Η Ευρωπαϊκή Ενωση θεμελιώθηκε σε μια απλή ιδέα, να επιλύονται οι συγκρούσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και όχι στο πεδίο της μάχης. Αυτή η ιδέα είναι το θεμέλιο της σταθερότητας και της ευημερίας μας. Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζουμε να μιλάμε όσο καιρό χρειάζεται για να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας. Αυτό είναι εφικτό διότι στην ΕΕ μοιραζόμαστε κοινές αξίες, ζούμε σε δημοκρατίες και έχουμε κράτος δικαίου που λειτουργεί.
Αν κοιτάξουμε εκτός Ευρώπης, διαπιστώνουμε γρήγορα ότι ο τρόπος που λειτουργούμε, ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, είναι περισσότερο η εξαίρεση παρά ο κανόνας. Αν κοιτάξουμε συγκεκριμένα την Τουρκία, αυτή η θεμελιώδης διαφορά είναι σαφέστερη από ποτέ. Αυτές οι διαφορές έχουν γίνει τόσο προφανείς τα τελευταία πέντε χρόνια, που αξίζει να σημειωθεί ότι κανείς στην Ευρώπη δεν ζητεί πλέον να γίνει η Τουρκία μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που το ΕΛΚ ήταν το μοναδικό πολιτικό κόμμα στην Ευρώπη που ζήτησε τον τερματισμό των συνομιλιών.
Τώρα, επιτέλους, το ερώτημα δεν είναι πώς πρέπει να ενταχθεί η Τουρκία στην ΕΕ, αλλά πώς θα προχωρήσουμε από ενταξιακές συνομιλίες, που δεν πρόκειται να πετύχουν, σε άλλο είδος διαλόγου. Η γεωγραφική της θέση, το μέγεθος του πληθυσμού της και η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ επιχειρηματολογούν υπέρ μιας στενής συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας, ακόμη και μιας στρατηγικής συνεργασίας. Ωστόσο, παρά τις εξαιρετικά υπομονετικές και εποικοδομητικές προσπάθειές μας, έχουμε απογοητευτεί πάρα πολλές φορές.
Το 2020 δεν ήταν μόνο το έτος της φρικτής πανδημίας, αλλά σηματοδότησε επίσης την οριστική στροφή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας προς τη στρατιωτικοποίηση. Η εμπλοκή στη Λιβύη με στρατιωτικές προμήθειες και μαχητές, οι στρατιωτικές επιδρομές στη Συρία και το Βόρειο Ιράκ, η προμήθεια όπλων και μαχητών στο Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο εναντίον της Αρμενίας, για να αναφέρουμε μερικές περιπτώσεις. Αναμφισβήτητα δεν έχουμε δει τέτοια κινητοποίηση του στρατού της εκτός Τουρκίας από το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η στρατιωτικοποίηση των εξωτερικών της σχέσεων είναι επίσης εμφανής όσον αφορά την Ευρώπη. Τα ελληνικά χερσαία σύνορα δέχτηκαν ανεπιτυχώς επίθεση από χιλιάδες ανθρώπους με την ενεργή εμπλοκή των δυνάμεων ασφαλείας και στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία έχει κινητοποιήσει το ναυτικό της για να επιτεθεί και να παρενοχλήσει το ελληνικό ναυτικό και να καταπατήσει τα κυρίαρχα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ενόψει της κλιμάκωσης της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, η Ευρώπη παρέμεινε υπομονετική και εποικοδομητική. Κατά τη γνώμη μου, η ώρα για λόγια έχει περάσει από καιρό. Δεν έχουμε ξεχάσει ότι το ερευνητικό σκάφος, το «Ορούτς Ρέις», κλήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις να επιστρέψει από τις παράνομες δραστηριότητές του μόνο και μόνο για να αποτρέψει την ΕΕ από την ενεργοποίηση κυρώσεων. Η αγανάκτηση από τη συμπεριφορά της Τουρκίας έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών υιοθέτησαν τα πιο σκληρά συμπεράσματα για την Τουρκία μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένης της προετοιμασίας κυρώσεων. Υποστηρίζουμε ότι απαιτούνται περισσότερες κυρώσεις για να δείξουμε την αποφασιστικότητά μας να εμμένουμε στη θέση μας.
Πρέπει να δούμε τη νέα προσπάθεια επανεκκίνησης των συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο. Αυτό σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, ότι οι συνομιλίες πρέπει να είναι εξαιρετικά ακριβείς και συγκεκριμένες. Αυτό που περιμένουμε από την Τουρκία είναι ότι θα καθίσουν τελικά να επιλύσουν τα ζητήματα της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης των δύο χωρών. Η Ελλάδα έχει υποβάλει πολλές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπομπής της υπόθεσης σε νομική διαιτησία, οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν απαντηθεί. Δεν θα δεχτούμε οι συνομιλίες να γίνουν άσκηση δημοσίων σχέσεων για την Τουρκία, ούτε θα πρέπει να επιτραπεί στην Τουρκία να χρησιμοποιήσει τις στρατιωτικές της απειλές προς όφελος άλλων ζητημάτων. Η Ελλάδα έχει την πλήρη υποστήριξή μας σε αυτό το ζήτημα. Εάν η Αγκυρα βλέπει με σοβαρότητα την επίλυση των διενέξεων, χρειαζόμαστε συγκεκριμένες πράξεις παρά λόγια.