Αναζήτηση
Η άτυπη πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό – στη Γενεύη, στις 27 έως 29 Απριλίου – διαφέρει σε κάτι από όλες όσες προηγήθηκαν: στην αβεβαιότητα. Αβεβαιότητα όχι προς την κατάληξη, μολονότι είναι δεδομένη και αυτή, αλλά ως προς την ίδια την ουσία του διαλόγου και τις συνθήκες που τον περιβάλλουν.
Ποτέ προηγουμένως στα χρονικά τα εμπλεκόμενα μέρη δεν είχαν φτάσει στο σημείο να παρακάθονται σε διάλογο αυτού του επίπεδου – το άτυπο του πράγματος δεν αλλάζει πολλά πέραν της μη δέσμευσης – χωρίς να διαφαίνεται το όποιο πεδίο συνεννόησης θα μπορούσε να παραγάγει κάποιο απτό αποτέλεσμα. Ευλόγως, λοιπόν, διερωτάται κανείς ποια η λογική πίσω από τη διάσκεψη στη Γενεύη.
Καθοριστικό το Συμβούλιο
Το ερώτημα απαντάται με μια πρώτη επιφύλαξη, η οποία έχει να κάνει όχι με την ίδια την «5+1» πενταμερή (ΟΗΕ, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία ως εγγυήτριες, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι) αλλά με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε μερικές μέρες. Η Λευκωσία θεωρεί πως αναλόγως της έκβασής του και του τι θα αποκομίσει – ή όχι – η Αγκυρα σε σχέση με τη θετική ατζέντα για την ίδια, το Συμβούλιο θα επηρεάσει και ίσως θα καθορίσει μάλιστα τις τουρκικές διαθέσεις ενόψει Γενεύης.
Το πόσο απόλυτο είναι αυτό μπορεί να συζητηθεί.
Αυτό που διαφαίνεται ξεκάθαρα όμως εδώ και καιρό, άλλωστε επαναδιατυπώθηκε τις προάλλες με τις δηλώσεις των ηγετών των δύο μεγάλων κομμάτων, είναι η ανησυχητική διαπίστωση πως η ε//κ πλευρά βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσχερή θέση.
Ακόμα και στο καλύτερο σενάριο, το ενδεχόμενο η Αγκυρα να πάρει κάτι από το Συμβούλιο και να προσέλθει με διάθεση συζήτησης στη Γενεύη, το χάσμα παραμένει τεράστιο.
Συνεπώς, και επιστρέφοντας στο ερώτημα ποια είναι λογική πίσω από την «5+1», δεδομένων των εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών, αρκετοί καταλήγουν στην εκτίμηση πως ο ΟΗΕ τη συγκαλεί προκειμένου να κρατήσει, έστω και χωρίς κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα πέραν κάποιων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης ίσως, τον διάλογο εν ζωή.
Και ότι επίσης το κάνει ώστε να δοθεί ώθηση στις διερευνητικές ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, με την ελπίδα πως μια πρόοδος εκεί θα μπορούσε να βοηθήσει στο απώτερο μέλλον το Κυπριακό, χωρίς όμως να υπάρχουν πολλές ελπίδες για πρόοδο στο πρόβλημα, στο άμεσο τουλάχιστον μέλλον.
Αγκάθι η Αμμόχωστος
Αυτό που έχει αλλάξει αισθητά τα δεδομένα προς το χειρότερο ήταν το μερικό άνοιγμα της Αμμοχώστου και ακόμα περισσότερο το επαπειλούμενο άνοιγμα ολόκληρης της πόλης, όταν είναι καλά γνωστό πως η Αμμόχωστος παραμένει το κλειδί της λύσης.
Μπροστά στα άλλα προβλήματα τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει η Λευκωσία είναι και το ενδεχόμενο η Αμμόχωστος να βγει από το πλαίσιο του διαλόγου, όπως η ε/κ πλευρά θα το ήθελε, καθώς στην τουρκική πλευρά δείχνει να κερδίζει συνεχώς έδαφος η σκέψη η Αμμόχωστος να μην επιστραφεί στους Ε/Κ αλλά να τεθεί ως ομοσπονδιακό έδαφος (federal area).
Ανοικοδόμηση
Αυτό θα ήταν μια απαίτηση η οποία από τη μια θα ικανοποιούσε τα τουρκικά συμφέροντα τα οποία δραστηριοποιούνται το τελευταίο διάστημα παρασκηνιακά, υποσχόμενα την «τουρκική» ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου, χωρίς έστω να είναι βέβαιο εάν μπορούν να υλοποιήσουν οικονομικά ένα τέτοιο εγχείρημα και να το κάνουν βιώσιμο επενδυτικά, αλλά από την άλλη θα έφερνε την κυβέρνηση Αναστασιάδη σε μια ακόμα πιο δύσκολη θέση να πείσει τους Ε/Κ για συζήτηση του Κυπριακού με τέτοια δεδομένα.
Ενδεχομένως, λοιπόν, η απλή συντήρηση του διαλόγου εν ζωή στην κωματώδη κατάσταση των ημερών και για αρκετούς μήνες να είναι η win-win έκβαση την οποία θα προσδοκούσαν όλες οι πλευρές, μη εξαιρουμένης της ε/κ. Ισως δε και περισσότερο εκείνης.
