«Υγεία». Είναι ίσως η περισσότερο χρησιμοποιημένη λέξη στις ευχές που κάνουμε στους άλλους. Και φέτος, πιο πολύ από ποτέ, δεν υπήρξε ούτε μια ευχή που να μην την περιείχε. «Υγεία πάνω απ’ όλα» λένε οι άνθρωποι αυτές τις ημέρες της πανδημικής δυστοπίας.
Και πώς αλλιώς; Όταν έχεις 80 εκατομμύρια κρούσματα και 1,8 εκατ. νεκρούς, τι άλλο να ευχηθείς;
Όταν έχεις στην πατρίδα μας 135 χιλιάδες κρούσματα και 4.500 θύματα του κοροναϊού τι άλλο να ζητήσεις, παρά μόνο καλή υγεία;
Υγιείς, λοιπόν, όλοι και με υπομονή για να ξεπεράσουμε την πρωτοφανή, παγκόσμια κρίση που, σύμφωνα με πρόσφατα έρευνα, απασχολεί ίσως περισσότερο κι από τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα εμβόλια έφτασαν, θα τα κάνει ο πληθυσμός, κάποια στιγμή… «θα πάρουμε τη ζωή μας πίσω», όπως λέμε. Από ελπίδα ή από συνήθεια.
Θα είναι, όμως, ίδια η ζωή με αυτήν που είχαμε πριν; Ή μήπως όχι;
Και δεν μιλώ για τις ανοησίες περί παγκόσμιας συνωμοσίας, εμβολίου με τσιπάκια κι άλλες τέτοιες καφενόβιες συζητήσεις.
Μιλάω για την ανατροπή σε όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Για τις ανθρώπινες σχέσεις, για την οικονομία, για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ας τα πάρουμε από την αρχή.
Μετά από πόσα χρόνια ο άνθρωπος θα πάψει να φοβάται τον άλλον; Να τον αγκαλιάζει χωρίς υποψία ότι μπορεί να έχει «αρρώστια»; Να τον φιλάει χωρίς ενοχές, να πηγαίνει σπίτι του ή να κάνει πάρτι χωρίς το φόβο της… διασποράς;
Πότε θα αποκτήσει ξανά ο άνθρωπος την κοινωνική επαφή και θα θυμάται σαν ένα κακό όνειρο την… κοινωνική αποστασιοποίηση;
Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς, γιατί κανείς δεν τολμά να προβλέψει τι μας περιμένει. Όμως, η ουσία είναι ότι έχει χαθεί η επαφή, το άγγιγμα, η εκδήλωση της αγάπης. Ο φόβος έχει φωλιάσει στις καρδιές μας και δύσκολα θα ξεπεραστεί.
Χάος στην οικονομία
Και πάμε στην οικονομία. Παγκοσμίως, όχι μόνο στην Ελλάδα, το χρέος έχει εκτιναχθεί σε απίστευτα ποσοστά. Ούτε σε περιόδους πολέμου δεν υπήρξε τέτοια καταστροφή. Είναι ήδη πάνω από το 360% του παγκόσμιου ΑΕΠ και συνεχίζει.
Ολοι οι κλάδοι της οικονομίας έχουν πληγεί, οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες ρίχνουν χρήμα συνεχώς σε μια χοάνη, το χρέος αυξάνεται «πνίγει» τις οικονομίες και υποθηκεύει το μέλλον των επόμενων γενεών.
Δείτε τι γίνεται στη χώρα μας. Το 2018, μετά από μια δεκαετία καταστροφής και μνημονίων το χρέος ήταν στο 181% του ΑΕΠ. Φέτος ξεπερνά το 200% και συνεχίζει να καλπάζει σε μια οικονομία που στηρίζεται πλέον στα επιδόματα, τις επιστρεπτέες προκαταβολές και σε ό,τι σκαρφίζονται οι κυβερνώντες προκειμένου να μην καταρρεύσουν τα πάντα.
Και η επόμενη ημέρα; Όταν θα επανέλθει η κανονικότητα; Πόσα χρόνια θα χρειαστεί η Ελλάδα να αναπτύσσεται με 5% και 8% προκειμένου να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της;
Μήπως αυτή η οικονομική καταστροφή θα βαρύνει για ακόμη μια φορά τους εργαζόμενους, τις μικρές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες και γενικά τους ανθρώπους του μόχθου;
Ή μήπως είναι «κανονικότητα» να δίνεις 534 ευρώ σε κάποιον κι αφού αντέχει να περνά το μήνα με απίστευτες θυσίες να πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να γίνεται δια παντός;
Τι θα συμβεί με τις στρατιές ανέργων, με τους νέους που δεν βλέπουν προοπτική στη ζωή τους, με τους millennials οι οποίοι τώρα ανέλαβαν τις τύχες τους και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν ακόμη και στα βασικά;
Θα αποτελέσει η υγειονομική πανδημία την αφορμή για να σηκώσουν νέα βάρη τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αυτοί που δουλεύουν και παράγουν; Θα στηριχθούν οι τράπεζες, οι μεγάλες επιχειρήσεις, όσοι συσσωρεύουν πλούτο εν μέσω κοροναϊού, και θα πληρώσουν και πάλι όσοι πλήρωσαν και στη δεκαετία των μνημονίων;
Ανθρώπινα δικαιώματα
Και πάμε στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ακούμε με απάθεια πλέον ότι είναι φυσιολογικό να μπουκάρει ο εισαγγελέας με τον αστυνόμο στο σπίτι μας να δει αν είμαστε 9 μαζί. Γιατί αν είμαστε 10 πρέπει να κρύψουμε έναν στο υπόγειο, όπως έκαναν στην Κατοχή.
Είναι φυσιολογικό να πλακώνεται η αστυνομία με κόσμο στις πλατείες; Είναι νορμάλ να μιλάμε για ατομική ευθύνη, για κλείσιμο στο σπίτι, για απομόνωση και για social distancing;
Δηλαδή όλα όσα οδηγούν στην κατάργηση της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, των κοινών, κοινωνικών αγώνων για μια καλύτερη κοινωνία είναι φυσιολογικά;
Ο καθένας από το σπίτι, μόνος του, θα διεκδικήσει καλύτερη παιδεία, υγεία, ασφάλιση, ελευθερία και δημοκρατία;
Και πόσο αδιάφοροι μπορούμε να μένουμε απέναντι σε εφιαλτικά, οργουελικά σκηνικά όπου η παγκόσμια κινητικότητα θα βασίζεται στην… υγειονομική καθαρότητα;
Όλα αυτά τα δημιουργεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, η πανδημία του κοροναϊού.
Η απώλεια της ανθρώπινης επαφής, η οικονομική καταστροφή και η καταπάτηση κατακτήσεων και ελευθεριών είναι απότοκος της κρίσης που ζούμε.
Είναι η νέα βαρβαρότητα «που τη βλέπω να ’ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις», είπε ο Οδυσσέας Ελύτης
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα επιτρέψουμε στην πανδημία και σε όσους θέλουν να την εκμεταλλευτούν να κλέψουν τη ζωή μας και να μην την επιστρέψουν ποτέ φυσιολογική.
Γιατί όπως είπε ο μεγάλος Ελύτης στη «Μαρί Νεφέλη: «όταν η συμφορά συμφέρει, λογάριαζέ την για πόρνη».
