Περιζήτητα τα γερμανικά όπλα σε περιοχές μεγάλων και μικρότερων κρίσεων

Tα γερμανικά όπλα είναι περιζήτητα. Ειδικά για την Ελλάδα που ήταν στο παρελθόν καλός πελάτης της γερμανικής πολεμικής βιομηχανίας, το ζήτημα των γερμανικών υποβρυχίων, τα οποία συμφώνησε να προμηθευτεί η Τουρκία, εξελίσσεται και σε αγκάθι των ελληνογερμανικών σχέσεων, μετά την πρόσφατη κρίση που προκάλεσε η τουρκική επιθετικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει αναστολή της παράδοσης των υποβρυχίων, αν όχι ματαίωση της συμφωνίας της Τουρκίας για έξι υπερσύγχρονα υποβρύχια τύπου «214» με τη γερμανική εταιρεία ThyssenKrupp Marine Systems.

Το Βερολίνο επικαλείται το επιχείρημα ότι πρόκειται για παλιά συμφωνία που υπεγράφη το 2009 από άλλη κυβέρνηση, ενώ ο σημερινός κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανικής Ενωσης – Σοσιαλδημοκρατών ακολουθεί «αυστηρή περιοριστική» πολιτική για τις εξαγωγές όπλων. Πράγματι, μετά το 2019, που ήταν χρονιά-ρεκόρ για τις γερμανικές εξαγωγές όπλων, μειώθηκαν αισθητά οι εγκρίσεις εξαγωγών που αποφάσισε η γερμανική κυβέρνηση την περασμένη χρονιά. Θα συνεχιστούν όμως και τα επόμενα χρόνια οι εξαγωγές όπλων στην πιο εύφλεκτη περιοχή του πλανήτη, σε χώρες της Μέσης Ανατολής.

Ειδικότερα, η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε το 2020 εξαγωγές όπλων αξίας άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ σε χώρες, οι οποίες εμπλέκονται στις εμπόλεμες συγκρούσεις στην Υεμένη και τη Λιβύη. Αυτό προκύπτει από την απάντηση που έδωσε το αρμόδιο γερμανικό υπουργείο Οικονομίας σε ερώτηση του βουλευτή των Πρασίνων, Ομνιντ Νούριρουπ.

Τη χρονιά που πέρασε, ο μεγαλύτερος πελάτης γερμανικών οπλικών συστημάτων ήταν η Αίγυπτος, για την οποία μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου 2020 είχαν εγκριθεί εξαγωγές όπλων αξίας 752 εκατομμυρίων ευρώ. Η δεύτερη χώρα στον κατάλογο είναι το Κατάρ (305,1 εκατ. ευρώ) και ακολουθούν με απόσταση τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (51,3 εκατ. ευρώ), το Κουβέιτ (23,4 εκατ. ευρώ) και η Τουρκία (22,9 εκατ. ευρώ). Μικρότερες εξαγωγές όπλων εγκρίθηκαν επίσης για την Ιορδανία (1,7 εκατ. ευρώ) και το Μπαχρέιν (1,5 εκατ. ευρώ).

Οι παραπάνω χώρες εμπλέκονται τουλάχιστον σε έναν από δύο μακροχρόνιους πολέμους. Στην Υεμένη, η Σαουδική Αραβία ηγείται ενός μετώπου χωρών (Αίγυπτος, Κουβέιτ, Ιορδανία, Μπαχρέιν) που μάχονται στο πλευρό της κυβέρνησης εναντίον των ανταρτών «Χούτι», οι οποίοι υποστηρίζονται από το Ιράν. Στον εμφύλιο της Λιβύης εμπλέκονται άμεσα το Κατάρ και η Τουρκία που στηρίζουν τον πρωθυπουργό Φαγέζ αλ Σάρατζ και αφετέρου τα Εμιράτα και η Αίγυπτος στηρίζοντας τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ. Η γερμανική κυβέρνηση μεσολαβεί με τη «διαδικασία του Βερολίνου» με πρωταρχικό στόχο την τήρηση του εμπάργκο όπλων. Ωστόσο συνεχίζεται η τροφοδότηση όπλων στα εμπόλεμα μέρη της Λιβύης τόσο από την Τουρκία όσο και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η Σαουδική Αραβία είναι σήμερα η χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές όπλων παγκοσμίως. Αλλά η Γερμανία σταμάτησε κάθε εξαγωγή όπλων στη Σαουδική Αραβία από το 2018, μετά τη δολοφονία του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Εκτοτε το γερμανικό εμπάργκο όπλων στη χώρα αυτήν ανανεώνεται κάθε χρόνο και ανανεώθηκε μέχρι το τέλος του 2021.

Το 2019 η γερμανική κυβέρνηση υιοθέτησε αυστηρότερο πλαίσιο για τις εξαγωγές όπλων, με την αυτοδέσμευση για «περιοριστική» πολιτική εξαγωγών σε χώρες εκτός ΕΕ και ΝΑΤΟ. Με πίεση των Σοσιαλδημοκρατών, η περιοριστική αυτοδέσμευση περιελήφθη στην κυβερνητική συμφωνία της σημερινής κυβέρνησης Μέρκελ. Ο πολιτικός των Πρασίνων, Ομνιντ Νούριρουπ, ασκεί σκληρή κριτική στις εξαγωγές γερμανικών όπλων σε χώρες της περιοχής, τα οποία καταλήγουν στον πόλεμο της Υεμένης. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της Λιβύης. Παρά την κυβερνητική συμφωνία, «μεταξύ λόγων και έργων της γερμανικής κυβέρνησης υπάρχει κενό σεληνιακού κρατήρα», λέει ο Νούριρουπ.

Ειδικά για την Τουρκία, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, η Γερμανία είχε περιορίσει δραστικά τις εγκρίσεις εξαγωγών όπλων από τα 83,9 εκατομμύρια το 2016 στα 12,9 εκατομμύρια το 2018. Οι πραγματικές εξαγωγές όπλων στην Τουρκία, ωστόσο, έφτασαν τα 243 εκατομμύρια το 2018 και τα 345 εκατομμύρια το 2019, όπως αναφέρεται σε απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης στη Σεβίμ Νταγκντελέν, βουλευτή του κόμματος «Η Αριστερά». Η Νταγκντελέν άσκησε επανειλημμένα κριτική στις εξαγωγές γερμανικών όπλων στην Τουρκία, και ειδικά τα έξι υπερσύγχρονα υποβρύχια.

Απαντώντας έμμεσα και στο σχετικό αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας απέρριψε τη γενική διακοπή εξαγωγών όπλων στην Τουρκία. «Στρατηγικά, δεν το θεωρώ αυτό ως τον ορθό δρόμο», δήλωσε ο Μάας σε συνέντευξή του στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (22/12/2020), «κάτι τέτοιο δεν θα ήταν και τόσο εύκολο έναντι ενός νατοϊκού εταίρου», επιχειρηματολόγησε ο Μάας, παραπέμποντας στο προηγούμενο που ο νατοϊκός εταίρος Τουρκία, επειδή δεν έλαβε άλλους πυραύλους από τις ΗΠΑ, αγόρασε στη συνέχεια πυραύλους από τη Ρωσία.