Αναζήτηση
Με την πανδημία να εξακολουθεί να δείχνει τα δόντια της και την οικονομία να παραμένει σε καραντίνα, τα χρέη αρχίζουν να πνίγουν τα νοικοκυριά, ειδικά αυτά που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 534 ευρώ τον μήνα.
Τα ιδιωτικά ληξιπρόθεσμα χρέη αγγίζουν τα 200 δισ. ευρώ όταν την ίδια ώρα το δημόσιο χρέος σπάει για πρώτη φορά στην Ιστορία το όριο του 200% του ΑΕΠ, φτάνοντας στα 340 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020. Σε αυτό το σκηνικό, το οικονομικό επιτελείο καλείται να τετραγωνίσει τον κύκλο: να απαλύνει τις βαθιές πληγές που έχει ανοίξει στην κοινωνία η υγειονομική κρίση αυξάνοντας τον λογαριασμό των μέτρων στήριξης και ταυτόχρονα να κρατήσει αποθέματα ασφαλείας στα κρατικά ταμεία στρέφοντας το βλέμμα στις αγορές για δανεικά.
Πονοκέφαλος
Η αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους αποτελεί ίσως τον ισχυρότερο πονοκέφαλο αλλά και τη μεγαλύτερη πρόκληση του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Από τη διαχείριση των χρεών που γίνονται βουνό για νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό ο αριθμός των λουκέτων που θα μπουν στην αγορά όταν θα ξεκινήσει σταδιακά η απόσυρση των μέτρων στήριξης, ο αριθμός των ανέργων αλλά και το ύψος των νέων κόκκινων δανείων.
Με εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις να βρίσκονται με κατεβασμένα ρολά και χιλιάδες εργαζομένους σε αναστολή εργασίας κάθε ημέρα που περνάει, το πρόβλημα διογκώνεται. Ολοένα και περισσότερες υποχρεώσεις συσσωρεύονται για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Χρέη δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες μπαίνουν στον πάγο για να εξοφληθούν αργότερα, όταν η χώρα θα έχει αφήσει πίσω της τον εφιάλτη της πανδημίας και θα έχει επιστρέψει στη νέα κανονικότητα.
Μόνο τα φορολογικά και ασφαλιστικά χρέη για τα οποία το οικονομικό επιτελείο αποφάσισε να «παγώσουν» μέχρι το τέλος του έτους, φθάνουν τα 1,6 δισ. ευρώ. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν φόροι πάνω από 5 δισ. ευρώ που έμειναν απλήρωτοι εν μέσω πανδημίας το 2020, το επιστρεπτέο κομμάτι των κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής που φθάνει τα 6 δισ. ευρώ, οι αναστολές δόσεων τραπεζικών δανείων ύψους 28,4 δισ. ευρώ, ενώ άγνωστο παραμένει το ύψος των επιταγών που έχει «παγώσει» η πληρωμή τους καθώς και των απλήρωτων τιμολογίων στην αγορά. Αν σε αυτά προστεθούν και οι λογαριασμοί για ηλεκτρικό ρεύμα, τηλέφωνα, νερό, κοινόχρηστα που έχουν αφήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, τότε το ιδιωτικό χρέος φουσκώνει επικίνδυνα.
Πιο πολλές δόσεις
Η αγορά πιέζει για κούρεμα οφειλών και ακόμη περισσότερες δόσεις καθώς εκφράζονται φόβοι για μαζικά λουκέτα που θα εκτοξεύσουν στα ύψη τον αριθμό των ανέργων. Το κούρεμα που εξετάζει το οικονομικό επιτελείο αφορά μόνο τα κρατικά δάνεια που δόθηκαν μέσω των τριών πρώτων κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής καθώς θέλει να διασφαλίσει την κουλτούρα πληρωμών και να μη διολισθήσει σε οριζόντιες λύσεις, τις οποίες θα εκμεταλλευθούν ακόμη και όσοι μπορούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Ετσι, για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους δρομολογεί τα εξής σχέδια:
Οφειλές προς το Δημόσιο
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία έχουν αρχίσει να αυξάνονται τις τελευταίες εβδομάδες, παρά τις αναστολές στις οποίες προχώρησε το υπουργείο Οικονομικών. Το ληξιπρόθεσμο χρέος ξεπέρασε τα 107,6 δισ. ευρώ. Οι απλήρωτοι φόροι έχουν υπερβεί τα 5 δισ. ευρώ το 2020, ενώ τα φοροχρέη της καραντίνας ύψους 1 δισ. ευρώ που «πάγωσαν» έως το τέλος του 2021 φαντάζουν σταγόνα στον ωκεανό των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ωστόσο η νέα ρύθμιση που εξήγγειλε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δίνει μια ανάσα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν πληγεί από την πανδημία. Τα χρέη της καραντίνας θα μπορούν να ρυθμιστούν σε 24 άτοκες δόσεις ή 48 δόσεις με επιτόκιο ύψους 2,5%. Οσοι ενταχθούν στη νέα ειδική ρύθμιση θα πρέπει να καταβάλουν την πρώτη δόση μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2022. Μάλιστα, το υπουργείο Οικονομικών διπλασίασε τις δόσεις για την εξόφληση των κορωνοχρεών καθώς η αρχική ρύθμιση προέβλεπε 12 άτοκες δόσεις ή 24 δόσεις με επιτόκιο 2,5%.
Οφειλές προς τις τράπεζες
Το πρόβλημα είναι άμεσο. Για πολλά δάνεια, μεταξύ των οποίων και επιχειρηματικά, όταν θα λήξει ο χρόνος της αναστολής θα χρειαστεί νέα ρύθμιση καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος οι «παγωμένες» υποχρεώσεις να μετατραπούν σε «κόκκινες», με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να προβλέπει μια νέα γενιά κόκκινων δανείων 8-10 δισ. ευρώ λόγω της πανδημίας. Οι τράπεζες προετοιμάζουν σχέδια για σταδιακή και σε βάθος αρκετών μηνών επιστροφή της δόσης στα κανονικά επίπεδα, ενώ είναι πιθανό να αποφασιστεί παράταση στην περίοδο του «παγώματος» μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Στο ενδεχόμενο αυτό συντελεί και το γεγονός ότι παρατάθηκε η περίοδος μέχρι την ενεργοποίηση του νέου πτωχευτικού κώδικα που περιλαμβάνει και τη ρύθμιση της δεύτερης ευκαιρίας.
Για επιχειρηματικά δάνεια και μεγάλου ύψους υποχρεώσεις φυσικών προσώπων, η λειτουργία του πτωχευτικού έχει μετατεθεί για τον Μάρτιο, ενώ για τις υπόλοιπες υποχρεώσεις για τον Ιούνιο. Τράπεζες και κυβέρνηση δίνουν μάχη με τον χρόνο προκειμένου να μην κοκκινίσουν τα δάνεια όσων ήταν συνεπείς στην αποπληρωμή τους μέχρι τις αρχές του 2020. Κλειδί αποτελεί η «Γέφυρα 2», η οποία αναμένεται να λειτουργήσει εντός του Απριλίου. «Γέφυρα 1» και «Γέφυρα 2» εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν σανίδα σωτηρίας για περισσότερα από 330.000 δάνε ια που θα σάρωνε άνευ αντιστάσεων η πανδημική κρίση.
