Το Ισραήλ, το Ιράν και ο διαρκής κίνδυνος πολέμου

Ο κίνδυνος να ξεσπάσει μια στρατιωτική σύρραξη ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν δεν είναι καινούριος. Δεν είναι λίγοι, εξάλλου, εκείνοι που υποστηρίζουν ότι χωρίς να ξεκαθαρίσει το τοπίο ανάμεσα στους δύο ισχυρούς «παίκτες», αλλά και τη Σαουδική Αραβία, δεν υπάρχει περίπτωση να επέλθει… τάξη στη Μέση Ανατολή.

«Η σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν θα είναι φέτος το βασικό μέτωπο στη Μέση Ανατολή», προέβλεπε για του λόγου το αληθές, στις 2 Ιανουαρίου 2020, ανάλυση της Deutsche Welle. Επειδή, όμως, το 2020 τελείωσε χωρίς ο πολυσυζητημένος πόλεμος να ξεσπάσει, θα μπορούσε άραγε κανείς να ισχυριστεί πως δεν έχει συμβεί κάτι που να μας κάνει να πιστεύουμε ότι υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες αυτό να συμβεί φέτος. Ή μήπως έχει συμβεί και υπάρχουν;

Η αλήθεια είναι ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει «πολιτικό κενό» – όπως αυτή που διανύουμε μετά τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου και θα διαρκέσει και για μερικές εβδομάδες μετά την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν, την ερχόμενη Τετάρτη 20 Ιανουαρίου – προσφέρονται για «τυχοδιωκτισμούς»: Για επιδείξεις δύναμης, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, προσπάθεια κατοχύρωσης κεκτημένων, εκτόξευση κατηγοριών και απειλών, ακόμη και για «θερμά επεισόδια».

Η επιδρομή και τα σενάρια

Με τον τρόπο αυτό, άλλωστε, ερμήνευσαν αρκετοί τη νέα επιδρομή που πραγματοποίησαν αυτή την εβδομάδα οι ισραηλινές δυνάμεις εναντίον ιρανικών (κυρίως) στόχων στην ανατολική Συρία. Κι αυτό διότι ενώ ήταν η πολλοστή στρατιωτική επιχείρηση στο έδαφος της χώρας – μόνο το 2020, τα επίσημα στοιχεία του Ισραήλ κάνουν λόγο για 20 – τοπικά μέσα αναφέρουν ότι ήταν η πιο σφοδρή εδώ και τουλάχιστον μία διετία.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι καθώς τα διάφορα επιτελεία προσπαθούσαν να καταλάβουν εάν πίσω από την παραπάνω εξέλιξη κρύβεται κάποια ουσιώδης αλλαγή στάσης εκ μέρους του Μπέντζαμιν Νετανιάχου ή αν πρόκειται απλώς για μια κίνηση με το βλέμμα στραμμένο στις εκλογές του Μαρτίου (τις τέταρτες σε δύο χρόνια), ήρθε ένα δημοσίευμα που έδωσε τροφή στα σενάρια και μας έκανε να θυμηθούμε ότι «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά».

Σε πρωτοσέλιδο άρθρο της, η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία ημερήσια εφημερίδα του Ισραήλ, η Israel Hayom, ανέφερε ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ επανεξετάζει τα στρατιωτικά της σχέδια που αφορούν μια ενδεχόμενη σύρραξη με το Ιράν. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ – το οποίο, πάντως, δεν ανέφερε τις πηγές του – η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων επεξεργάζεται τρεις επιλογές για «να υπονομεύσει τις πυρηνικές προσπάθειες του Ιράν ή, εάν απαιτηθεί, να αντιμετωπίσει την ιρανική επιθετικότητα», προσθέτοντας ότι αυτές θα παρουσιαστούν σύντομα στην κυβέρνηση. Παράλληλα, παρατίθεται δήλωση του νυν εταίρου του Νετανιάχου και υπουργού Αμυνας, Μπένι Γκαντζ, ότι «το Ισραήλ είναι αναγκασμένο να έχει τη στρατιωτική επιλογή διαρκώς πάνω στο τραπέζι».

Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σενάρια ή ρεπορτάζ περί επικείμενου χτυπήματος – απροειδοποίητου, αστραπιαίου και καταστροφικού – του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και τους Φρουρούς της Επανάστασης. Τώρα, όμως, φαίνεται να υπάρχει όντως ανησυχία για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια «στροφή» του Μπάιντεν και των ΗΠΑ (η οποία έχει πρακτικά προαναγγελθεί), με στόχο να τεθεί ξανά σε ισχύ η συμφωνία η οποία υπογράφηκε το 2015 και την οποία κατήγγειλε ο Τραμπ.

Οι κινήσεις της Τεχεράνης

Πρόκειται για ανησυχία η οποία εντείνεται από δύο ακόμη διαπιστώσεις: Αφενός, ότι η Τεχεράνη ενισχύει και εκσυγχρονίζει συστηματικά τις ένοπλες δυνάμεις της, όπως φαίνεται και στις ασκήσεις που πραγματοποιεί ολοένα πιο συχνά. Και αφετέρου, ότι επιταχύνει το πυρηνικό της πρόγραμμα, έστω κι αν και εξακολουθεί να απέχει πολλά χρόνια από την απόκτηση ατομικής βόμβας, όπως διαβεβαιώνει η ΙΑΕΑ.

Μπορούν όλα αυτά να φέρουν πιο κοντά τη στρατιωτική σύρραξη; Ή έχουν στόχο να ενισχύσουν τις διαπραγματευτικές θέσεις και τις συμμαχίες κάθε πλευράς ενόψει της αναμενόμενης παρέμβασης των ΗΠΑ του Μπάιντεν;

Υπενθυμίζεται πως η Τεχεράνη, δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών, κατηγόρησε στις 3 Ιανουαρίου τους Ισραηλινούς ότι σχεδιάζουν μια προβοκάτσια σε βάρος των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή για να «σύρουν» σε πόλεμο τον Τραμπ πριν από τη λήξη της θητείας του. Πέρα από την απάντηση που έδωσε τότε ο ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Γιουσούφ Στάινιτζ – «πρόκειται απολύτως για ανοησίες» – το σενάριο δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται στην πράξη.

Στο θέμα αυτό, ωστόσο, ποτέ δεν μπορεί κανείς να είναι βέβαιος για το τι θα συμβεί αφού πέσει η νύχτα…