Ενας χρόνος συμπληρώθηκε από τον θάνατο του πρώτου ανθρώπου στην Ελλάδα από κορωνοϊό. Ο 66χρονος Μανώλης Αγιομυργιαννάκης που είχε μολυνθεί κατά το ταξίδι του στους Αγίους Τόπους, κατέληξε στη ΜΕΘ του νοσοκομείου Πατρών. Περίπου 6.705 νεκρούς στην Ελλάδα και 2,5 εκατομμύρια παγκοσμίως και πάνω από 200.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα μετά, έχουμε αρχίσει να βλέπουμε φως την άκρη του τούνελ και να συζητούμε για την επιστροφή στην κανονικότητα. Πότε όμως θα συμβεί αυτό;
Οι απαντήσεις των ειδικών διαφέρουν: Από μερικούς μήνες έως 7 χρόνια, βάσει των διαφορετικών σεναρίων που υποστηρίζουν επιστήμονες σε όλο τον κόσμο. Κι ενώ η έναρξη των εμβολιασμών μοιάζει να είναι η αρχή του τέλους για την πανδημία, οι προβλέψεις αλλάζουν καθημερινά λόγω των νέων μεταλλάξεων, της προμήθειας χωρών με τα εμβόλια και άλλες σημαντικές μεταβλητές. Θα μπορέσουμε άραγε να ζήσουμε και πάλι τις ζωές μας κανονικά σύντομα; Είναι δύσκολο να φανταστούμε με ακρίβεια τις εξελίξεις, μπορούμε όμως να εξετάσουμε κατ’ αρχήν το άμεσο μέλλον.
Η άνοιξη είναι όπως και η περσινή με πολλούς περιορισμούς και κορύφωση της πανδημίας σε κάποιες χώρες. Ομως το καλοκαίρι μπορεί, γράφει το περιοδικό Atlantic να είναι ως εκ θαύματος, πολύ πιο κοντά στην κανονικότητα. «Αν εξαιρεθεί η περίπτωση κάποιας πραγματικά τρελής μετάλλαξης, περιμένω ότι το καλοκαίρι θα μοιάζει πολύ με εκείνο του 2019», ανέφερε ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας Αντριου Νόιμερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Ιρβάιν. Δεν αποκλείει, μάλιστα, η ζωή να μπορεί να βρίσκεται κοντά στην κανονικότητα, ήδη, από τον Μάιο, αν και προβλέπει ότι η χρήση μάσκας στους δημόσιους χώρους θα συνεχίσει να είναι απαραίτητη για αρκετό καιρό ακόμη.
Μολονότι άλλοι ειδικοί είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τον Μάιο, υπάρχει σχεδόν συναίνεση μεταξύ των αμερικανών επιστημόνων ότι κάποια στιγμή, ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο, ο συνδυασμός των προχωρημένων εμβολιασμών και του πιο ζεστού καιρού πιθανότατα να κάνει πολλές δραστηριότητες πολύ ασφαλέστερες, όπως τις συναντήσεις οικογενειών και φίλων ακόμη και σε κλειστούς χώρους, την επιστροφή στους χώρους εργασίας, τη μεγαλύτερη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, την εστίαση, τα ταξίδια, τα σχολεία κ.ά. Φθινόπωρο και χειμώνας μπορεί να φέρουν μια σχετική βελτίωση ή μια μετριοπαθή υπαναχώρηση ώστε το ερχόμενο καλοκαίρι να πλησιάσουμε στην κανονικότητα που γνωρίσαμε προ πανδημίας.
Aυτή είναι η πιο αισιόδοξη εκδοχή. Yπάρχουν και άλλες που δεν βλέπουν τα πράγματα τόσο ρόδινα. Για παράδειγμα, ο Μπιλ Γκέιτς μιλώντας την Κυριακή στο CNN συμφώνησε πως θα υπάρξει κάποιου είδους κανονικότητα τον Σεπτέμβριο «καθώς θα ανοίξουν τα σχολεία» και κάποιου είδους λειτουργία στα εστιατόρια, ενώ θα ξαναρχίσουν και όλοι οι αθλητικοί αγώνες. Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, παρατήρησε είναι ότι «οι εμβολιασμοί πραγματοποιούνται κυρίως στα πλούσια κράτη, κάτι που δημιουργεί τον κίνδυνο να εξαπλωθούν σε άλλες χώρες ισχυρές μεταλλάξεις οι οποίες κατόπιν θα επιστρέψουν στις δυτικές χώρες». Αυτός ο κίνδυνος, είπε, σε συνδυασμό με πιθανά κύματα επαναμολύνσεων «σημαίνει ότι η πλήρης επιστροφή στην κανονικότητα, εάν τα πράγματα μείνουν όπως είναι σήμερα, δεν θα επιτευχθεί παρά στα τέλη του 2022».
Εμβολιασμοί
Οι εκ νέου μολύνσεις έχουν καταγραφεί, όμως ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο το ποσοστό τους. Σίγουρα πάντως είναι πιο επικίνδυνες σε χώρες που δεν έχουν αρχίσει ακόμα εμβολιασμούς – δηλαδή στα 2/3 του πλανήτη. Το εμβόλιο της Astra Zeneca στάλθηκε στην Γκάνα την περασμένη εβδομάδα, όμως μόνο λίγες αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ξεκινήσει σοβαρά προγράμματα εμβολιασμου.
Υπάρχει βέβαια και μια άλλη διάσταση. Ερευνα του Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Μελετών των ΗΠΑ τον Ιανουάριο, βρήκε ότι η παγκόσμια οικονομική παραγωγή θα δεχθεί πλήγμα ύψους 3 δισ. δολαρίων εάν τα εμβόλια δεν φθάσουν έγκαιρα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Το πλήγμα στις αναπτυγμένες οικονομίες θα είναι περίπου κατά το ήμισυ. Κάτι που σημαίνει ότι αναζητούμε την επιστροφή στην κανονικότητα όχι μόνο σε υγειονομικούς ρυθμούς αλλά και σε οικονομικούς. Και γι’ αυτούς τα σενάρια είναι επίσης πολλά. Και ίσως όχι τόσο ευοίωνα όσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας…
Κυνηγώντας την ανοσία
Δεν λείπουν βέβαια και εκείνοι που κοιτώντας την κατάσταση σε διεθνές επίπεδο και όχι τοπικά, προβλέπουν πως η πανδημία θα πάρει πολύ περισσότερο χρόνο να αντιμετωπιστεί. Το πρακτορείο Bloomberg έφτιαξε μια τεράστια βάση δεδομένων με στοιχεία για τους εμβολιασμούς σε όλο τον κόσμο. Και αναρωτήθηκε: πότε αγγίζουν οι κοινωνίες το λεγόμενο «τείχος ανοσίας»; Στην αρχή, κάποιοι υποστήριζαν ότι αυτό συμβαίνει γύρω στο 65% ενώ σήμερα άλλοι θεωρούν ως όριο το 90%. Οι εμβολιασμοί προχωρούν με διαφορετικούς ρυθμούς σε κάθε χώρα. Το Ισραήλ, για παράδειγμα, που έχει προχωρήσει πιο γρήγορα από κάθε άλλο κράτος, αναμένεται να έχει φθάσει το 75% στα τέλη της άνοιξης. Οι ΗΠΑ αυτό το ποσοστό πιστεύεται ότι θα το αγγίξουν την πρωτοχρονιά του 2022 (αν και πολιτείες όπως η Βόρεια Ντακότα προηγούνται κατά έξι μήνες του Τέξας στον εμβολιασμό). Με τον εμβολιασμό να προχωρά πολύ πιο γρήγορα στις πλούσιες δυτικές χώρες απ’ ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι με τον σημερινό ρυθμό εμβολιασμών, το 75% θα επιτευχθεί παγκοσμίως σε 7 χρόνια. Βέβαια ο ρυθμός αναμένεται να επιταχυνθεί καθώς θα κυκλοφορήσουν στην αγορά περισσότερα εμβόλια. Με αυτά και με αυτά όμως, και με άγνωστες παραμέτρους όπως οι μεταλλάξεις και το πόσο αντιμετωπίσιμες θα είναι από τα υπάρχοντα εμβόλια, οι επιστήμονες δεν μπορούν να πουν με σιγουριά για το πότε ο Covid-19 θα γίνει απλά άλλη μια ίωση. Ισως κοιτάξουμε προς το παρόν, το άμεσο μέλλον. Το καλοκαίρι που έρχεται θα μας προσφέρει σαφώς καλύτερες στιγμές από εκείνες που ζήσαμε αυτούς τους πρωτοφανείς 12 μήνες.
