«Ο κοροναϊός φανέρωσε τις αδικίες που υπάρχουν στον κόσμο»

Ολική επαναφορά στην πολιτική σκηνή – και, μάλιστα, σε διεθνές επίπεδο – επιχειρεί ο Τζέρεμι Κόρμπιν, φιλοδοξώντας «να αλλάξει τον κόσμο». Ο τέως αρχηγός του βρετανικού Εργατικού Κόμματος ίδρυσε μία πολιτική πλατφόρμα με στόχο να διορθώσει «τις αδικίες του καπιταλισμού και της ελεύθερης αγοράς» και να κινητοποιήσει ακτιβιστές από κάθε γωνιά του πλανήτη «για να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα» – από τις κοινωνικές ανισότητες έως την κλιματική αλλαγή. Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο 71χρονος βρετανός πολιτικός απευθύνει κάλεσμα στους Ελληνες να τον ακολουθήσουν στο νέο του εγχείρημα με την επωνυμία Peace and Justice Project (Σχέδιο για την Ειρήνη και τη Δικαιοσύνη). «Σας παρακαλώ να μεταφέρετε τον απόλυτο θαυμασμό μου προς τον ελληνικό λαό και τη χαρά που νιώθω για αυτόν. Ανυπομονώ να επιστρέψω στην Ελλάδα και να συζητήσω μαζί σας» λέει ο άλλοτε διεκδικητής της πρωθυπουργίας στη Βρετανία, ο οποίος, στις εκλογές του Δεκεμβρίου 2019, ηττήθηκε κατά κράτος από τον Μπόρις Τζόνσον. «Σύμμαχός» του στην Ελλάδα είναι ο επικεφαλής του ΜέΡΑ25 Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος συμβούλευε τον Κόρμπιν όταν ήταν ηγέτης των Εργατικών και συγκαταλέγεται στα ιδρυτικά μέλη του νέου πολιτικού φορέα.

«Είμαι απολύτως βέβαιος ότι στο τέλος θα υπερισχύσει το ριζοσπαστικό, σοσιαλιστικό κομμάτι του ελληνικού λαού» δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο Κόρμπιν, ο οποίος απορρίφθηκε από τους βρετανούς ψηφοφόρους ως «υπερβολικά αριστερός», έχοντας συμπεριλάβει στο πρόγραμμα των Εργατικών κρατικοποιήσεις των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, κατάργηση των φοροελαφρύνσεων για τους πλουσιότερους κ.ά., αλλά και εξαιτίας της επαμφοτερίζουσας στάσης του στο Brexit. Παράλληλα, επιτίθεται με δριμύτητα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τον τρόπο με τον οποίον χειρίστηκαν την ελληνική οικονομική κρίση, «εξαθλιώνοντας», όπως λέει, τον ελληνικό λαό. «Ξέρω πολύ καλά τι έχετε περάσει εξαιτίας της λιτότητας. Ξέρω τι έχετε περάσει με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τη βαρβαρότητά της – ναι, περί βαρβαρότητας επρόκειτο – απέναντι στον λαό της Ελλάδας».

Ποιος είναι ο στόχος της νέας πλατφόρμας; τον ρωτάω. «Μα, να αλλάξουμε τον κόσμο» αποκρίνεται. «Θέλουμε να ενώσουμε το τοπικό με το εθνικό και το παγκόσμιο, προκειμένου να φτιάξουμε έναν κόσμο πιο ειρηνικό και δίκαιο, για τους πολλούς, όχι τους λίγους (σ.σ.: αυτό ήταν το σύνθημα-σήμα κατατεθέν του σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις). Τα κινήματα μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν και θα αλλάξουν». Ο Κόρμπιν περιγράφει τον φορέα που ίδρυσε ως «ένα ισχυρό δίκτυο για την παραγωγή ιδεών, την ανταλλαγή εμπειριών και την οικοδόμηση αλληλεγγύης με στόχο να φέρουμε την αλλαγή». Πώς σκοπεύετε να το πετύχετε; ρωτάω τον άνθρωπο που, στα πρώτα χρόνια της αρχηγίας του, έμοιαζε να έχει απήχηση σε μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος, κάνοντας τα βρετανικά μίντια να μιλούν για «Corbynmania» — η οποία, όμως, δεν κράτησε πολύ. «Δεν είμαστε μία ακόμη δεξαμενή σκέψης. Ναι, συνεργαζόμαστε με πανεπιστημιακούς και ειδικούς, αλλά πάνω απ’ όλα είμαστε μια βάση ακτιβιστών που θα κινητοποιεί τους πολίτες στις τοπικές κοινότητες και θα τους συνδέει με άλλες κοινότητες από όλο τον κόσμο». Του ζητώ να γίνει πιο συγκεκριμένος. «Συνεργαζόμαστε ήδη με ριζοσπαστικές ομάδες σε πολλές χώρες: στη Νότια Αφρική, στην Ινδία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βρετανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Υπάρχουν πολλοί ανά τον κόσμο που σκέφτονται όπως εμείς. Χιλιάδες πολίτες έχουν ήδη εγγραφεί στην πλατφόρμα και μας στηρίζουν. Η μεγάλη δύναμή μας είναι ότι είμαστε πολλοί».

Θα πετύχετε τώρα;

Στις εκλογές οι Εργατικοί υπέστησαν βαριά ήττα, παρατηρώ. Πιστεύετε ότι αυτή τη φορά θα πετύχετε; «Προφανώς απογοητεύτηκα πολύ από το αποτέλεσμα των εκλογών» μού λέει ο τέως αρχηγός της βρετανικής αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Προσωπικά, έδωσα ό,τι μπορούσα σε αυτή τη μάχη. Το ίδιο έκανε και ένας πολύ μεγάλος αριθμός στελεχών. Δυστυχώς, στο τέλος, δεν καταφέραμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ Brexit και Remain, παρά το γεγονός ότι είχα προειδοποιήσει ότι οι επιπτώσεις μιας κυβέρνησης των Συντηρητικών θα ήταν εξίσου οδυνηρές για τους φτωχότερους πολίτες, είτε ψήφισαν Brexit είτε Remain». Ο βετεράνος σοσιαλιστής – ιδιότητα που δεν συναντάς συχνά στη Γηραιά Αλβιώνα – είναι πεπεισμένος ότι η πλειονότητα των πολιτών ενστερνίζεται τις απόψεις του. «Ναι, δεν καταφέραμε να κερδίσουμε την εκλογική μάχη, αλλά περιέργως οι δημοσκοπήσεις που έγιναν μετά τις εκλογές, αλλά και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, κατέδειξαν ότι όλες οι πολιτικές που προτείναμε, ιδιαίτερα για την οικονομία, ήταν πάρα πολύ δημοφιλείς. Αυτές οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές είναι πολύ στέρεες και αξιόπιστες. Πιστεύω ότι αυτή είναι η παρακαταθήκη της ηγεσίας μου». Ναι, αλλά ο Μπόρις ήταν αυτός που κέρδισε, αντιτείνω. «Ο Μπόρις Τζόνσον με κατηγόρησε ότι ήθελα να ξοδέψω πακτωλό χρημάτων. Η κυβέρνησή του έχει ήδη ξοδέψει πολύ περισσότερα, προκειμένου να “σώσει” τους πολίτες από την κρίση του κορωνοϊού. Η διαφορά είναι ότι αυτοί κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους, ενώ εμείς θα κάναμε το αντίθετο».

Η πανδημία, υπό τον ασφυκτικό κλοιό της οποίας βρισκόμαστε εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, είναι κάτι που θα απασχολήσει αρκετά το νέο εγχείρημα του «Τζέζα», όπως τον φωνάζουν οι φίλοι του. «Ο κορωνοϊός ανέδειξε τρεις βαθιές, αλληλένδετες, παγκόσμιες κρίσεις: της κλιματικής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, της οικονομίας που δημιουργεί ανισότητες και ανασφάλεια, και της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που περιορίζει τη συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων του πλανήτη» μού λέει ο Κόρμπιν, ο οποίος τον Ιούνιο θα συμπληρώσει 38 χρόνια στα βουλευτικά έδρανα του Ουέστμινστερ – εκλέγεται ανελλιπώς από το 1983 στην περιφέρεια Ισλινγκτον Νορθ, στο Βόρειο Λονδίνο.

«Πρέπει να μάθουμε τα μαθήματα που μας διδάσκει ο κορωνοϊός». Ποια είναι αυτά; «Κατ’ αρχάς, μπορούμε να συντονιστούμε όπου κι αν βρισκόμαστε, χάρη στα μέσα που χρησιμοποιούμε εμείς οι δύο αυτή τη στιγμή (σ.σ.: η συνέντευξη έγινε μέσω της πλατφόρμας Zoom)». Αλλά το πιο σημαντικό, συνεχίζει, «είναι ότι η κρίση του κορωνοϊού ανέδειξε την αδυναμία της ελεύθερης αγοράς να οικοδομήσει αποτελεσματικά συστήματα υγείας. Το μόνο που κάνει είναι να ρίχνει λεφτά στις τσέπες των φαρμακευτικών κολοσσών, οι οποίοι, ναι, ήταν αποτελεσματικοί στην ανάπτυξη εμβολίων – που όμως παρασκευάστηκαν και με πολύ δημόσιο χρήμα -, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν πολύ κακοί στη δίκαιη διανομή των εμβολίων αυτών.

Ενα από τα διδάγματα, λοιπόν, είναι η ανάγκη ενίσχυσης των δημόσιων δομών, ώστε να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση». Τώρα που (ας ελπίσουμε ότι) έχουμε αρχίσει να βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ της πανδημίας, να περιμένουμε καλύτερες μέρες; Ο Κόρμπιν δεν μοιάζει ιδιαίτερα αισιόδοξος. «Μόλις ξεμπερδέψουμε με τον κορωνοϊό θα βρεθούμε σε μια κατάσταση μετα-κρίσης στην οικονομία, όπως αυτή που πέρασαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930 και η Βρετανία τη δεκαετία του 1940. Ποιον δρόμο θα πάρουμε; Θα επιστρέψουμε στο business as usual; Θα αφήσουμε τις τράπεζες να διαφεντεύουν την οικονομία, θα ενθαρρύνουμε την αποβιομηχάνιση και τη στροφή προς μια οικονομία των υπηρεσιών, θα κάνουμε εκπτώσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων και στο βιοτικό μας επίπεδο, θα οδηγηθούμε σε μια κοινωνία των ανισοτήτων όπου αυτοί που έχουν τα μέσα θα ευημερούν, αλλά η πλειονότητα θα βρίσκεται σε δεινή θέση; Ή θα ακολουθήσουμε έναν άλλο δρόμο;» διερωτάται.

Διόρθωση των αδικιών

«Αραγε οι πολίτες αυτής της χώρας, και οποιασδήποτε χώρας, θα αποδεχθούν μοιρολατρικά ότι ο κορωνοϊός είναι δικό τους λάθος, το οποίο καλούνται να πληρώσουν ρίχνοντας το βιοτικό τους επίπεδο ή θα πουν: “Για μισό λεπτό. Ο κορωνοϊός φανέρωσε τις αδικίες που υπάρχουν στον κόσμο. Εναπόκειται σε εμάς να τις διορθώσουμε και να εργαστούμε προς όφελος των πολλών”. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην ελεύθερη αγορά, στην πανδημία και στην περιβαλλοντική καταστροφή να πάρουν τα ηνία. Υπάρχουν ιδέες. Ο ρόλος μας είναι να υποστηρίξουμε αυτές τις ιδέες και τα κινήματα που θα τις κάνουν πράξη».

Ο Κόρμπιν είναι, πλέον, ανεξάρτητο μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων. Με απόφαση του διαδόχου του, Κιρ Στάρμερ (κατά της οποίας σκοπεύει να προσφύγει στα δικαστήρια), τέθηκε εκτός κοινοβουλευτικής ομάδας εξαιτίας της αντίδρασής του στο καταδικαστικό προς αυτόν πόρισμα για κρούσματα αντισημιτισμού στο κόμμα επί αρχηγίας του. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει τους Εργατικούς. Με μία δήλωση που μπορεί να εκληφθεί και ως μήνυμα στον Στάρμερ, προαναγγέλλει ότι θα επιχειρήσει να εμπλέξει την πλατφόρμα του στο κόμμα. «Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι το μήνυμά μας είναι πολύ ισχυρό. Θα ανοίξουμε αυτόν τον διάλογο μέσα στο Εργατικό Κόμμα. Θα συμπεριλάβουμε τα μέλη του κόμματος, αλλά και τα εργατικά συνδικάτα».

Ο πολιτικός φορέας του Κόρμπιν θα εστιάσει σε τέσσερις τομείς εργασίας: την Οικονομική Ασφάλεια, τη Διεθνή Δικαιοσύνη – διεκδικώντας «ένα εμβόλιο για την Covid-19 που θα είναι διαθέσιμο και οικονομικά προσιτό σε όλους» -, την Κλιματική Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατική Κοινωνία. Παράλληλα, θα απαιτήσει «πιο δίκαια και ελεύθερα μέσα ενημέρωσης», στρεφόμενος κατά «των μονοπωλίων όπως αυτό του Ρούπερτ Μέρντοχ». Στόχος, λέει, είναι «να εκδημοκρατίσουμε τα μέσα ενημέρωσης». Στους υποστηρικτές του νέου φορέα συγκαταλέγονται ο πρώην πρόεδρος της Βολιβίας Εβο Μοράλες, ο αμερικανός διανοητής Νόαμ Τσόμσκι και ο Ρόνι Κάσριλς, υπουργός στην κυβέρνηση του Νέλσον Μαντέλα.

Ο λόρδος Βύρων, οι υφαντουργοί και το 1821

Ο Τζέρεμι Κόρμπιν δηλώνει ότι η αγάπη του για την Ελλάδα άρχισε πριν από πολλές δεκαετίες. Παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα στη χώρα μας και γνωρίζει καλά, όπως μου είπε, ότι φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. «Στέλνω τους θερμότερους χαιρετισμούς και τα συγχαρητήριά μου στον ελληνικό λαό για την επέτειο αυτή. Η ανεξαρτησία της Ελλάδας που κατακτήθηκε πριν από 200 χρόνια ήταν μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή στην ιστορία όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και ολόκληρου του κόσμου». Κατόπιν, θυμήθηκε τον Μπάιρον. «Ενας από τους ποιητικούς και, γενικότερα, λογοτεχνικούς ήρωές μου είναι ο λόρδος Βύρων.

Η πρώτη ομιλία του στη Βουλή των Λόρδων ήταν για την υπεράσπιση των ταραχών στο Νότιγχαμσιρ στις αρχές του 19ου αιώνα. Τότε, οι κάτοικοι του Νότιγχαμ κατέστρεφαν τις μηχανές ύφανσης που έβγαζαν στην ανεργία τους εργάτες στην υφαντουργία. Πήγε, λοιπόν, στη Βουλή για να τους υπερασπιστεί», είπε ο τέως ηγέτης των Εργατικών, προσθέτοντας: «Ο λόρδος Βύρων πέθανε στην Ελλάδα. Επαιξε σίγουρα σημαντικό ρόλο (σ.σ. στην Επανάσταση). Αλλά, φυσικά, οι Ελληνες ήταν αυτοί που κατέκτησαν την ανεξαρτησία τους και τους συγχαίρω θερμά για αυτό». Και κατέληξε: «Ομοίως, ο τρόπος με τον οποίον ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε στους φασιστές το 1940, ο τρόπος με τον οποίον πολέμησαν οι αντάρτες και ο τρόπος με τον οποίον οι Ναζί εκδιώχθηκαν από την Ελλάδα, είναι άξιος συγχαρητηρίων. Εχετε μια λαμπρή Ιστορία. Και, ασφαλώς, ο κόσμος οφείλει στην Ελλάδα τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τόσα άλλα. Είναι κάτι το απίστευτο». Ως αρχηγός των Εργατικών, ο Κόρμπιν είχε στηρίξει ένθερμα την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, δηλώνοντας στα «ΝΕΑ» τον Ιούνιο του 2018 ότι, εάν γινόταν πρωθυπουργός, θα αναλάμβανε πρωτοβουλία για την επανένωσή τους.