Συγκρούσεις, δακρυγόνα, ξυλοδαρμοί, συλλήψεις: το 2021 ξεκίνησε με μεγάλη αναταραχή στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου όπου εδώ και λίγες ημέρες περισσότεροι από χίλιοι φοιτητές διαδηλώνουν καθημερινά διαμαρτυρόμενοι για τον διορισμό ως πρύτανη ενός φίλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η ξαφνική τοποθέτηση του Μελίχ Μπουλού, στελέχους του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), προκάλεσε την οργή των φοιτητών, πρώην και νυν, αλλά και των καθηγητών αυτού του πανεπιστημίου στο οποίο σπουδάζει η ελίτ της Τουρκίας. «Το πανεπιστήμιο είναι δικό μας», «Δεν θέλουμε κοσμήτορα-αλεξιπτωτιστή» φώναζαν οι διαδηλωτές πριν τους διαλύσει η έφοδος των αστυνομικών οι οποίοι έκαναν δεκάδες συλλήψεις. «Η αστυνομία βάζει χειροπέδες στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου», έγραψε η εφημερίδα «Cumhuriyet», ενώ ο σκιτσογράφος απέδωσε τον Μπουλού ανεβασμένο σε άλογο και κρατώντας σημαία του ΑΚΡ έτοιμο να «κατακτήσει» αυτό το παλιό παιδαγωγικό ίδρυμα. Εχοντας ιδρυθεί το 1863, το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου είναι ένα από τα πλέον έγκυρα στην Τουρκία. Τα μαθήματα γίνονται στα αγγλικά και ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής ελίτ σπουδάζει εκεί.
Ο διορισμός του νέου πρύτανη με προεδρικό διάταγμα σόκαρε τον ακαδημαϊκό κόσμο και πολλοί πιστεύουν ότι αποτελεί την αρχή του τέλους για το κύρος και την ξεχωριστή θέση του Πανεπιστημίου στην τουρκική ακαδημαϊκή κοινότητα. «Οι πρυτάνεις πρέπει να επιλέγονται όχι να διορίζονται», ανέφερε σε ανακοίνωση ομάδα καθηγητών, επικρίνοντας τον νεοδιορισθέντα ως κάποιον που «είναι εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας», κάτι που δεν έχει ξαναγίνει «από την εποχή του στρατιωτικού πραξικοπήματος το 1980».
Μεγάλες επιπτώσεις
Ομως και η απόπειρα πραξικοπήματος που έγινε το 2016 φαίνεται ότι είχε μεγάλες επιπτώσεις στην τουρκική κοινωνία. Διωγμοί ξεκίνησαν σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας με περισσότερους από 6.000 καθηγητές να απολύονται με διάταγμα, χωρίς έρευνα ή πιθανότητα έφεσης και τα διαβατήριά τους να κατάσχονται – με την κατηγορία ότι υποστήριζαν τον ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν θεωρεί ότι βρισκόταν πίσω από την απόπειρα.
Κατόπιν ο πρόεδρος Ερντογάν βρήκε την ευκαιρία να διεκδικήσει για λογαριασμό του την εξουσία να διορίζει πρυτάνεις, άσχετα με την άποψη του ακαδημαϊκού κόσμου. Από τους 27 πρυτάνεις που ορίστηκαν με διάταγμα τα τελευταία χρόνια, οι 20 προέρχονται από το κυβερνών κόμμα. Στο παρελθόν το διοικητικό συμβούλιο κατάρτιζε μια λίστα με υποψήφιους και την πρότεινε στον πρόεδρο, ο οποίος είχε την τελική επιλογή. Από εδώ και στο εξής, ο πρόεδρος επιλέγει όποιον επιθυμεί εκείνος.
Ηδη από το φθινόπωρο του 2016 ο Μεχμέτ Οζκάν, ένας φιλοκυβερνητικός καθηγητής, είχε ορισθεί πρύτανης στη θέση του ακαδημαϊκού που είχε επιλεγεί από τους συναδέλφους του λίγες ημέρες πριν από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος. «Ο Ερντογάν ήθελε να πλέξει τον ιστό του γύρω από τα πανεπιστήμια εδώ και πολύ καιρό», δηλώνει καθηγητής στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde». «Οι διαμαρτυρίες ήρθαν αργά. Το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου έχασε την αυτονομία του το 2016, όταν ο Ερντογάν επέβαλε τον εκλεκτό του. Και όταν η αστυνομία επενέβη στον πανεπιστημιακό χώρο δύο χρόνια αργότερα για να διαλύσει διαδήλωση, με έρευνες στους κοιτώνες και φυλάκιση των διαμαρτυρόμενων φοιτητών, εκείνος ο πρύτανης δεν είχε τη δύναμη να πει οτιδήποτε. Ο Ερντογάν παίρνει την εκδίκησή του από τη φιλοδυτική ελίτ για την οποία το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου αποτελεί σύμβολο, λόγω της αδυναμίας του να προωθήσει ένα σχέδιο πολιτιστικής ηγεμονίας», σχολιάζει ο ακαδημαϊκός Αχμέτ Ινσέλ.
