρος» κοιτάζει προς τη γραμμή του ορίζοντος, εκείνη την ευθεία-σημείο που ενώνει και ταυτόχρονα χωρίζει τον ουρανό απ’ τη θάλασσα. Που κάνει αισθητό το βάθος πεδίου μιας εικόνας και ταυτόχρονα του δίνει ένα όριο, ένα τέλος. Πρόκειται, βέβαια, για ένα όριο ψευδαισθητικό: η γραμμή του ορίζοντος μοιάζει με το τέλος του τοπίου που απλώνεται μπροστά, αλλά δεν είναι. Είναι τόσο υπαρκτή, όσο και όχι. Το μόνο πραγματικά υπαρκτό είναι το συμβάν της συνάντησης δύο διαφορετικών στοιχείων, που μεταμφιέζεται σε σημείο συνάντησης. Με τον ίδιο τρόπο και η «Γραμμή του Ορίζοντος» για όλη τη δημιουργική ομάδα της «Θέρος» δεν είναι παρά μια επιθυμία για συνάντηση μεταμφιεσμένη σε καλλιτεχνικό έργο.
Αναλυτικά το πρόγραμμα των δράσεων:
Ρ Α Δ Ι Ο Φ Ω Ν Ι Κ Ε Σ Ε Κ Π Ο Μ Π Ε Σ
Στη θέα μιας στατικής εικόνας, ο χρόνος διαστέλλεται· διαστέλλεται ο ρυθμός του, όχι η διάρκειά του. Μπροστά σε ένα τοπίο που αλλάζει αργά, οι λέξεις μεγαλώνουν· ακούγονται καλύτερα. Μια τέτοια στιγμή είναι τα απογεύματα: η εικόνα τους κυλάει σιγά σιγά, με αποτέλεσμα να προλαβαίνεις να σκεφτείς λίγο καθαρότερα. Αντιστεκόμενα στον χρόνο τα απογεύματα, αφήνουν χώρο στις λέξεις να απλωθούν. Κι ίσως ακριβώς επειδή τα απογεύματα ανήκουν στις λέξεις, να μας θυμίζουν αυτούς που λείπουν.
Στον παρόντα κύκλο ραδιοφωνικών εκπομπών*, ένα απόγευμα κάθε εβδομάδα, ένας καινούριος καλεσμένος παραλαμβάνει τη “Γραμμή του Ορίζοντος” και παραδίδει ένα επεισόδιο, μια δική του εκδοχή της Γραμμής. Την Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου, τις εκπομπές εγκαινιάζει η Ηλέκτρα Ελληνι-κιώτη, ενώ στις 30 Δεκεμβρίου αναλαμβάνει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης. Οι καλεσμένοι του Ιανουαρίου θα ανακοινωθούν σύντομα.
[Κάθε Τετάρτη από 23 Δεκεμβρίου 2020 έως 17 Μαρτίου 2021 στις 19.30]
Τιμή εισιτηρίου: 3€
*Οι εκπομπές είναι προηχογραφημένες και διατίθενται δωρεάν στους συνδρομητές μέσω της ιστο-σελίδας grammiorizontos.com.
Σ Υ Ζ Η Τ Η Σ Ε Ι Σ — Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α Τ Α
Επιμέλεια: Δήμητρα Δερμιτζάκη
Α) Τι εννοούμε με τον όρο «πνευματικότητα» γενικά αλλά και στην Τέχνη ειδικά; Πώς ορίζεται στη σύγχρονη εποχή και ποιοι από τους ορισμούς της συνομιλούν με τη σύγχρονη τέχνη; Μπορεί εν τέλει η πνευματικότητα σήμερα να είναι μια στάση επαναστατική; Κι αν ναι, τότε και κάθε καλλιτεχνικό δημιούργημα που συνομιλεί μαζί της, αποτελεί προϊόν μιας τέχνης επαναστατικής; Υπάρχει επαναστατική Τέχνη; Κι αν ναι, οδηγεί και αυτή “σ’ ένα άπειρο εδώ και τώρα, σ’ ένα αδηφάγο παρόν που δεν εξηγείται με τίποτα” και που “κάθε φορά που εξηγείται αρχίζει να ισχύει το αντίθετο” ;
Β) Μια βραδιά για τον Χρήστο Βακαλόπουλο, μέσα από τα μάτια των φίλων του. Μια βραδιά αφιερωμένη στο κέντρο του κόσμου. Το «γνωστό και άγνωστο , ορατό και αόρατο, κρυφό και φα-νερό» κέντρο του Χρήστου Βακαλόπουλου.
Γ) Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου και στη θέση που κατέχει στη σημερινή εποχή. Σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, ραδιοφωνικός παραγωγός, αρθρογράφος, συγγραφέας: ο δημιουργός Χρήστος Βακαλόπουλος ήταν μία πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας καλλιτέχνης-μωσαϊκό. Δύσκολα μπορεί κανείς να μιλήσει για μία από τις ιδιότητές του, χωρίς να λάβει υπόψιν τις υπόλοιπες. Με το συγκεκριμένο αφιέρωμα, η “Θέρος” επιθυμεί να συγκεντρώσει όλες τις ψηφίδες αυτού του ιδιαίτερου δημιουργού, ώστε να ξανασυνυπάρξουν όλες μαζί σε παρόντα χρόνο, ακριβώς όπως συνυπήρχαν μέσα του. Γιατί ο Χρήστος Βακαλόπουλος μπορεί αυτή τη στιγμή να λείπει, αλλά το έργο του εξακολουθεί να είναι παρόν με έναν τρόπο όλο και εντατικότερο. Σε αυτό το έργο, αν θέλει κανείς, μπορεί να αφήσει μήνυμα.
Δ) Από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης ως σήμερα. Από την αρχή της ανασυγκρότησης του ελληνικού έθνους ως σήμερα. Από τις απαρχές του ελληνικού διαφωτισμού, που χρονολογούνται λίγο αργότερα, ως σήμερα. Από αυτό το “τότε”, που μοιάζει σαν “πάντα” ως προς το ερώτημα “Τι είναι η ελληνικότητα;”. Από – Ως. Μια ενδιάμεση γραμμή. Μια γραμμή συνάντησης. Μια γραμμή ορίζοντος που συνθέτει δύο γαλάζια χρώματα. Το ένα, αναμνησιακό γαλάζιο, ενός μόνιμα διαφεύγοντος παρελθόντος. Το άλλο, το γαλάζιο ενός παρόντος, το οποίο προσπαθεί συνεχώς να ανασυνθέσει τον εαυτό του. Είναι η ελληνικότητα μόνο μνήμη και ανασύνθεση; Ποια είναι τα στοιχεία που τη συνθέτουν και πώς μπορείς να μιλήσεις για αυτά χωρίς να μιλήσεις για σένα; Γιατί “πρέπει να πεις τα πάντα, χωρίς να μιλήσεις κι ύστερα να εξαφανιστείς, αφήνεις μία σφραγίδα στη μνήμη κι ύστερα χάνεσαι, αυτό σήμαινε να είσαι Έλληνας μέχρι τον Ιούλιο του 1971”.
[Φεβρουάριος-Μάρτιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizon-
Π Α Ρ Α Σ Τ Α Σ Η
Η ταυτότητά της γράφει Ρέα Φραντζή. 32 χρόνων, μελαχρινή, ελαφρά ντυμένη. Αυτή τη στιγμή λείπει. Χιλιάδες χρόνια μετά την Αποκάλυψη. Τρεις μέρες από τότε που χώρισε με τον άντρα της. Πρώτη φορά βλέπει ζωντανή μπροστά στα μάτια της την ελληνική σημαία. Κανείς δεν προσέχει τη σημαία που στέκει αόρατη. Μόνο μια γυναίκα που μόλις χώρισε είναι σε θέση να την αντιληφθεί. Βγάζει τα μαύρα γυαλιά και ο ήλιος την τυφλώνει.
Το εμβληματικό κείμενο του Χρήστου Βακαλόπουλου θα αποτελέσει τη βάση για μια υβριδική παράσταση συνάντησης του θεάτρου με τις υπόλοιπες τέχνες. Για μια χώρα μεταμφιεσμένη σε γυναίκα που χωρίζει, χωρίς να ξέρει γιατί, που φεύγει για ένα αόρατο ελληνικό νησί˙ που δεν βουτάει στη θάλασσα, ώσπου να είναι έτοιμη να κολυμπήσει προς τη γραμμή του ορίζοντος˙ που δίνει μια εξήγηση λιγότερη.
Κείμενο: Χρήστος Βακαλόπουλος
Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη Δραματουργία: Δήμητρα Δερμιτζάκη Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Δήμητρα Λιάκουρα Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα Μουσική: Γρηγόρης Ελευθερίου Βίντεο: Μαρίλη Ζάρκου Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Ελεάννα Γεωργίου Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Κούρτη
Βοηθός Σκηνοθέτιδος: Ηρώ Σοφία Σμυρνιούδη
Βοηθός Σκηνογράφου – Artwork: Έλενα Μπούγου
Παίζουν: Στέλλα Βογιατζάκη, Γιώργος Βουρδαμής, Μαρία Μαμούρη. Σε βίντεο: Όλια Λαζαρί-δου.
[Μάρτιος 2021, Κάμιρος]
Μ Ο Υ Σ Ι Κ Η
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γρηγόρης Ελευθερίου
15 μουσικοί και μουσικά σύνολα σε ισάριθμες μουσικές δημιουργίες, που θα παρουσιαστούν σε τρεις διαφορετικές μουσικές βραδιές
“Δεν υπάρχει πια μουσική”, αναφέρεται χαρακτηριστικά στη “Γραμμή του Ορίζοντος”. Μία τόσο δυνατή πρόταση, που δεν μπορεί να αφήσει την φαντασία ήσυχη, πόσο μάλλον τη μουσική ενότητα των “Μεταμφιέσεων”. Τι θα συνέβαινε, αν πράγματι δεν υπήρχε πια μουσική, αν κρύφτηκε επειδή την υπερχρησιμοποιήσαμε, τη βλασφημήσαμε, τη θεωρήσαμε δεδομένη, την κάναμε δια-κόσμηση εσωτερικού κι εξωτερικού χώρου; Και πώς μπορεί να υπάρξει πάλι;
Η ερώτηση αυτή, αποτελεί κεντρικό πυρήνα των μουσικών “Μεταμφιέσεων”. Οι συνθέτες, οι μουσικοί και οι ακροατές καλούνται να μεταμφιεστούν, ώστε να μπορέσουν να κάνουν τη μουσική να εμφανιστεί ξανά. Για να συμβεί αυτό, πρέπει όντως να πιστέψουμε ότι δεν υπάρχει πια μουσική, δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτήν και συναντιόμαστε για να την προσδιορίσουμε συνθέτοντας, ακούγοντας ή παρατηρώντας την πραγματικά.
Αφήνοντας πίσω τον γρήγορο χρόνο, την υπερπληροφόρηση, τα ιλιγγιώδη scroll down, προσκαλούμαστε να δημιουργήσουμε μια ιεροτελεστία, σε ησυχία, να αφιερωθούμε στους ήχους και στο τι πραγματικά είναι για μας, σαν να μην υπήρξαν ποτέ πριν. Να τους γνωρίσουμε ξανά, να μας γνωρίσουμε ξανά. Ας μεταμφιεστούμε τις Πέμπτες, μπας και καταφέρουμε να εμφανίσουμε την μουσική. Ίσως υπάρξει πάλι. Ίσως αυτή η μεταμφίεση μας ταιριάζει περισσότερο από τις άλλες.
[Μάρτιος-Απρίλιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizon-
Ε Ι Κ Α Σ Τ Ι Κ Α
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Δήμητρα Λιάκουρα
{Μια έκθεση με τη συμμετοχή 11 εικαστικών, επιμελημένη από τη σκηνογράφο κι ενδυματολόγο Δήμητρα Λιάκουρα, εμπνευσμένη από το πλοίο που μεταφέρει τη Ρέα Φραντζή στην Πάτμο}
Αντλώντας έμπνευση από την- προσκυνηματικού τύπου- αναδρομή της Ρέας Φραντζή σε στιγμές της ζωής της, αλλά και σε μνήμες μιας Ελλάδας που αλλάζει και με όχημα ένα πλοίο που δεν υπάρχει πια, η έκθεση “Κάμιρος: ένα πλοίο με πορτοκαλιά φουγάρα” έχει ως πρόθεση να προσεγγίσει το δίπολο συλλογική-προσωπική μνήμη.
Η συνύπαρξη των διαφορετικών καλλιτεχνών και ως εκ τούτου έργων, στοχεύει σε ένα συνεχές πέρασμα από το έσω στο έξω, με την αφήγηση που δημιουργεί το αποσπασματικό. Κωνσταντινούπολη. Πάτμος. Πειραιάς. Κατάκολο. Βενετία.
[Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος 2021, Κάμιρος.]
Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Μαρίλη Ζάρκου
15 σκηνοθέτες σε ισάριθμες ταινίες μικρού μήκους θα παρουσιαστούν σε τέσσερις διαφορετικές βραδιές προβολών.
Περιβαλλόμαστε από κινούμενες εικόνες. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας γίνονται όλο και πιο γρήγοροι και αδυνατούμε να συγκρατήσουμε εικόνες που μας συγκινούν. Υπάρχουν όμως κά-ποιοι που αποκαλούν ακόμα τη Φωκίωνος Νέγρη Φώκα Νέγκρα και ξαφνικά, άθελά τους, παγώ-νουν τον χρόνο.
Με αφορμή το βιβλίο του Χρήστου Βακαλόπουλου “Η Γραμμή του Ορίζοντος”, καλούμε 15 δημιουργούς να παράξουν μια ταινία μικρού μήκους εμπνευσμένη από το βιβλίο και να διηγηθούν, μέσα από τη δική τους ματιά, μια ιστορία. Σημασία δεν έχει το μέσο που θα χρησιμοποιήσουν για τη δημιουργία της, σημασία έχει η ιστορία. Διότι όλοι έχουμε μερικά τιμαλφή κρυμμένα μέσα μας. Κάποιοι τα έχουμε καταχωνιάσει σε ένα συρτάρι, κάποιοι άλλοι τα έχουμε πάνω στο κομοδίνο. Καιρός να τα βγάλουμε προς τα έξω και να αρχίσουμε να τα μοιραζόμαστε, γιατί έτσι ξεκινούν νέοι διάλογοι. Και είναι εποχή που τους έχουμε ανάγκη.
[Απρίλιος-Μάιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]
