Η αυριανή επίσκεψη στην Άγκυρα των δύο προέδρων της ΕΕ, του Σαρλ Μισέλ και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πραγματοποιείται σε μία στιγμή που το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας έχει πάρει κυριολεκτικά «φωτιά», μετά την επιστολή των εν αποστρατεία στρατιωτικών και τη βίαιη αντίδραση του προέδρου και της κυβέρνησης.
Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει τη σημασία της επίσκεψης και όσων θεμάτων συζητηθούν κατά τη συνάντηση που θα έχουν οι πρόεδροι του Συμβουλίου και της Κομισιόν με τον Ταγίπ Ερντογάν – τα οποία, εκτός των άλλων, έχουν άμεσο ενδιαφέρον και για την Ελλάδα. Ειδικά καθώς ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ κάνει λόγο για «ένα νέο κεφάλαιο» στη σχέση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.
Οι συνομιλίες της Άγκυρας θα είναι «μια πολύ πολιτική στιγμή», όμως «δεν τίθεται ζήτημα διαπραγμάτευσης», διευκρινίζεται στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με το ΑΠΕ, καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ως δεσμευτική βάση τις αποφάσεις του πρόσφατου Συμβουλίου Κορυφής, της 26ης Μαρτίου.
«Πολλοί είναι αυτοί που περιμένουν να δουν τι θα πουν ο Σαρλ Μισέλ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τα ζητήματα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου. Οφείλουν να πουν πράγματα, όπως έκανε ο Ζοζέπ Μπορέλ στη Μόσχα. Δεν τίθεται ζήτημα να φανούν ευγενικοί. Θα είναι δύσκολο», αναλύει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
Οι διαφωνίες παραμένουν
Υπενθυμίζεται πως ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν να ανταποκριθούν στις πρόσφατες κινήσεις «καλής θέλησης» εκ μέρους του Ερντογάν, με μια «σταδιακή, υπό όρους και αναστρέψιμη» επανάληψη της συνεργασίας ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία. «Έχουμε ένα πλαίσιο για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, όμως είναι απαραίτητο η Τουρκία να μετριάσει τη συμπεριφορά της. Παραμένουμε συνεπώς επιφυλακτικοί», είχε εξηγήσει ο Μισέλ στο τέλος της συνόδου κορυφής.
Πάντως, όπως ξεκαθαρίζουν πηγές των Βρυξελλών, εξακολουθούν να υπάρχουν «σοβαρές διαφορές» ανάμεσα στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, από τη μια πλευρά, και την Ελλάδα, την Κύπρο, τις χώρες της βόρειας Ευρώπης και τη Γαλλία από την άλλη. Όμως η προσέγγιση που αποφασίσθηκε στη Σύνοδο Κορυφής εγκρίθηκε ομοφώνως, υπενθύμισαν συμμετέχοντες σε αυτήν.
Η ΕΕ είναι έτοιμη να αρχίσει την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, να επαναλάβει τον διάλογο σε υψηλό επίπεδο, που διακόπηκε το 2019 σε ορισμένα θέματα όπως η ασφάλεια, το περιβάλλον, η υγεία, και να δώσει ορισμένες διευκολύνσεις όσον αφορά τις θεωρήσεις εισόδου (βίζες) για τους τούρκους πολίτες.
Κεντρικό το προσφυγικό
Κεντρικό ζήτημα, αναμφίβολα, θα είναι το θέμα των προσφύγων, που στην Τουρκία φθάνουν σχεδόν τα 4 εκατομμύρια. «Το διακύβευμα έχει εξελιχθεί. Οι σύροι πρόσφυγες θα παραμείνουν για καιρό και μια ανθρωπιστική βοήθεια δεν αρκεί πια. Μπαίνουμε σε μια λογική ενσωμάτωσης. Δεν πρόκειται πια για δημοσιονομική αρωγή, αλλά για συνεργασία και για ανάπτυξη», εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η ΕΕ θέλει να θίξει το ζήτημα της υποστήριξης των σύρων προσφύγων με συνολικό τρόπο και η φον ντερ Λάιεν θα μεταβεί, μετά την Άγκυρα, στην Ιορδανία, ανακοίνωσε η εκπρόσωπός της. Σημειώνεται πως περισσότεροι από 600.000 σύροι πολίτες έχουν καταφύγει σ’ αυτή τη χώρα – η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με εσωτερικές; αναταράξεις, μετά τη σύλληψη του ετεροθαλή αδελφού του βασιλιά Αμπντάλα.
Ραντεβού τον Ιούνιο
Σε κάθε περίπτωση, το κλειδί για την επανάληψη των σχέσεων με την Άγκυρα είναι η εμπιστοσύνη. Έπειτα από ένα πολύ δύσκολο 2020, που σηματοδοτήθηκε από τις εντάσεις με τις τουρκικές έρευνες για φυσικό αέριο σε ελληνικά και κυπριακά ύδατα στην ανατολική Μεσόγειο και την εμπλοκή της Άγκυρας στις συγκρούσεις στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η ΕΕ περιμένει από τον τούρκο πρόεδρο μια μόνιμη και αξιόπιστη δέσμευση για αποκλιμάκωση.
«Το να φανούμε επιφυλακτικοί και προσεκτικοί δεν εμποδίζει να αρχίσουμε τα πρώτα στάδια της θετικής ατζέντας που προσφέρεται από την ΕΕ», διαβεβαιώνει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η Τουρκία υποσχέθηκε να απαντήσει στις κινήσεις της ΕΕ με «θετικά βήματα». Η ΕΕ περιμένει να δει την υλοποίηση των συνομιλιών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και την πολιτική συμπεριφορά της Άγκυρας στα τέλη Απριλίου στη διάρκεια της συνόδου που έχει οργανωθεί από τον ΟΗΕ για την Κύπρο. Ζητούν επίσης τη στρατιωτική απεμπλοκή της Άγκυρας από τη Λιβύη.
«Αν αυτό συγκεκριμενοποιηθεί τον Ιούνιο, η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής θα μπορέσει να κάνει ανακοινώσεις», εξηγεί ο διπλωμάτης.
