Κλιμάκωση της έντασης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις αναμένεται να προκαλέσει η κίνηση που ενδέχεται να κάνει τις επόμενες ημέρες ο αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, για την επίσημη αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι, είπε σε δημοσιογράφους ότι η αμερικανική προεδρία θα έχει «περισσότερα να πει» για το ζήτημα αυτό το Σάββατο, ωστόσο απέφυγε να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με δύο πηγές που μίλησαν στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters, ο Μπάιντεν αναμένεται να χρησιμοποιήσει τη λέξη «γενοκτονία» σε ανακοίνωση που θα δημοσιοποιήσει την 24η Απριλίου, όταν οργανώνονται κάθε χρόνο εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο στη μνήμη των θυμάτων. Επισήμαναν πάντως, πως δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση ακόμη.

Εφόσον το σενάριο αυτό λάβει «σάρκα και οστά», θα πρόκειται για αναμενόμενη κίνηση από την πλευρά Μπάιντεν. η οποία ενδέχεται να περιπλέξει περαιτέρω την ήδη τεταμένη σχέση με τον τούρκο ηγέτη, Ταγίπ Ερντογάν.

Πριν από έναν χρόνο, όταν ήταν ακόμη υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, ο Μπάιντεν είχε τιμήσει τη μνήμη των 1,5 εκατ. θυμάτων που σφαγιάστηκαν τα χρόνια που η Οθωμανική Αυτοκρατορία πλησίαζε στο τέλος της και είχε υποσχεθεί ότι, εάν εκλεγόταν, θα αναγνώριζε επίσημα τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Σύμφωνα με το Associated Press, αξιωματούχοι δεν είχαν ενημερώσει μέχρι την Τετάρτη την Τουρκία για τις προθέσεις του αμερικανού προέδρου, καθώς ο τελευταίος ενδέχεται να αλλάξει γνώμη.

Η Τουρκία αποδέχεται πως πολλοί Αρμένιοι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με Οθωμανικές δυνάμεις την περίοδο εκείνη, ωστόσο αμφισβητεί τις εκτιμήσεις ιστορικών για τον αριθμό των θυμάτων, ενώ διατείνεται πως δεν επρόκειτο για συστηματική, ενορχηστρωμένη εξολόθρευση του πληθυσμού εξαιτίας της εθνικής του ταυτότητας που θα συνιστούσε γενοκτονία.

Η επιστολή 100 μελών του Κογκρέσου

Την πίεση στον Τζο Μπάιντεν ενέτεινε επιστολή 100 μελών του Κογκρέσου στον αμερικανό πρόεδρο, στην οποία τον καλούν να γίνει ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που αναγνωρίζει επίσημα τις φρικαλεότητες ως γενοκτονία. Σημειώνεται πως οι προκάτοχοι του Μπάιντεν είχαν αποφύγει να χρησιμοποιήσουν τον όρο «γενοκτονία».

«Η επαίσχυντη σιωπή της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με το ιστορικό γεγονός της γενοκτονίας των Αρμενίων συνεχίστηκε για πολύ καιρό και πρέπει να τελειώσει» έγραψαν στην επιστολή τους, παροτρύνοντας τον Μπάιντεν «να ακολουθήσετε τις δεσμεύσεις σας και να πείτε την αλήθεια».

Την ίδια στιγμή, λίγες εβδομάδες πριν την 106η μαύρη επέτειο, η αρμενική οργάνωση «Peace of Art» ξεκίνησε καμπάνια σε πολυσύχναστους αυτοκινητόδρομους, σε διάφορες πόλεις της Μασαχουσέτης, με το μήνυμα «Κύριε πρόεδρε, με τιμή, αξιοπρέπεια και θάρρος, αναγνωρίστε τη γενοκτονία των Αρμενίων».

Σύμφωνα με την Αρμενική Εθνική Επιτροπή της Αμερικής, την μεγαλύτερη οργάνωση Αρμενίων στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιβεβαίωσης της Wendy Sherman, στη θέση της υφυπουργού Εξωτερικών, ο γερουσιαστής Μενέντεζ είπε: «Ελπίζω ο πρόεδρος Μπάιντεν να διατηρήσει τη δέσμευσή του και να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων».

Το «δώρο» Τραμπ στον Ερντογάν

Σημειώνεται πως η τουρκική κυβέρνηση γνώρισε μια ιστορική και διπλή ήττα πέρυσι, όταν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου εξέδωσαν ψηφίσματα για τη Γενοκτονία των Αρμενίων με συντριπτική, διακομματική πλειοψηφία, παρά το γεγονός ότι η Βουλή ήταν υπό τον έλεγχο των Δημοκρατικών και η Γερουσία των Ρεπουμπλικάνων.

Η κυβέρνηση Τραμπ ωστόσο, αρνήθηκε να αλλάξει τη θέση της επί του θέματος.

«Η θέση της κυβέρνησης δεν έχει αλλάξει. Οι θέσεις μας εκφράζονται από την ανακοίνωση που είχε κάνει ο πρόεδρος τον περασμένο Απρίλιο» είχε τονίσει χαρακτηριστικά η εκπρόσωπος του Τραμπ.

Στη δήλωση για την επέτειο των μαζικών δολοφονιών ο Τραμπ ανέφερε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τιμούν τα θύματα «μιας από τις χειρότερες μαζικές θηριωδίες του 20ού αιώνα» αλλά δεν χρησιμοποίησε τη λέξη γενοκτονία, με αναλυτές να χαρακτηρίζουν την κίνηση Τραμπ ως «δώρο» στον Ερντογάν.

Μάλιστα, είχε προηγηθεί το «μπλόκο» του σημαίνοντος γερουσιαστής, Λίντσεϊ Γκράχαμ, στην προσπάθεια Δημοκρατικών βουλευτών να υιοθετηθεί η απόφαση μέσω ταχείας διαδικασίας στη Γερουσία, σχεδόν μόλις μια ώρα μετά τη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Γκράχαμ είχε δηλώσει ότι η αντίρρησή του σε αυτό δεν είχε στόχο να «χρυσώσει την Ιστορία ή να προσπαθήσει να την ξαναγράψει, αλλά να διεκπεραιώσει το παρόν».

Η επόμενη ημέρα στις σχέσεις των δύο χωρών

Σε περίπτωση που ο Μπάιντεν ακολουθήσει διαφορετική οδό, θα συναντήσει τη σφοδρή αντίδραση της Τουρκίας, η οποία έχει καταφέρει με επιτυχία οι προηγούμενοι αμερικανοί πρόεδροι να παρακάμψουν το ζήτημα. Ήδη, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου προειδοποίησε την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι η αναγνώριση θα «βλάψει» τους δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι, αν ο Μπάιντεν προχωρήσει με την αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας, τότε θα πρέπει να ετοιμαστεί για τη θύελλα που θα προκαλέσει ο ισλαμιστής πρόεδρος της Τουρκίας. Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι όλο και περισσότερο οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να ενδυναμώνουν τις στρατηγικές σχέσεις τους με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Μάλιστα, η κίνηση αυτή έρχεται σε μια χρονική συγκυρία όπου ο Ταγίπ Ερντογάν περιμένει… στο ακουστικό το τηλεφώνημα του Τζο Μπάιντεν. Σημειώνεται πως έχουν περάσει τρεις μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του και ακόμη ο ένοικος του Λευκού Οίκου δεν έχει τηλεφωνήσει στον τούρκο ομόλογό του, εξέλιξη η οποία μπορεί να αποδειχθεί πως δεν είναι καθόλου τυχαία αναφορικά με τη στρατηγική των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία.