Μια εμβληματική επένδυση που μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε έναν νέο, σημαντικό, πόλο νανοτεχνολογίας στην Ευρώπη έχει «κολλήσει» εδώ και δύο χρόνια στην ελληνική γραφειοκρατία. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει ήδη αποφασίσει χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 39 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του Κέντρου Νανοτεχνολογίας ΕΚΝΟΗ στη Θεσσαλονίκη, όμως περιμένει επί 24 μήνες την… υπογραφή του ελληνικού υπουργείου Παιδείας ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία. Στην πλήρη ανάπτυξή του, το σχέδιο προβλέπει την απασχόληση 500 εργαζομένων σε ειδικό κτίριο, όπου θα αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής, με οικονομικό αντίκτυπο μεγαλύτερο των 500 εκατ. ευρώ ετησίως τα πρώτα πέντε χρόνια της λειτουργίας του.

Οι νανοτεχνολογίες αποτελούν, άλλωστε, το μέλλον στον τομέα της επιστήμης και η περιπέτεια της Covid-19 το απέδειξε περίτρανα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Pfizer και η Moderna χρησιμοποιούν νανοτεχνολογίες στο εμβόλιό τους – και συγκεκριμένα λιπιδικά ή πολυμερικά νανοσωματίδια – ενώ το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ, του οποίου επέκταση θα αποτελεί το Κέντρο ΕΚΝΟΗ, έχει παραγάγει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, νανοφίλτρα, νανομάσκες, rapid tests και βιοαισθητήρες.

Ανάμεσα σε 20 προτάσεις

Η δημιουργία του Εθνικού Κέντρου Νανοτεχνολογίας, Νανοϊατρικής και Οργανικών Υλικών (ΕΚΝΟΗ) θεωρείται κομβικής σημασίας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς επελέγη ανάμεσα σε 20 αντίστοιχες προτάσεις από άλλους φορείς της Ευρώπης. Η συνολική επένδυση έχει υπολογιστεί ότι θα φτάσει τα 51,6 εκατ. ευρώ, με συμμετοχή κατά 75% της ΕΤΕπ και 25% του ελληνικού Δημοσίου, αν τελικώς ο σχεδιασμός προχωρήσει…

«Η ιδέα ξεκίνησε το 2016 όταν το ΑΠΘ με πρωτοβουλία του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας κατέθεσε σχετική πρόταση στο υπουργείο Παιδείας και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία έγινε δεκτή. Το Εργαστήριο έχει, άλλωστε, πετύχει σημαντικά επιτεύγματα με δικούς του πόρους και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα μια τέτοια επένδυση θα πολλαπλασίαζε κατά 10 φορές τις ικανότητές του» λέει στα «ΝΕΑ» ο Στέργιος Λογοθετίδης, καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής και επικεφαλής του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ. «Αλλωστε, αυτό το βήμα προσθέτει μια αναπτυξιακή πλευρά στον ερευνητικό και καινοτομικό χαρακτήρα του Εργαστηρίου» εξηγεί. «Από το φθινόπωρο του 2016 και μετά ακολουθήσαμε όλα τα απαραίτητα βήματα, ετοιμάσαμε το Business plan, έγιναν οι υποχρεωτικές συναντήσεις με την Τράπεζα και με το υπουργείο, το οποίο είχε στο μεταξύ απαντήσει θετικά, και ως τελευταία πράξη πριν από την έναρξη των διαδικασιών, τον Φεβρουάριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα έστειλε μια επιστολή στο υπουργείο Παιδείας ζητώντας την τυπική τελική έγκριση για να ξεκινήσει η πρώτη φάση του έργου. Από τότε μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων περιμένει ακόμη την απάντηση του υπουργείου» συνεχίζει ο καθηγητής. «Πριν από τις εκλογές του 2019 είχε γίνει μια υπενθύμιση στον τότε υπουργό από την ΕΤΕπ, παρ’ όλ’ αυτά έμεινε σε εκκρεμότητα για τον επόμενο. Και ακόμη περιμένουμε» λέει ο κ. Λογοθετίδης. «Στο μεταξύ, τον Οκτώβριο του 2019 η Σύγκλητος του ΑΠΘ, αποφάσισε τη μετεξέλιξη του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας στο Κέντρο ΕΚΝΟΗ ως νομικού προσώπου, έστειλε την απόφαση στο υπουργείο Παιδείας, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει δημοσιευτεί το σχετικό ΦΕΚ».

Καινοτομία

Ο χρόνος που χάνεται είναι πολύτιμος, σύμφωνα με ίδιο. «Αν το Κέντρο είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του, αυτή τη στιγμή μέσα σε συνθήκες πανδημίας η χώρα μας θα μπορούσε να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις» λέει. «Ηδη καινοτομήσαμε φτιάχνοντας νανομάσκες και νανοφίλτρα για τον SARS-CoV-2, φανταστείτε πόσο περισσότερα θα μπορούσαν να έχουν γίνει. Το Εργαστήριό μας διαθέτει ήδη εξοπλισμό αξίας 40-50 εκατ. ευρώ, τεράστια φήμη και εμπειρία 30 χρόνων, μπορεί να αξιοποιήσει καθηγητές, φοιτητές, προσελκύει κάθε χρόνο χρηματοδότηση εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιουργεί νέες ερευνητικές εγκαταστάσεις, πρωτότυπο εξοπλισμό και έξυπνες βιομηχανικές διαδικασίες, κατοχυρώνει την πνευματική ιδιοκτησία και την κεφαλαιοποιεί μέσω ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων, όμως χρειάζεται υποδομές και οργάνωση» προσθέτει ο ίδιος.

Παρότι αρμόδιο για τις αποφάσεις είναι το υπουργείο Παιδείας, ενδιαφέρον για το θέμα έχει εκδηλωθεί από τον υφυπουργό Ερευνας και Τεχνολογία Χρίστο Δήμα, ο οποίος προωθεί τη σύνδεση του ΕΚΝΟΗ με το τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης, Thess INTEC.