Το 1982 ο Δήμος Πάτμου παραχώρησε στον Χρήστο Μελιανό ένα οικόπεδο 1.500 τετραγωνικών μέτρων στους Αρκιούς για την ανέγερση μόνιμης κατοικίας, ως κίνητρο για να μείνει στο ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων με τους μόλις 35 μόνιμους κατοίκους. Το ίδιο έγινε και με άλλους κατοίκους τόσο στους Αρκιούς όσο και σε Αγαθονήσι, Καστελλόριζο, Μαράθι, Ψέριμο και Σαρία. Σήμερα, 39 χρόνια μετά, ο 62χρονος ψαράς, πατέρας δύο κοριτσιών, κινδυνεύει να βρεθεί στον δρόμο, καθώς το Δημόσιο ζητάει πίσω την έκταση που του παραχωρήθηκε, με αγωγή που του κοινοποίησε τον Δεκέμβριο.
«Μας κορόιδεψαν. Μας έδωσαν γη και τώρα μας την παίρνουν πίσω. Μας είπαν γυρίστε πίσω και εμείς θα είμαστε δίπλα σας, αλλά τώρα μας πετούν στον δρόμο», λέει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Χρήστος Μελιανός.
Και δεν είναι ο μόνος που αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα. Δέκτης των προβλημάτων γίνεται η δασκάλα του νησιού Μαρία Τσιαλέρα που προσπαθεί να βοηθήσει με κάθε τρόπο. Το σχολείο έχει μόνο έναν μαθητή, τον Χρήστο, που φέτος πηγαίνει στην Εκτη Δημοτικού, και κινδυνεύει να κλείσει. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «το ίδιο ή παρόμοιο δικόγραφο έχουν λάβει κατά καιρούς οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού».
Πλέον, ο μοναδικός δρόμος για τον Χρήστο Μελιανό (αλλά και για τους υπόλοιπους κατοίκους) είναι να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Το παράβολο όμως για να μπορέσει να αντικρούσει την αγωγή κοστίζει 500 ευρώ. «Δεν έχω τη δυνατότητα να δώσω αυτά τα χρήματα. Αν το κάνω, θα πεινάει η οικογένειά μου. Επιπλέον, δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το Δημόσιο. Εγώ θα κάνω ένσταση, αυτοί θα επανέλθουν και πάει λέγοντας», συμπληρώνει.
Το Δημόσιο με σχετικούς νόμους το ’77 και το ’84, προκειμένου να μείνουν κατοικημένα τα προαναφερόμενα νησιά, θέσπισε την παραχώρηση εκτάσεων για την ανέγερση μόνιμων κατοικιών. Με βάση τους νόμους αυτούς, έγιναν και τα προσύμφωνα παραχώρησης μεταξύ των ενδιαφερομένων και του Δημοσίου.
Ωστόσο, 44 χρόνια από τον πρώτο νόμο (719/1977) και 37 από τον δεύτερο (1473/1984), όπως επισημαίνει ο αντιπρόεδρος της Ενωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Δωδεκανήσου (ΕΝΙΑΔ) Σωτήρης Βαγιανός, «η μεταβίβαση των εκτάσεων στους ιδιώτες παραμένει ακόμα στα προσύμφωνα… Και το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζει το 80% των μόνιμων κατοίκων σε Αρκιούς, Αγαθονήσι, Καστελλόριζο, Μαράθι, Ψέριμο και Σαρία».
Μια άλλη πτυχή του προβλήματος περιγράφει ο 60χρονος κτηνοτρόφος Μιχάλης Καμπόσος, κάτοικος Αρκιών έκτης γενιάς: «Πριν από περίπου τεσσεράμισι χρόνια πληρώσαμε για την τακτοποίηση τριών αυθαιρέτων (για 30 χρόνια) του πατέρα μου, της αδερφής μου και του δικού μου 18.000 ευρώ. Πριν από ενάμιση χρόνο μάθαμε ότι η δήλωση στο Κτηματολόγιο είναι άκυρη διότι της αδερφής μου το σπίτι το διεκδικεί το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου της Πάτμου, ο Δήμος της Πάτμου διεκδικεί το σπίτι του πατέρα μου και το Δημόσιο το δικό μου… Οι Οθωμανοί αναγνώρισαν την περιουσία μας και την αμφισβητεί το ελληνικό κράτος…».
Το Οθωμανικό Δίκαιο
Οπως τονίζει ο Σωτήρης Βαγιανός, το Κτηματολόγιο, μετά τις υποδείξεις της Κτηματικής Υπηρεσίας Δωδεκανήσου και επικαλούμενο το Οθωμανικό Δίκαιο και τον Ιταλικό Κτηματολογικό Κανονισμό, δεν επέτρεψε την καταχώριση των ακινήτων υπέρ των δικαιούχων αλλά υπέρ του Δημοσίου.
«Πλέον εκατοντάδες αγωγές από το υπουργείο Οικονομικών φτάνουν στα χέρια των κατοίκων των μικρών νησιών, οι οποίοι, όπως και χιλιάδες άλλοι στα μεγαλύτερα νησιά των Δωδεκανήσων, χαρακτηρίζονται καταπατητές δημόσιας γης», συμπληρώνει.
Κατά την ΕΝΙΑΔ, οι περισσότεροι από τους ιδιοκτήτες που έλαβαν τις αγωγές ήταν ανέκαθεν κάτοχοι αυτών των ιδιοκτησιών που οι Οθωμανοί και οι Ιταλοί είχαν απορροφήσει μέσω του Οθωμανικού Δικαίου, των ιταλικών δασικών νόμων και των κτηματολογικών κανονισμών, οι οποίοι ανέφεραν για παράδειγμα πως αν δεν εκαλλιεργείτο η περιουσία για δύο χρόνια, τότε εγγραφόταν υπέρ του ιταλικού Δημοσίου. Το ίδιο κι αν φύτρωνε ένα πεύκο.
«Ολα αυτά γίνονταν ερήμην των ιδιοκτητών και εκδιδόταν συνοπτικά μια διοικητική πράξη με την οποία οι ιδιοκτήτες χωρίς να το γνωρίζουν έχαναν την περιουσία τους. Βάσει τέτοιων ιστορικών στοιχείων, λοιπόν, δημιουργήθηκαν τα αρχεία των Κτηματολογικών Γραφείων Ρόδου – Κω – Λέρου», επισημαίνουν από την ΕΝΙΑΔ.
Μέσω των «ΝΕΩΝ» η Ενωση Ιδιοκτητών Ακινήτων Δωδεκανήσου ζητάει την παρέμβαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. «Κύριε Πρωθυπουργέ, τα Δωδεκάνησα ζητούν τη βοήθειά σας! Επιστρέψτε στους Δωδεκανήσιους ό,τι τους πήραν και αποκαταστήστε την ιστορική αδικία που πλήττει τους ανθρώπους για δεκαετίες», αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο αντιπρόεδρος της Ενωσης Σωτήρης Βαγιανός.
