Τα εμπόλεμα μέρη στη Λιβύη συμφώνησαν στις 5 Φεβρουαρίου στον ορισμό πρωθυπουργού τετραμελούς προεδρείου και υπηρεσιακής κυβέρνησης που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές τερματίζοντας έναν δεκαετή εμφύλιο πόλεμο. Συνέδραμε καθοριστικά σ’ αυτό η γερμανική διπλωματία με τη «Διαδικασία του Βερολίνου» που είχε ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο του 2019 για να στηρίξει τις προσπάθειες του ΟΗΕ.

Αυτή η διπλωματική επιτυχία της γερμανικής προεδρίας στην ΕΕ ήρθε μετά τη λήξη της και πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Αλλά ήταν το πρακτικό αποτύπωμα της αναβαθμισμένης θέσης της Γερμανίας στην ΕΕ που εκφράστηκε και συνεχίζει να εκφράζεται και σε άλλα μέτωπα: από την ελληνοτουρκική κρίση και τον Ναβάλνι μέχρι τις ευρωκινεζικές σχέσεις και τη μάχη του κοροναϊού. Σε όλες αυτές τις κρίσεις ο ρόλος της Γερμανίας είναι πλέον κομβικός.

Σκέφτεται πολύ ένα θέμα από όλες τις πλευρές και ίσως να καθυστερεί στις αποφάσεις της, παραδέχτηκε η Ανγκελα Μέρκελ σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή της με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού. Αλλά όταν πάρει μία απόφαση, την ακολουθεί στοχοπροσηλωμένη.

Στην ελληνοτουρκική κρίση μεσολάβησε η Ανγκελα Μέρκελ αναγκαστικά, καθώς συνέπεσε με το ξεκίνημα της γερμανικής προεδρίας στην ΕΕ, δύο κράτη – μέλη της οποίας βρέθηκαν αντιμέτωπα με την επιθετική, επεκτατική πολιτική του Ερντογάν. Η παρέμβαση της Μέρκελ αποσόβησε το καλοκαίρι ένα πολεμικό επεισόδιο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Τα πολιτικά βήματα διευθέτησης της κρίσης όμως ήρθαν μετά την αλλαγή ηγεσίας στις ΗΠΑ που αφαίρεσε από τον Ερντογάν το στήριγμα του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο στόχος

Ο πολιτικός στόχος της Μέρκελ ήταν «επιστροφή στο 2016», στο σημείο διακοπής των διερευνητικών ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων και πριν από το ναυάγιο του Κραν Μοντανά στο Κυπριακό. Επιτυγχάνεται εν πολλοίς με την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Επιστροφή στο σημείο όπου είχε μείνει το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά επιδιώκεται και με τη σύγκληση νέας πενταμερούς συνάντησης όταν λυθούν τα ζητήματα τοποθεσίας και ημερομηνίας.

Τα παραπάνω αφορούν τη διαδικασία. Επί της ουσίας, η Αθήνα δεν πρέπει να περιμένει στήριξη όλων των ελληνικών θέσεων από το Βερολίνο. Για τη Μέρκελ, οι εταίροι έχουν «καθήκον να στηρίξουν τους έλληνες φίλους, όπου έχουν δίκιο». Οχι σε όλα. «Δεν είναι μόνον η Τουρκία υπαίτια» τιτλοφορούσε η «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ» της Δευτέρας δημοσίευμα για τις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο σχετικό γράφημα των ελληνικών διεκδικήσεων σημείωνε ότι «στην περίπτωση του Καστελλορίζου είναι γενικά διαφιλονικούμενες».

Θεωρητική θεμελίωση δίνει σχετική μελέτη στο τελευταίο τεύχος του «θινκ-τανκ» νοτιο-ανατολικο-ευρωπαϊκών μελετών «Suedosteuropa Gesellschaft» (06/2020). «Η αλληλεγγύη, την οποία η Ελλάδα δικαίως ζητεί από την ΕΕ έναντι των τουρκικών προκλήσεων, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει αλληλεγγύη των εταίρων με τους ελληνικούς στόχους που είναι αστήριχτοι από άποψη διεθνούς δικαίου» αποφαίνεται η μελέτη.

Αυτά αφορούν το επόμενο βήμα. Προς το παρόν το μείζον για το Βερολίνο ήταν να αποτραπούν οι κυρώσεις στην Τουρκία που θα έκλειναν τον δρόμο σε μία ευρεία συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, και για το Προσφυγικό, στο Συμβούλιο του Μαρτίου. Η διάσταση Βερολίνου – Παρισιού στην αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας εκφράστηκε με την ανοιχτή στήριξη του Μακρόν στην Ελλάδα που συνοδεύτηκε με την πώληση των αεροσκαφών «Ραφάλ». Η Γερμανία θα συνεχίσει να ενδιαφέρεται για τις ιδιαίτερες σχέσεις της με την Τουρκία. Ζητούμενο είναι κατά πόσο οι θέσεις Γαλλίας – Γερμανίας μπορούν να συγχωνευτούν σε μία ευρωπαϊκή γραμμή.

Τι πληρώνει

Η Ανγκελα Μέρκελ πληρώνει την ευρωπαϊκή επιλογή που έκανε για την προμήθεια εμβολίων για τον κορωνοϊό, με κριτική που δέχεται στο εσωτερικό από εκείνους που θεωρούν ότι η Γερμανία θα είχε νωρίτερα τα εμβόλια αν έκανε τις παραγγελίες μόνη της. Σίγουρος για αυτό ήταν και ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν που σχεδίαζε το καλοκαίρι συμμαχία τεσσάρων χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία). Η καγκελάριος όμως έβαλε φρένο στον υπουργό της μεταθέτοντας την ευθύνη των παραγγελιών στην Κομισιόν.

Το αυξημένο ειδικό βάρος της Γερμανίας αξιοποίησε η Μέρκελ στην τελευταία προεδρία της στην ΕΕ για μία νέα συμφωνία ΕΕ – Κίνας. Η πανδημία κορωνοϊού ακύρωσε τη μεγάλη φιέστα που σχεδίαζε η γερμανική προεδρία για μία ευρωκινεζική συνάντηση κορυφής. Αλλά στο παρά πέντε της λήξης της έκλεισε η μεγάλη συμφωνία ΕΕ – Κίνας που διασφαλίζει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις καλύτερη προστασία επενδύσεων στην Κίνα και βελτιωμένες συνθήκες ανταγωνισμού. Η συμφωνία έχει τεράστια σημασία για τις γερμανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που βλέπουν στην Κίνα το οικονομικό τους μέλλον.

Τελευταία Νέα