Η εικόνα μιας Τουρκίας που θα παραπέμπει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι ο δεδηλωμένος εδώ και χρόνια στόχος του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό για να αντιπαλέψει την πραγματικότητα της οικονομίας που καταρρέει και «πνίγει» στη φτώχεια τον λαό της χώρας. Στο εξωτερικό για να διεκδικήσει ρόλο περιφερειακής δύναμης που λειτουργεί ανεξάρτητα και αντιμετωπίζει ως ισότιμο τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τη Ρωσία ή την Κίνα. «Θα διασφαλίσουμε τα δικαιώματά μας σε όλες τις θάλασσες γύρω μας, από την Ανατολική Μεσόγειο ως τον Εύξεινο Πόντο και από την αποκαλούμενη θάλασσα των νησιών μέχρι το Αιγαίο» επανέλαβε χθες ο τούρκος πρόεδρος.
Τα ελληνοτουρκικά, με επίκεντρο το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όπως και το Κυπριακό, επιχειρείται να αξιοποιηθούν σε αυτό το πλαίσιο από την Αγκυρα προκειμένου να δώσουν την εικόνα μιας ισχυρής Τουρκίας στο εσωτερικό, που έχει ρόλο και λόγο στην περιοχή και δεν υποχρεώνεται σε υποχωρήσεις. Στο εξωτερικό είναι ένα μέσο να δοκιμάσουν τα όρια της διεθνούς κοινότητας, παράλληλα με την επιμονή στους ρωσικούς S-400, αλλά και τη στάση της Αγκυρας στην ευρύτερη περιοχή.
Πιο ακραίες θέσεις
Η καλλιέργεια του εθνικισμού και του μεγαλοϊδεατισμού στο εσωτερικό της χώρας γίνεται συστηματικά από τον Ερντογάν, ωστόσο η εθνικιστική ρητορική υπήρξε παραδοσιακό συστατικό όλων των τουρκικών κυβερνήσεων και δη των «κεμαλιστών», που ως αντιπολίτευση σήμερα έχουν καταγγείλει τον τούρκο πρόεδρο για «υποχωρήσεις» απέναντι στην Ελλάδα.
Η συνεργασία δε Ερντογάν με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, επιβάλλει ακόμα πιο ακραίες θέσεις. Η αδιαλλαξία της Αγκυρας στα ελληνοτουρκικά, είναι επικοινωνιακά ένας εύκολος στόχος, προσωρινού αποπροσανατολισμού, από το «ψωμί του λαού», αλλά και τις απώλειες στο πεδίο των συγκρούσεων όπου έχει εμπλακεί η χώρα. Δεδομένου ότι οι διερευνητικές είναι μία διαδικασία που – παρά τους ασφυκτικούς κανόνες και τον άτυπο χαρακτήρα τους – η Τουρκία δεν ήθελε. Αντίθετα επεδίωκε ένα πλαίσιο διαλόγου «άνευ όρων και εφ’ όλης της ύλης» που θα της επέτρεπε να παραπέμπει σε τετελεσμένα και διεκδικήσεις. Και όχι να εμφανίζεται ως υποχρεωμένη να προσέλθει σε ένα τραπέζι συνομιλιών που έχει πάρει τεράστια δημοσιότητα και βρίσκεται υπό την παρακολούθηση της ΕΕ και των ΗΠΑ, συνδέοντας μάλιστα ενδεχόμενη αποχώρησή της από αυτό με συνέπειες και στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Ενδεχόμενο ναυάγιο των διερευνητικών εξυπηρετεί απόλυτα τις επιδιώξεις της Αγκυρας, ωστόσο αυτό ιδανικά θα πρέπει να γίνει με την Αθήνα να είναι εκείνη που θα εγκαταλείψει το τραπέζι του διαλόγου. Προκειμένου η τουρκική πλευρά να απαλλαγεί των όποιων ευθυνών που θα την έφερναν αντιμέτωπη με κυρώσεις εντός ΕΕ, ή επιπρόσθετης κριτικής από τις ΗΠΑ. Η επιδίωξη του ναυαγίου προωθείται με την ολική επαναφορά της εμπρηστικής ρητορικής εναντίον της Ελλάδας, με επιθέσεις τόσο κατά του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ενώ η Αθήνα κατηγορείται για προκλητική συμπεριφορά, παραβίαση συνθηκών, με αιχμή την απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, αλλά και στήσιμο εχθρικών συμμαχιών απέναντι στην Τουρκία.
Η παράτυπη navtex για τις έρευνες του ωκεανογραφικού «Τσεσμέ» στο Αιγαίο, αλλά και η ετήσια άσκηση «Mavi Vatan», έρχονται να προστεθούν στον κατάλογο, ως υπενθύμιση της παρουσίας της Τουρκίας στην περιοχή.
Το προσφυγικό
Προκειμένου να υποστηρίξει την εικόνα της ως «ισχυρού παίκτη» η Τουρκία επιδιώκει να εμφανιστεί στην ΕΕ και ως παράγοντας στο Προσφυγικό, υπενθυμίζοντας τον ρόλο της και καταγγέλλοντας τόσο την Ελλάδα για εγκληματική συμπεριφορά όσο και τη Δύση για αδιαφορία…
Σε αυτό το πλαίσιο επιδιώκει η Αγκυρα να αντικρούσει και την κριτική που της γίνεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ χαρακτηρίζει τρομοκράτες τους Δυτικούς, προσπαθώντας να καλύψει τις ήττες στο Κουρδικό.
Στοίχημα για την Αθήνα παραμένει η επιμονή στον διάλογο και δη στις διερευνητικές, με την τουρκική απάντηση στις ημερομηνίες που έχουν προταθεί να αναμένεται ακόμα, αλλά και η διεκδίκηση «option» μέτρων από τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, σε περίπτωση που οι τουρκικές προκλήσεις επιστρέψουν στα επίπεδα του 2020…
