Και τώρα χωρίς Τραμπ: H γερμανική «ακτινογραφία» των QAnon

Είναι 6 Ιανουαρίου του 2021, 19.31 ώρα Γερμανίας. Στην Ουάσιγκτον τα πλήθη έχουν εισβάλει στο Καπιτώλιο. Μέσω της πλατφόρμας Telegram μία Γερμανίδα στέλνει μήνυμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης, που αποπνέει ενθουσιασμό: «Αγωνίζονται στο Καπιτώλιο ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΕΜΑΣ. ΠΟΣΟ ΘΑΡΡΑΛΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. ΕΥΧΑΑΑΑΑΑΡΙΣΤΟΥΜΕ». Ακολουθούν τρία emoji καρδούλες. Το μήνυμα προέρχεται από τη γερμανική ομάδα Q Patrioten 24, την οποία παρακολουθεί εδώ και μήνες η Deutsche Welle. Σε αυτή την πλατφόρμα ανταλλάσσουν απόψεις οπαδοί του Τραμπ. Θεωρούν ότι το είδωλό τους στην πραγματικότητα δεν έχασε τις εκλογές, αλλά έπεσε θύμα εκλογικής απάτης από μία ελίτ παιδόφιλων πολιτικών, που διαπλέκονται με διεφθαρμένους επιχειρηματίες και αναξιόπιστα μέσα ενημέρωσης, τα οποία διακινούν fake news.

«Είναι αληθινοί πατριώτες, δεν ανέχονται να τους παίρνουν τη γη τους», λέει ένας άλλος. Τα μέλη της ομάδας ανταλλάσσουν φωτογραφίες και βίντεο. Κοινό συμπέρασμα: Ο λαός θέλει Τραμπ, όχι Μπάιντεν. Την επόμενη μέρα γίνεται γνωστό ότι πέντε άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα έκτροπα στην Ουάσιγκτον. Ασυνήθιστη σιωπή στο γκρουπ Q Patrioten 24. Το μεσημέρι όμως μεταδίδεται βιντεοσκοπημένο μήνυμα 17 λεπτών. Η ταυτότητα του αποστολέα είναι γνωστή στην DW. Στο chat συμμετέχει ως Connectis, είναι administrator και μάλλον το πιο ενεργό μέλος της ομάδας. Στην πραγματική του ζωή είναι, κατά πάσα πιθανότητα, μεσίτης ακινήτων κοντά στο Βερολίνο. Κάνει λόγο για «showdown», για «τελική αναμέτρηση που τώρα αρχίζει», για τη «μεγαλύτερη εκλογική απάτη στην ιστορία της ανθρωπότητας». Λέει ότι ο Μπάιντεν είναι απατεώνας, δεν θα γίνει ποτέ πρόεδρος και θα φροντίσουν γι αυτό όχι μόνο ο Τραμπ, αλλά και «άλλοι πατριώτες, που βρίσκουμε στον στρατό».

Μικρή, αλλά καλά δικτυωμένη ομάδα

Πάνω από 2.700 μέλη αριθμούν οι Q Patrioten 24. Δεν είναι από τις μεγαλύτερες ομάδες του γερμανικού Telegram, ωστόσο είναι πολύ δραστήριοι και η ομάδα συνεχώς μεγαλώνει. Ο ένας στους δύο συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις, σχολιάζοντας κυρίως τις αμερικανικές εκλογές, την πανδημία του κορωνοϊού (την οποία οι περισσότεροι αρνούνται) και την καμπάνια του εμβολιασμού. Δεν λείπουν τα μηνύματα με αντισημιτικό περιεχόμενο. Κατά τα λεγόμενά τους, πολλά μέλη της ομάδας συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις των αρνητών της πανδημίας. Κάποιοι από αυτούς έδωσαν το παρών στην απόπειρα εισβολής στη Γερμανική Βουλή τον Αύγουστο του 2020. Σε αυτούς μάλλον περιλαμβάνεται και ο Connectis. Αυτό τουλάχιστον υποδεικνύουν τα metadata από τα βίντεο που ανέβασε στο διαδίκτυο από το κινητό του τη μέρα εκείνη. Σύμφωνα με έρευνα της DW στην ομάδα συμμετέχουν άτομα από όλες τις κοινωνικές ομάδες, άνδρες και γυναίκες. Πρόκειται για επιχειρηματίες, τραπεζικούς υπαλλήλους, μικρομεσαίους επιτηδευματίες, ηθοποιούς. Τα μέλη των Q Patrioten 24 κοινοποιούν μηνύματα από άλλα 300 γκρουπ που πρόσκεινται φιλικά στους QAnon, το αμερικανικό κίνημα συνομωσιολόγων που μάχεται υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ και κατά των «παιδόφιλων» Δημοκρατικών. Επίσης συνδέονται με 5.000 γκρουπ συνομωσιολόγων, αρνητών του κορωνοϊού, αλλά και ακροδεξιών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η ομάδα Q Patrioten 24 καταφέρνει να περάσει τα μηνύματά της σε περίπου 200.000 άτομα.

Αν εξαιρέσουμε τον αγγλόφωνο χώρο, είναι η μεγαλύτερη κοινότητα παγκοσμίως με δεσμούς στους QAnon. Κύρια αίτια για τη συνεχή διεύρυνση της ομάδας θεωρούνται η πανδημία του Covid-19 και η αντίδραση του κράτους. Όσο ενισχύονται τα περιοριστικά μέτρα, τόσο μεγαλώνει το ενδιαφέρον για περιεχόμενο που σχετίζεται με τους QAnon. «Η πανδημία προκαλεί μία αβεβαιότητα πρωτόγνωρη για τους περισσότερους», λέει η Σιμόνε Ράφαελ, συνεργάτις του ιδρύματος Αμαντέου Αντόνιο στο Βερολίνο. «Το αφήγημα της συνομωσίας προσφέρει μία εξήγηση και δίνει μία αίσθηση ελέγχου. Ιδιαίτερα ελκυστικό για τα μέλη της QAnon είναι το στοιχείο της συμμετοχής. Πρόκειται για μία Open Source συνομωσία, όπου ο καθένας συμμετέχει, δίνει τη δική του ερμηνεία και κατ’ αυτόν τον τρόπο βυθίζεται στη συνομωσία ακόμη περισσότερο». Όλα αυτά μέσω της πλατφόρμας Telegram με έδρα στο Ντουμπάι, που πολύ σπάνια επιβάλλει κυρώσεις λόγω του περιεχομένου των μηνυμάτων.

Μαγνήτης για θεωρίες συνομωσίας

Επιπλέον, η ομάδα QAnon αποτελεί μαγνήτη για τις ήδη γνωστές θεωρίες συνομωσίας. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία. Πάντως, εκπρόσωπος της Υπηρεσίας για την Προστασία του Συντάγματος δηλώνει στην DW ότι υπάρχει «μία σειρά από ιστοσελίδες, blogs και κανάλια στο YouTube, των οποίων η απήχηση δύσκολα μπορεί να εκτιμηθεί». Το βέβαιο είναι ότι η «Ιδεολογία του Q» προσφέρει στους οπαδούς της συγκεκριμένα αρνητικά στερεότυπα και τους ανακηρύσσει σε ‘μαχητές εναντίον του κακού’. Πίσω από όλα παραμονεύει ο Q, μία μορφή-φάντασμα. Λέγεται ότι είναι ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος, που έχει περάσει την πιο εμπιστευτική διαπίστευση του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, την Q clearance, γι αυτό έχει πρόσβαση σε απολύτως εμπιστευτικές πληροφορίες. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποκαλυφθεί η ταυτότητά του.

Κάθε τόσο ο Q λέγεται ότι στέλνει κωδικοποιημένα μηνύματα στο διαδίκτυο, τα Q-Drops. Τα μέλη του κινήματος θεωρούν ότι μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει περίπου 5.000. Τα βλέπουν με δέος, σαν να διαβάζουν τη Βίβλο, τα αναλύουν συνεχώς ακόμη και όταν δεν φαίνεται να βγάζουν νόημα. Από τις 8 Δεκεμβρίου ο Q δεν έχει δώσει σημεία ζωής, δεν εμφανίστηκε ούτε μετά την έφοδο στο Καπιτώλιο.

«Τα πράγματα θα πάρουν τον δρόμο τους»

Σε πολλά μέλη των Q Patrioten 24 τα τελευταία γεγονότα στην Ουάσιγκτον έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη τους. Τελειώνει οριστικά η εποχή Τραμπ; Πώς θα συνεχίσει ο Λευκός Οίκος χωρίς αυτόν; Ή μήπως όλα αυτά περιλαμβάνονται σε ένα ευρύτερο σχέδιο του Q, που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκτός από τον ίδιο; Κάποιοι αμφιβάλλουν. «Δεν υπάρχει σχέδιο», διαβάζει κανείς, όλο και πιο συχνά, μετά την έφοδο στο Καπιτώλιο. Άλλοι απαντούν ότι αυτά «είναι ανοησίες», καλούν τους αμφισβητίες να εμπιστευθούν το σχέδιο («Trust the plan»). Δεν υπάρχουν αποχρώσεις ή ενδιάμεσες απόψεις, είτε είσαι οπαδός του Τραμπ, είτε αποβάλλεσαι. Στις 16 Ιανουαρίου, στις τρεις το πρωί, ο Connectis ανεβάζει το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα βιντεοσκοπημένο μήνυμά του: Περιμένετε, λέει, το μεγάλο φινάλε. «Στις 20 του μήνα ή εκεί περίπου τα πράγματα θα πάρουν τον δρόμο τους». Ο στρατός που έχει συγκεντρωθεί στην Ουάσιγκτον, υποστηρίζει, «μπορεί να συλλάβει τον δήθεν νικητή Μπάιντεν» και ο Τραμπ «συνεχίζει το πάρτυ, γιατί γνωρίζει το τι πρόκειται να συμβεί». Για τους οπαδούς του Q η μόνη δυνατότητα είναι να παραμείνει ο Τραμπ, με οποιονδήποτε τροπο. Η DW επικοινώνησε με τον Connectis, τηλεφωνικά αλλά και γραπτώς, ζητώντας πληροφορίες για τον ρόλο στην ομάδα Q Patrioten 24. Στο τηλέφωνο φάνηκε να εκπλήσσεται και ζήτησε να σταλούν γραπτές ερωτήσεις, στις οποίες δεν απάντησε.

Το 2019 το αμερικανικό Yahoo είχε δημοσιεύσει εσωτερικό έγγραφο του FBI, το οποίο αποκαλούσε «τρομοκρατικό κίνδυνο» την QAnon. Επίσημη εκτίμηση από το FBI δεν υπάρχει μέχρι στιγμής. Στη Γερμανία επικρατεί προβληματισμός. Μέχρι στιγμής η ομάδα δεν παρακολουθείται από τη Γερμανική Υπηρεσία για την Προστασία του Συντάγματος, παρότι δεν λείπουν τα μηνύματα που υποκινούν βία. Τι γίνεται όμως, αν η αμερικανική ομάδα QAnon βρει μιμητές και στη Γερμανία; Οι καιροί είναι κρίσιμοι, καθώς τον Σεπτέμβριο γίνονται βουλευτικές εκλογές, ενώ προηγούνται πολλές άλλες εκλογικές αναμετρήσεις τoπικού χαρακτήρα.

Έστερ Φέλντεν, Άνε Χεν, Λιούις Σάντερς, Τζόρνταν Γουίλντον

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου