Οταν η επιτροπή «Ελλάδα 2021» ξεκίνησε το έργο της, η πρόεδρός της Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη είχε τονίσει πως σκοπός της δεν ήταν απλά μια επετειακή ανασκόπηση της ελληνικής Ιστορίας. Κύριος στόχος ήταν η επέτειος να γίνει αφορμή για έργα υποδομής που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών, θα συνδέσουν το «πριν» και το «μετά» και θα ανοίξουν «ένα παράθυρο στο μέλλον». Μεγάλο ρόλο σε αυτό το εγχείρημα έπαιξε το ενδιαφέρον της τοπικής αυτοδιοίκησης – που, τελικά, αποδείχθηκε τεράστιο: 119 δήμοι από όλη τη χώρα υπέβαλαν 386 προτάσεις και ιδέες για επετειακές δράσεις. Από αυτές, οι τέσσερις πρώτες πήραν έγκριση για τη χρηματοδότησή τους από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», το οποίο σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών έχει διασφαλισμένους πόρους περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

  1. Νέα πεζοδρόμια στη Μονεμβασιά

Η πρώτη πρόταση που πήρε έγκριση ήρθε από τον Δήμο Μονεμβασιάς και αφορά την κατασκευή πεζοδρομίων μήκους 665 μέτρων και την τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων, με υλικά που ταιριάζουν με την αισθητική της περιοχής και με πρόβλεψη για την όδευση τυφλών. Το συγκεκριμένο έργο έχει στόχο τη βελτίωση του υφιστάμενου δικτύου, του περιβάλλοντος στην καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς όσον αφορά την κίνηση και την ασφάλεια των πεζών, βοηθώντας παράλληλα στην ανάδειξη των ξεχωριστών ιστορικών και αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών της. Ο δήμος πόνταρε στην αισθητική αναβάθμιση με στόχο και την ενίσχυση του εμπορικού χαρακτήρα, ενώ με τη χρηματοδότηση που έλαβε θα μπορέσει να ολοκληρωθεί μέσα σε τέσσερις μήνες.

2. Ψηφιακό Μουσείο στον Αγιο Βασίλειο

Τις νέες τεχνολογίες θέλησε να χρησιμοποιήσει ο Δήμος Αγίου Βασιλείου στην Κρήτη, με στόχο την ψηφιοποίηση της Ιστορίας της περιοχής. Στόχος είναι η αφήγησή της μέσα από σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα. Η έκθεση θα περιλαμβάνει μια εισαγωγική διαδραστική προβολή, ένα βίντεο ντοκιμαντέρ με τα πιο σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν εκεί και μια εικονική πραγματικότητα που θα επιτρέπει τη βιωματική αναπαράσταση της μάχης στο Κακό Ρυάκι (Μέλαμπες). Παράλληλα, με τη χρήση του video 360o θα υπάρξει 3d αναπαράσταση των ιστορικών μνημείων, που θα συμπληρώνεται από ολογραφική αναπαράσταση αντικειμένων της περιοχής. Η διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου θα γίνει μέσω Διαδικτύου.

3. Ντοκιμαντέρ για το Συρράκο

Η πρόταση του Δήμου Βόρειων Τζουμέρκων αφορούσε την παραγωγή ενός ιστορικού ντοκιμαντέρ με θέμα «Το Συρράκο πριν και μετά την Επανάσταση». Το συγκεκριμένο χωριό, το οποίο συμμετείχε στην Επανάσταση ήδη από τον πρώτο χρόνο της, είναι ένα από ελάχιστα της περιοχής που διατηρούν αναλλοίωτη την παραδοσιακή ηπειρωτική αρχιτεκτονική παράδοση. Αυτήν θέλουν να αναδείξουν και οι τοπικοί παράγοντες, που πρότειναν το ντοκιμαντέρ να περιλαμβάνει ευρεία χρήση αερολήψεων, αλλά και λήψεις εσωτερικές και εξωτερικές στον οικισμό. Παράλληλα, η παραγωγή στοχεύει στην ανάδειξη χειρογράφων, ντοκουμέντων και αρχειακού υλικού της περιοχής, που θα φέρνουν στο φως τα ιστορικά στοιχεία και τις προσωπικότητες της περιοχής, ενώ θα εμπλουτιστεί με τη συμμετοχή καθηγητών πανεπιστημίου και ιστορικών που έχουν ασχοληθεί με το Συρράκο. Ως συμπληρωματική δράση προβλέπεται επίσης η δραματοποιημένη παρουσίαση της ζωής και της δράσης του προεπαναστατικού ήρωα Κατσαντώνη.

4. Διαβούλευση στον Κορυδαλλό

Στον Δήμο Κορυδαλλού πρότειναν την ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος με σκοπό την προώθηση της συμμετοχικής δημοκρατίας και διακυβέρνησης των πολιτών. Πρόκειται για μια πλατφόρμα ανοιχτή σε όλους τους δημότες, στην οποία θα δίνεται η δυνατότητα διαχείρισης και δημοσίευσης περιεχομένου, επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών, διαβούλευσης και οργάνωσης δημοψηφισμάτων. Η πλατφόρμα θα περιλαμβάνει επίσης τη δυνατότητα εξ αποστάσεως επικοινωνίας και συμβουλευτικής των πολιτών καθώς και δυνατότητες e-learning. Μέσα από το νέο αυτό σύστημα αναδεικνύονται, σύμφωνα με την πρόταση που κατατέθηκε, σημαντικές πτυχές που καθόρισαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η συμμετοχή στη διαβούλευση, ενώ εμβαθύνεται η δημοκρατία.

Από την Επιτροπή στο πρόγραμμα «Τρίτσης»

Πώς, όμως, αυτές οι δράσεις, οι οποίες κατατέθηκαν στη σχετική πλατφόρμα της επιτροπής «Ελλάδα 2021», μπόρεσαν να ενταχθούν στο «Αντώνης Τρίτσης»; Το αρμόδιο υπουργείο, μετά από σχετική πρόταση της επιτροπής, δέχτηκε να συμπεριλάβει ειδικό κονδύλι στο πρόγραμμα ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτό προτάσεις για δράσεις των δήμων και των περιφερειών που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή και έχουν την έγκρισή της. Οι δράσεις αυτές σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με έργα βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος, βιώσιμη ανάπτυξη, εναλλακτικό τουρισμό, ψηφιακά μουσεία αλλά και δράσεις με πολιτιστικό και ιστορικό αποτύπωμα. Ενδεικτικά, όπως αναφερόταν στη σχετική πρόσκληση, επιλέξιμες δράσεις θεωρούνται επίσης η αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και η κυκλική οικονομία, αλλά και αυτές που αφορούν τη δημιουργία νέων μουσείων και μόνιμων εκθέσεων, ψηφιοποίηση ιστορικών αρχείων, μουσειακού αποθέματος και πολιτιστικής κληρονομιάς, εκπαιδευτικές δράσεις και ψηφιακές εφαρμογές, αλλά και δράσεις με ευρύτερο πολιτιστικό, τουριστικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή του φακέλου είναι η δράση να περιλαμβάνει και τη σχετική βεβαίωση από την «Ελλάδα 2021», με την οποία θα επιβεβαιώνεται η σκοπιμότητα υλοποίησης της πρότασης.

Οι τέσσερις πρώτες δράσεις που αναφέρθηκαν είναι μόνο η αρχή. Η υποβολή των σχετικών προτάσεων πήρε πρόσφατα παράταση ενός μήνα, μέχρι τις 30 Απριλίου. Μέχρι σήμερα, που ακόμα υποβάλλονται φάκελοι με αιτήσεις χρηματοδότησης, 38 προτάσεις υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» έχουν ήδη κατατεθεί στο υπουργείο Εσωτερικών και θα αξιολογηθούν το επόμενο διάστημα, ενώ η ίδια η επιτροπή έχει εκδώσει κάτι λιγότερο από έναν μήνα πριν από τη λήξη υποβολής φακέλων αιτήσεων χρηματοδότησης, 38 προτάσεις έχουν ήδη κατατεθεί στο υπουργείο Εσωτερικών και θα εξεταστούν στις επόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης, ενώ έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή 136 βεβαιώσεις σκοπιμότητας, όπως απαιτούνται από το ΥΠΕΣ. Σύμφωνα με πληροφορίες από την επιτροπή, στην κατηγοριοποίηση που έγινε διαπιστώθηκε πως οι περισσότερες από τις προτάσεις αφορούν έργα υποδομής, καινοτομίας, τεχνολογίας, περιβάλλοντος, τουρισμού και πολιτισμού.

«Ελλάδα 2040»

Σε κεντρικό επίπεδο πλέον, πέρα από τις δράσεις των ΟΤΑ, αλλά στο ίδιο πλαίσιο δημιουργίας ενός «παράθυρου στο μέλλον», η επιτροπή «Ελλάδα 2021» έχει ήδη ξεκινήσει την προετοιμασία για το φόρουμ «Η Ελλάδα το 2040», το οποίο παρουσιάστηκε στην αρχή του έτους με τη συμμετοχή και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το φόρουμ αναμένεται να διεξαχθεί τον Οκτώβριο, με ομιλίες σε χώρους-τοπόσημα της Αθήνας. Στην πρώτη ενότητα του συνεδρίου έχουν ήδη δηλώσει συμμετοχή 14 κοινωνικοί εταίροι και φορείς, με στόχο να σκιαγραφήσουν τις προοπτικές της χώρας σε ορίζοντα εικοσαετίας. Για τη δεύτερη ενότητα του φόρουμ θα διοργανωθεί μια σειρά συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης για σημαντικά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά ζητήματα που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο μέλλον. Οι συζητήσεις θα λάβουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 και οι θέσεις που θα διαμορφωθούν θα παρουσιαστούν στο συνέδριο του φθινοπώρου. Στην τρίτη ενότητα θα φιλοξενηθούν εξέχουσες προσωπικότητες διεθνούς εμβέλειας, ως κεντρικοί ομιλητές, οι οποίοι θα κληθούν να περιγράψουν τις βασικές τάσεις που θα μιλήσουν για τον ρόλο της Ελλάδας στον κόσμο που διαμορφώνεται. Στόχος, με τη συμμετοχή τους, είναι να συμβάλουν στη διεθνή προβολή της χώρας.

Παράλληλα, η επιτροπή σχεδιάζει και στηρίζει τη δημιουργία ενός μη κερδοσκοπικού «Ερευνητικού Ινστιτούτου Τεχνητής Νοημοσύνης, Επιστήμης των Δεδομένων & Αλγορίθμων» ως κίνητρο για τους νέους επιστήμονες να παραμείνουν στην Ελλάδα.