Ραντεβού στις 6.30 σήμερα το απόγευμα έχει δώσει στους δημοσιογράφους ο Ματέο Ρέντσι, προκειμένου να παρουσιάσει το σενάριό του για το επόμενο επεισόδιο της υφέρπουσας κυβερνητικής κρίσης στην Ιταλία. Στη συνέντευξη Τύπου που έχει προαναγγείλει, ο πρώην επικεφαλής των Δημοκρατικών και πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει τις αποφάσεις του αναφορικά με τη συνέχιση ή μη της παρουσίας της Italia Viva – του κόμματος του οποίου ηγείται σήμερα ο Ρέντσι – στον συνασπισμό του Τζουζέπε Κόντε.

Προηγήθηκε, μετά από μία πολύωρη συνεδρίαση που διήρκεσε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, η έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο του «εθνικού σχεδίου» για την αξιοποίηση των 209 δισ. ευρώ που αναλογούν στην Ιταλία από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ (στα οποία θα προστεθούν και άλλα 134 δισ. από ίδιους πόρους). Ήταν κάτι, εξάλλου, που είχε ζητήσει και ο πρόεδρος της δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, καλώντας τους εταίρους να λύσουν μετά τις όποιες διαφορές τους.

Η έγκριση, όμως, δεν ήταν ομόφωνη. Η αποχή των δύο υπουργών του κόμματος του Ρέντσι έδειξε πως δεν πείστηκαν από τις αλλαγές που έκανε ο πρωθυπουργός την τελευταία στιγμή – ανάμεσά τους και τον διπλασιασμό των κονδυλίων για την ενίσχυση του κλάδου της υγείας.

Η αλήθεια είναι πως οι περισσότερες εκτιμήσεις κλίνουν προς το σενάριο του «διαζυγίου». Επί της ουσίας, ωστόσο, αυτό που συμβαίνει παραπέμπει στο «πολύ κακό για το τίποτα». Κι αυτό διότι ακόμη και στην περίπτωση που αποφασίσει να άρει την εμπιστοσύνη του, το πιθανότερο είναι ότι ο Κόντε δεν θα δυσκολευτεί ιδιαιτέρως να βρει νέους συμμάχους, που θα του διασφαλίζουν την πλειοψηφία σε βουλή και γερουσία.

Τα αίτια του (πιθανού) διαζυγίου

Είναι κάτι που παραδέχεται και ο ίδιος ο Ρέντσι, άλλωστε, δηλώνοντας ότι είναι έτοιμος να αναλάβει τον ρόλο που του αναλογεί σε μια δημοκρατία, ως αντιπολίτευση. Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει, λοιπόν, είναι το εξής: Ποιος είναι ο τόσο σοβαρός λόγος που τον αναγκάζει να κηρύξει «αντάρτικο» και μάλιστα σε μια στιγμή που η δημοφιλία του Κόντε παραμένει υψηλή (άνω του 60%), ενώ οι δημοσκοπήσεις δίνουν στον ίδιο και το κόμμα του ένα ποσοστό που μετά βίας φτάνει στο 3%;

Επισήμως, αυτό που ανακοινώνεται από όλες τις πλευρές είναι πως έχει ανακύψει μια θεμελιακή συμφωνία στους κόλπους της κυβέρνησης γύρω από δύο ζητήματα, τα οποία επικαλείται ο Ρέντσι: Αφενός, το «έλλειμμα» στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και τις διαρθρωτικές επενδύσεις και αλλαγές. Και, αφετέρου, την κατηγορηματική άρνηση του ενός από τους δύο μεγάλους εταίρους, του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, να ζητήσει η Ιταλία επιπλέον δάνειο από τον ESM.

Σημειώνεται ότι η «δεξαμενή» του ESM είναι διαθέσιμη σε όλα τα κράτη της ευρωζώνης, μετά τις σχετικές αποφάσεις που ελήφθησαν πέρυσι. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, κανένα να έχει υποβάλει σχετικό αίτημα, καθώς οι κυβερνήσεις τους, έχοντας την οδυνηρή εμπειρία των μνημονίων, φοβούνται την περαιτέρω αύξηση του δημόσιου χρέους και τους όρους που θα τεθούν.

Το βλέμμα στην επόμενη ημέρα

Με βάση και αυτά, μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο μυαλό του Ρέντσι υπάρχουν οι εξής στόχοι: Από τη μία, να κατοχυρωθεί ως το «καλό παιδί» των Βρυξελλών, μιας και τα θέματα που προβάλει κινούνται πιο κοντά στις (ανεπίσημες) ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες σε σύγκριση με την πολιτική της κυβέρνησης Κόντε.

Από την άλλη, επιδιώκει να μην εκχωρήσει το δικαίωμα άσκησης αντιπολίτευσης «μονοπωλιακά» στην ιταλική Δεξιά – από την εθνικιστική, ξενοφοβική Λίγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι και τα ακροδεξιά Αδέλφια της Ιταλίας μέχρι την ευρισκόμενη σε παρακμή Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι.

Δεν αποκλείεται, μάλιστα, αυτή η δεύτερη πλευρά να είναι ελκυστική και για το ιταλικό πολιτικό κατεστημένο, που ασφαλώς γνωρίζει ότι μετά το πέρας της κρίσης της πανδημίας οι κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις θα είναι πολλές και η χώρα θα έχει ανάγκη από κυματοθραύστες.