Τι συνέβη πίσω από τις κλειστές πόρτες των διαμερισμάτων κατά τη διάρκεια ενός χρόνου πανδημίας; Τα στοιχεία που φέρνουν σήμερα στη δημοσιότητα «ΤΑ ΝΕΑ» σοκάρουν: αύξηση κατά 10% σε περιστατικά βίας με θύματα παιδιά και διόγκωση της εφηβικής παραβατικότητας κατά 30% καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του 2020. Τα στατιστικά δεδομένα προέρχονται από την «Πρωτοβουλία για το Παιδί» που δραστηριοποιείται στην Ημαθία και στους όμορους νομούς, όμως σύμφωνα με την Ενωση «Μαζί για το Παιδί», η οποία διατηρεί πανελλαδική συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή, αντικατοπτρίζουν την τάση που έχει διαμορφωθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στη χώρα.
Σύμφωνα με τα ετήσια στατιστικά στοιχεία της «Πρωτοβουλίας για το Παιδί», στην περιοχή ευθύνης της κατά τη διάρκεια του 2020 παρατηρήθηκε αύξηση 10% της σωματικής κακοποίησης εις βάρος παιδιών που φοιτούν στο Δημοτικό. Στις μισές από τις περιπτώσεις, θύτες ήταν γονείς που δεν είχαν εκδηλώσει κατά το παρελθόν εμφανείς δυσλειτουργίες, κι όμως έφτασαν στο σημείο να ασκήσουν σωματική βία με σκοπό την τιμωρία και την πειθάρχηση των παιδιών.
Συμβουλευτική υποστήριξη
Την ίδια περίοδο κατεγράφη αύξηση κατά 50% των γονέων που ζήτησαν συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη, εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών που δημιουργούσε η εναντιωματική συμπεριφορά των έφηβων παιδιών τους, δηλαδή τα συχνά ξεσπάσματα θυμού και ανυπακοής που ενίοτε επηρέαζαν τις σχολικές επιδόσεις και την κοινωνική τους ζωή. Οι αρμόδιοι επισημαίνουν πως μέσα από τη διαχείριση των συγκεκριμένων περιστατικών διαπιστώθηκε ότι μειώνεται διαρκώς ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης επαφής των εφήβων με εξαρτησιογόνες ουσίες, πέφτοντας στα 13 έτη, με κυρίαρχη ουσία το χασίς. Οσο αυξάνεται η ηλικία – από το 16ο έτος και άνω -, οι έφηβοι πειραματίζονται και με άλλες ουσίες, όπως παραισθησιογόνα ή χάπια.
Παράλληλα, παρατηρήθηκε αύξηση των νέων εφηβικής ηλικίας που επιδίδονται σε παραβατικές πράξεις. Οπως σημειώνεται, εκτός από περιστατικά κλοπής, διάρρηξης και καταστροφής ξένης περιουσίας, καταγράφονται όλο και συχνότερα περιπτώσεις εφήβων που εμπλέκονται στην εμπορία ουσιών – συνήθως χασίς – με χρηματικό αντίτιμο σε συνομηλίκους τους. Σε σύγκριση με το έτος 2019, το ποσοστό τέτοιων περιπτώσεων έχει αυξηθεί κατά 30%.
Η κατάσταση διαγράφεται ζοφερή. Ποιες είναι, όμως, οι γενεσιουργές αιτίες της; Κομβικό ρόλο διαδραματίζει, όπως προκύπτει, η στρεσογόνα καθημερινότητα των γονέων. Σύμφωνα με την «Πρωτοβουλία για το Παιδί», που είναι συνεργαζόμενος φορέας της Ενωσης «Μαζί για το Παιδί», κατά τη διάρκεια του 2020 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 15% στα ποσοστά χρήσης αλκοόλ και ηρεμιστικών από τους γονείς ως μέσο ανακούφισης από αρνητικά συναισθήματα, αύξηση κατά 25% στα αιτήματά τους για ψυχολογική υποστήριξη λόγω αγχωδών διαταραχών και κατά 20% λόγω καταθλιπτικών διαταραχών, ενώ σημειώθηκε τεράστια αύξηση, ύψους 60%, στον αριθμό των οικογενειών που αναζητούν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για υποθέσεις γονεϊκής αποξένωσης.
Ιδιαίτερα αρνητικά φαίνεται πως επιδρά και η συστηματική ενασχόληση με το Διαδίκτυο, καθώς υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο οι ενήλικες περνούν περίπου τέσσερις ώρες, τα παιδιά Δημοτικού πέντε ώρες και οι έφηβοι πάνω από έξι ώρες ημερησίως μπροστά στις οθόνες, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι ώρες της εξ αποστάσεως εργασίας και εκπαίδευσης.
Η οικογένεια σε κρίση
«O θεσμός της οικογένειας περιήλθε σε κατάσταση κρίσης κατά τη διάρκεια του υποχρεωτικού εγκλεισμού λόγω πανδημίας», επισημαίνουν οι φορείς που συγκέντρωσαν τα στοιχεία, ενώ η επιστημονική ομάδα της τηλεφωνικής γραμμής 11525 της Ενωσης «Μαζί για το Παιδί», η οποία από το 2009 παρέχει δωρεάν συμβουλευτική υποστήριξη σε γονείς, παιδιά, εφήβους και εκπαιδευτικούς, δεχόμενη επώνυμες ή ανώνυμες καταγγελίες, τονίζει πως «κλειδί» για την επίλυση του προβλήματος είναι η ποιοτική επικοινωνία μέσα στην οικογένεια.«Οταν ένας γονιός δυσκολεύεται να διαχειριστεί δυσκολίες στην καθημερινότητά του, να αντιληφθεί και να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, αυτό με τη σειρά του θα αρχίσει να επηρεάζει την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας και συνεπώς και την ψυχική υγεία των παιδιών. Τα παιδιά σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως καθρέφτες μιας οικογενειακής δυσλειτουργίας», σημειώνουν.
