Ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, με ενεργό αντιστασιακή δράση την περίοδο της δικτατορίας, ο Σήφης Βαλυράκης έζησε από κοντά όλα τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν την πολιτική ζωή της χώρας από την ταραγμένα δεκαετία του 1960 έως και τη μεταπολίτευση.

Γεννήθηκε το 1943 στα Χανιά. Ο πατέρας του, Γιάννης, υπήρξε βουλευτής της Ένωσης Κέντρου και ο ίδιος αργότερα συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών, καταζητούμενος από το καθεστώς για πολλά χρόνια καθώς ηγούνταν του ένοπλου τμήματος του ΠΑΚ και κατηγορήθηκε για βομβιστικές επιθέσεις.

Συνελήφθη για πρώτη φορά το 1971 και κρατήθηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, αλλά κατάφερε να αποδράσει. Κρύφτηκε στην οροφή ενός τρένου που είχε προορισμό τη Γιουγκοσλαβία αλλά τον εντόπισαν οι Ασφαλίτες με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στις φυλακές της Κέρκυρας. Κατάφερε να αποδράσει και από εκεί και έφτασε κολυμπώντας ως την Αλβανία.

Ωστόσο, το καθεστώς Χότζα τον συνέλαβε για παράνομη είσοδο και τον οδήγησε σε στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων, θεωρώντας ότι είναι κατάσκοπος, με αποτέλεσμα να επέμβει ο πρίγκηπας της Καμπότζης – λόγω των επαφών που είχε με το μαοϊκό τόξο την εποχή εκείνη ο Ανδρέας Παπανδρέου – και ν’ αφεθεί ελεύθερος και να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Η μαρτυρία του Νίκου Παπανδρέου

Στην απίθανη περιπέτειά του με το καθεστώς του Χότζα αναφέρθηκε ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Παπανδρέου, σε ανάρτησή του με την οποία αποχαιρέτησε τον αγαπημένο φίλο του. Ο Νίκος Παπανδρέου αποκάλυψε την παρέμβαση του πατέρα του στον Μάο Τσε Τουγκ για να σωθεί ο Βαλυράκης.

«Έφυγε σήμερα το απόγευμα ο Σήφης Βαλυράκης. Ο Σήφης ήταν γενναίος αγωνιστής, σπουδαίος πολιτικός, ακέραιος άνθρωπος, μα πάνω απ΄ όλα αγαπημένος φίλος.

Δραπέτευσε από τις φυλακές της Κέρκυρας επί χούντας και κολύμπησε προς την Αλβανία. Εκεί τον έβαλαν φυλακή για παράνομη είσοδό του στη χώρα.

Με παρέμβαση Ανδρέα (και τηλέφωνο του στον Μάο Τσε Τουγκ που πήρε στην συνέχεια τον Χότζα, δικτάτορα της Αλβανίας τότε) τον έστειλαν στην Ρώμη – όπου τον περίμενε ο Ανδρέας. Θαύμαζα την σχέση του με την πολυαγαπημένη του Μίνα. Με τίμησε με τη φιλία του και πάντα άκουγα προσεκτικά την γνώμη του για τα πολιτικά δρώμενα. Δεν έπαψε ποτέ να ονειρεύεται για μια καλύτερη Ελλάδα.

Εγώ, η Αλεξία, ο βαφτισιμιός του ο Ανδρόνικος και η Φαίδρα αποχαιρετάμε τον φίλο μας τον Σήφη. Θα ταξιδεύεις στις καρδιές μας».

Οι κυβερνητικές θέσεις που ανέλαβε

Για πρώτη φορά εξελέγη βουλευτής Χανίων με το ΠΑΣΟΚ το 1977 και τελευταία το 2009, ενώ διατέλεσε διαδοχικά υφυπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών (Οκτώβριος 1981 – Νοέμβριος 1984), υφυπουργός Πολιτισμού με αρμοδιότητα τον Αθλητισμό (Ιούλιος 1985 – Ιούνιος 1988), υφυπουργός Δημόσιας Τάξης (Ιούνιος 1988 – Ιούλιος 1989 και Ιούλιος 1994 – Μάρτιος 1995) και υπουργός Δημόσιας Τάξης (Μάρτιος 1995 – Ιανουάριος 1996).

Κατά την πρώτη και δεύτερη θητεία του στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης και λόγω της ακμής τότε της δράσης της «17 Νοέμβρη» είχε κατηγορηθεί από τις ΗΠΑ για συγκάλυψη των τρομοκρατών, με αποτέλεσμα το 2009 να κρατηθεί για αρκετές ώρες στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης, καθώς ανακλήθηκε η βίζα του ενώ βρισκόταν εν πτήσει.

Παντρεύτηκε τη ζωγράφο Μίνα Παπαθεοδώρου-Βαλυράκη και απέκτησαν δύο παιδιά, εκ των οποίων ο γιος τους, Γιάννης ακολούθησε τα βήματα της μητέρας του στη ζωγραφική. Παρά την κρητική καταγωγή του, διέμεναν συχνά στην Ερέτρια, όπου το ζεύγος διέθετε εξοχική βίλα.

Το άρθρο του για τη Χούντα και την περιπέτειά του στην Αλβανία

Το 2018 ο Σήφης Βαλυράκης έγραψε ένα άρθρο για όσα έζησε κατά την περίοδο της δικτατορίας, την βαριά καταδίκη του, την απόδρασή του:

«Ηλιόλουστη μέρα του Απρίλη, χαρά θεού στην Φλωρεντία. Στην Piazza Della Signoria, μπροστά στο μπρούτζινο  άγαλμα του Τσελίνι, που αναπαριστά τον μυθικό Περσέα να κρατά ψηλά το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας, απολαμβάνω τον καφέ μου.  Ανακαλώ στην μνήμη τα περασμένα και προβληματίζομαι για τα μελλούμενα.

Θυμάμαι την 21 Απριλίου του 1967 στην Ελλάδα, το ξενοκίνητο πραξικόπημα των συνταγματαρχών.  Θυμάμαι την αντίσταση κατά της στρατιωτικής δικτατορίας, την σύλληψη μου από την ασφάλεια, την απομόνωση, την «ανάκριση», την πολύμηνη «περιποίηση»  από την περιβόητη στρατιωτική αστυνομία στο ΕΑΤ – ΕΣΣΑ,  την βαριά καταδίκη μου από το έκτακτο στρατοδικείο, την φυλακή.

Θυμάμαι την απόδραση μου από τις φυλακές της Κέρκυρας την νύκτα 19 Μαΐου 1971,τον τραυματισμό στο πέσιμο από το πανύψηλο εξωτερικό τοίχο της φυλακής, του συντρόφου μου Μπάμπη Γεωργακάκη, από την Κοξαρέ του Ρεθύμνου. Θυμάμαι το νυκτερινό πέρασμα στα παγωμένα ρεύματα, κολυμπώντας στο στενό από την Κέρκυρα στην Αλβανία, την σύλληψη μου από την συνοριακή περίπολο των Αλβανών στρατιωτών.

Νοέμβριος 1973, στα μεγάφωνα προπαγάνδας του Emver Hotza χλιαρή αναφορά, ταραχές στο πολυτεχνείο στην Αθήνα, υπάρχουν νεκροί και τραυματίες. Αλλαγή φρουράς στην Αθήνα, πέφτει ο δικτάτορας συνταγματάρχης Παπαδόπουλος. Έρχεται ο Δικτάτορας ταξίαρχος Ιωαννίδης. Θεαματική αλλαγή στην συμπεριφορά των Αλβανών. Ο ίδιος αυτοπροσώπως, ο διοικητής του στρατοπέδου με καλεί στο γραφείο του! Μου ανακοινώνει «επισήμως» πως η Αλβανική Βουλή (kouventipopulor) μου χαρίζει το υπόλοιπο της ποινής μου, με διαβεβαιώνει ότι ελευθερώνομαι, ούτε αυτός το πίστευε!

Με «εξαφανίζουν» στο πουθενά, με παχαίνουν με υπερσίτιση, με ντύνουν με κουστούμι «μιας χρήσης» και με φορτώνουν«cargo» με απόλυτη μυστικότητα, την τελευταία στιγμή στο μικρό ελικοφόρο UPI χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα, με ένα πεντοδόλαρο στο χέρι και «τράνζιτ» στο αεροδρόμιο της Ρώμης, Fumitsino.

Ήμουν ελεύθερος, δεν μπορούσα να το πιστέψω. Από το αεροδρόμιο της Ρώμης επικοινωνώ με τη Στοκχόλμη, την έδρα μου και η είδηση της απελευθέρωσης μου γίνεται γνωστή στους συναγωνιστές μου.

Οι καραμπινιέροι με φιλοξενούν στο τμήμα ασφαλείας του Fiumitsino, μεταφέροντας μου το καλωσόρισμα και τις ευχές του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας. Ο Αλέκος Παναγούλης με την Οριάνα Φαλάτσι με βρίσκουν πρώτοι λίγο μετά τα μεσάνυχτα, αγκαλιές και φιλιά, «μου θυμίζεις μυρωδιά φυλακής» μου λέει ο Αλέκος.

Το πρωί, με ειδική άδεια της Ιταλικής κυβέρνησης, με βγάζει από το αεροδρόμιο η Αμαλία Φλέμινγκ. Η Αμαλία με φιλοξενεί στο σπίτι της στη Ρώμη με λίγες από τις γάτες της. Ο μουσμούσης της είχε μείνει αιχμάλωτος στην Αθήνα.

Η συνάντηση μου με τον ενθουσιώδη Ανδρέα Παπανδρέου, στη σκιά του Περσέα να κραδαίνει το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας, ολοκληρώνει τα καλωσορίσματα.  Υπήρχε δουλειά να γίνει, το αντιδικτατορικό κίνημα, ο αγώνας για την δημοκρατία δεν περιμένει, οφείλαμε να ξανακερδίσουμε την χώρα μας.

Σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες απειλές, νέες προκλήσεις και νέα ζητήματα. Η περιοχή μας ανακατατάσσεται, μπαίνουν άλλα πιεστικά δεδομένα, τα Εθνικά μας Θέματα, οι δανειστές, η μειωμένη κυριαρχία, τα δημοσιονομικά και θεσμικά ελλείμματα, το δυσβάστακτο δημόσιο χρέος, η ανάγκη για παραγωγικές θέσεις εργασίας, η ύφεση, η φτώχεια. Η Ελλάδα, η χώρα μας βρίσκεται σε πολιορκία. Ο Περσέας καλείται να αναμετρηθεί ξανά με την Μέδουσα. Είναι απολύτως αναγκαία η Εθνική Συνεννόηση.  Να ξεπεράσουμε το εγώ, να επιστρατεύσουμε το εμείς. Να ξανακερδίσουμε με νέους αγώνες και θυσίες την πατρίδα μας».

Στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών

Το 2009 κρατήθηκε επί αρκετές ώρες στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης, από τις αμερικανικές Αρχές, μετά την ανάκληση, ενόσω βρισκόταν εν πτήση προς τις ΗΠΑ, της βίζας που του είχε χορηγηθεί.

Το ΠΑΣΟΚ, δια στόματος Γιώργου Παπακωνσταντίνου, κατήγγειλε «με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο» την ενέργεια αυτή των αμερικανικών Αρχών και ζήτησε από το υπουργείο Εξωτερικών να διασφαλίσει ότι παρόμοια περιστατικά δεν θα επαναληφθούν.

Στην ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανέφερε ότι ο Σήφης Βαλυράκης «κρατήθηκε επί αρκετές ώρες από τις αμερικανικές Αρχές κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης».

» Η απαράδεκτη αυτή ενέργεια με δικαιολογία την ανάκληση – ενόσω βρισκόταν εν πτήση προς τις ΗΠΑ – της πολυετούς βίζας (έως το 2011) που είχε χορηγηθεί στον κ. Βαλυράκη, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της κατάργησης της βίζας για τις μετακινήσεις Ελλήνων στις ΗΠΑ, αλλά και για τα «κριτήρια» με τα οποία λαμβάνονται αποφάσεις για την είσοδο Ελλήνων στις ΗΠΑ».

Τελικά, επιτράπηκε για το κ. Βαλυράκη η είσοδος στις ΗΠΑ «μετά από πολύωρη ταλαιπωρία και την ενεργοποίηση ευτελιστικών διαδικασιών για έναν Έλληνα πολίτη και πρώην υπουργό Ελληνικής κυβέρνησης», αναφέρει η ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ κατήγγειλε «με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την ενέργεια αυτή των αμερικανικών Αρχών και ζητά από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών να διασφαλίσει ότι παρόμοια περιστατικά δεν θα επαναληφθούν. Ελπίζουμε ότι η νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα καταδικάσει και θα εξαλείψει παρόμοια φαινόμενα».